Một ngày nọ, Đức Phật dẫn theo tôn giả Ca Diếp và tôn giả Anan cùng nhau ra ngoài. Đến gần giờ trưa, cả ba đã thấm mệt nên nằm nghỉ bên dưới gốc cây ven đường.
Đi bộ lâu, người mệt lại khát nước, thấy có một ruộng dưa hấu cách đó không xa, Đức Phật đã bảo tôn giả Anan đi hoá duyên để cả ba thầy trò cùng giải khát.
Tôn giả Anan nghe theo chỉ dẫn của Đức Phật đi đến cánh đồng dưa hấu, nhìn thấy dưới ruộng có một người phụ nữ trẻ đang trông dưa, vị tôn giả liền tiếp cận và nói chuyện với người phụ nữ đó, mong cô ta sẽ bố thí cho mình một trái dưa.
Tôn giả Anan vẫn chưa nói hết lời thì người phụ nữ đó đã tức giận và từ chối lời để nghị của Anan, thêm vào đó, cô ta còn buông thêm những lời nói độc ác và yêu cầu Anan phải rời khỏi cánh đồng dưa hấu ngay lập tức.
Vị tôn giả thất vọng quay trở lại dưới gốc cây, Đức Phật không một chút ngạc nhiên, mỉm cười nói với tôn giả Ca Diếp rằng: "Ca Diếp, bây giờ con đi hoá duyên."
Anan nghe Đức Phật bảo Ca Diếp đi, thầm nghĩ người phụ nữ đó nhất định không bố thí rồi, Ca Diếp đi cũng không thể xin được dưa hấu.
Còn tôn giả Ca Diếp sau khi biết tôn giả Anan hoá duyên không thành, trong lòng cũng cũng không dám chắc rằng mình sẽ làm được.
Nhưng nhờ những lời chỉ dẫn của Đức Phật, vị tôn giả có thêm tự tin. Bản thân Ca Diếp lúc đó cũng nghĩ rằng những lời nói và hành động của Đức Phật đều có ý nghĩa sâu sắc, vì thế vị tôn giả liền đứng dậy và đi về phía ruộng dưa hấu.
Thật không ngờ rằng, người phụ nữ canh giữ ruộng dưa vừa nhìn thấy Ca Diếp liền vui vẻ đứng dậy chào và và hỏi thăm tôn giả từ đâu đến và đi về đâu? Có cần lương thực để lót dạ không?
Ca Diếp vẫn chưa kịp mở miệng hoá duyên, người phụ nữ đó đã chủ động chọn một quả dưa hấu vừa to vừa già đưa cho tôn giả.
Khi Anan nhìn thấy Ca Diếp ôm trái dưa to quay trở lại, trong lòng cảm thấy bối rối. Thấy vậy, Đức Phật đã giải thích cho cả 2 đệ tử của mình về nhân duyên của họ trong quá khứ.
Theo đó, rất lâu trước đây, khi Anan và Ca Diếp đều còn là tu sĩ, họ thường cùng nhau đi bộ ra ngoài. Có một hôm, Anan đi phía trước, Ca Diếp đi phía sau, vừa hay đến một đoạn đường thì thấy có một con mèo chết bên đường.
Vì là mùa hè nên xác mèo có mùi hôi, trên cơ thể còn đầy côn trùng và kiến. Khi Anan nhìn thấy xác mèo chết đó thì lập tức bịt mũi và vội vàng bỏ đi.
Ca Diếp đi phía sau, khi nhìn thấy xác mèo liền đến giúp nó quy y, đào một cái hố chôn cất con vật cẩn thận và chúc nó sớm ngày siêu thoát.
Sau khi kể lại câu chuyện này, Đức Phật nói với hai vị tôn giả: "Người phụ nữ canh giữ ruộng dưa hấu chính là con do mèo đã chết kia đầu thai. Lúc con mèo chết, Ca Diếp đã giúp nó quy y và chúc phúc, việc làm đó luôn được khắc ghi, vì vậy nên bây giờ, khi vừa thấy Ca Diếp, người phụ nữ như đã thân quen, vui vẻ chào đón.
Ngược lại với Anan, bởi vì không có lòng tốt, cố tình bước qua xác con vật mà không hề mảy may thương xót, giúp đỡ, vì vậy không những hoá duyên không thành, không có được dưa hấu mà còn bị la mắng.
Sau khi nghe hết lời của Đức Phật, hai vị tôn giả càng thêm tin tưởng vào đạo lý "nhân - quả" ở đời cũng như vai trò của “thiện duyên” trong cuộc sống.
Ảnh minh họa.
Lời bình
Trong Phật pháp thường nói: "Muốn thành Phật đạo, trước tiên cần phải kết nhân duyên".
Trong thế giới này, con người luôn dựa vào nhân duyên để tồn tại. Sức mạnh của một người vốn rất nhỏ bé, vì vậy nên chúng ta cần phải tích cực kết thiện duyên một cách rộng rãi, như thế mới có thể khiến cho đường đời càng đi càng thêm rộng rãi, tiền đồ càng thêm sáng sủa.
Có những lúc, một lời nói tử tế, một nụ cười và một hành động tốt đẹp cũng có thể mang đến cho chúng ta những mối quan hệ tốt đẹp, từ đó giúp cho chúng ta đạt được thành công, tích được công đức cho cuộc đời.
Chính bởi vậy nên mỗi người sống trên đời, hãy đừng dễ dàng bỏ qua bất cứ cơ hội kết duyên lành nào nhé.