Chủ tịch nước Tô Lâm cho rằng, trước đây tất cả giao dịch đều rất đơn giản, nên không có công chứng. Sau khi xã hội phát triển, nhu cầu quản lý hành chính Nhà nước và sự phát triển của tư pháp mới sinh ra công chứng.
Chủ tịch nước Tô Lâm thảo luận tại Tổ về Luật Công chứng (sửa đổi)
Công chứng chỉ hình thành khoảng vài chục năm nay, từ đơn giản là sao y bản chính, chứng thực văn bản, thẩm quyền ban đầu của UBND. Sau đó, hình thành nên nghề công chứng, giao cho ngành tư pháp nhưng xã hội hóa lớn.
Theo Chủ tịch nước Tô Lâm, vừa qua, công tác quản lý, quản trị hành chính Nhà nước có cải tiến rất nhiều, thực hiện cải cách thủ tục hành chính nên giảm bớt các yêu cầu công chứng. Ví dụ, trước đây, phải đi photo hộ khẩu, đến công chứng xác minh hộ khẩu, nhưng hiện nay không còn hộ khẩu giấy nữa. Hay việc làm hộ chiếu, đăng ký xe máy phải đi công chứng rất nhiều giấy tờ để xác nhận địa vị pháp lý. Nhưng khi thực hiện cải cách thủ tục hành chính đã không cần công chứng nữa.
"Hiện căn cước công dân là giấy tờ duy nhất xác định địa vị pháp lý của người dân, chỉ cần một số định danh đó là có thể khám sức khoẻ, xác nhận thuế, bảo hiểm y tế... Nhờ đó, công chứng giảm đi rất nhiều, cũng chính là cải cách thủ tục hành chính", Chủ tịch nước Tô Lâm nói.
Theo Chủ tịch nước, Luật Công chứng trước hết phải phục vụ cho người dân, nhưng để phục vụ người dân thì phải phục vụ cho nền hành chính quản lý, quản trị xã hội là chính và liên quan đến pháp lý, chứng cứ tư pháp với yêu cầu độ chuẩn xác rất lớn.
Chủ tịch nước Tô Lâm nhận định, luật cần quy định rõ trong những trường hợp nào phải công chứng, chứ không phải một cơ quan hay cán bộ nào đặt ra thủ tục buộc người dân phải công chứng. Đồng thời, yêu cầu, phải thực hiện công chứng thế nào, phục vụ cái gì, làm gì trong hệ thống hành chính tư pháp.
"Ban hành luật ra để hoạt động công chứng chuẩn, còn nếu tùy tiện thì rất khó khăn. Cải cách này được người dân rất đồng tình, đến mức họ không nghĩ tại sao bây giờ thủ tục giấy tờ lại đơn giản thế. Trước đây, để làm các thủ tục phải xếp hàng từ sáng sớm, mang đầy đủ giấy tờ mới được giải quyết. Còn bây giờ chỉ mang căn cước công dân đến là được xem xét, giải quyết rồi. Thậm chí cũng không cần phải đến nữa mà có thể thực hiện giao dịch điện tử", Chủ tịch nước nhấn mạnh.
Chủ tịch nước Tô Lâm yêu cầu rà soát lại tổng thể hơn, để luật đi vào cuộc sống và nhận được sự hưởng ứng rộng rãi hơn. Các cơ quan quản lý Nhà nước cũng phải vào cuộc, quy định cái nào là công chứng và công chứng là phải chuẩn, để cải cách hành chính.