"Chú chuột" Israel và "Gấu Mẹ" Nga liệu có đụng độ vì Syria?

Thế "lưỡng bại câu thương" cho cả Nga lẫn Israel

Theo phân tích của nhà báo Michael Peck trên tờ National Interest, Israel vẫn sẽ quyết tâm tiếp tục tung ra các đợt không kích vào vị trí của lực lượng Iran ở Syria, đây là nỗ lực giữ cho lực lượng của Tehran tránh xa khỏi khu vực "nhạy cảm" - biên giới phía bắc của Israel.

Về phía người Nga, họ có có hàng nghìn binh sĩ và cố vấn đang hoạt động ở Syria. Nếu người Nga bị thiệt hại quá lớn trong các giao tranh leo thang này và nếu đồng minh Syria bị dồn ép quá mức thì thậm chí cỗ máy chiến tranh của "gấu Nga" có thể trở thành kẻ hiếu chiến.

Và nếu Israel và Nga ra đòn trả đũa, liệu người anh lớn của Israel, Hoa Kỳ sẽ bỏ mặc "người Viking" ở Trung đông mà không can thiệp?

Binh lính SDF tuần tra khu vực cao nguyên Golan chiếm đóng của Syria

Cả Tel Aviv hay Moscow đều không mong muốn một cuộc chiến như vậy.

"Chúng ta không muốn đối đầu quân sự" một quan chức cấp cao của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã trả lời phỏng vấn của Michael Peck ở Jerusalem.

Tuy nhiên, chính sách của Israel vẫn tiếp tục phải giải quyết vấn đề theo cách này: Họ sẽ làm bất cứ điều gì cần thiết để đẩy lui lực lượng Iran ra khỏi biên giới Syria-Israel, và nếu có thể là cả Syria.

Và nếu người Nga không thích điều đó, thì đó vẫn chỉ tương đương với một cái giá phải trả để đảm bảo rằng Syria không trở thành một căn cứ tua tủa tên lửa khác của Iran ở biên giới Israel như Lebanon và các lãnh thổ Palestine.

Quan hệ giữa Tel Aviv và Moscow đã ấm áp hơn nhiều so với thời Chiến tranh Lạnh. Kết quả của việc ít nhất một triệu người Nga gốc Do Thái di cư (1990-2004) là một mối quan hệ kỳ lạ gợi nhớ đến sự gièm pha lẫn nhau giữa Mỹ và Liên Xô những năm 1970.

Nhìn bề ngoài, hai phía có một sự thân thiện nhất định và mong muốn hợp tác. Tuy nhiên, bên dưới những nụ cười là sự cảnh giác, nghi ngờ và xung đột trong các lợi ích cơ bản.

Theo một quan chức IDF giấu tên.

"Không một ai ở Israel bối rối về việc người Nga là ai và họ đang liên kết với ai.

Người Nga không phải là đồng minh của chúng ta, đó là nói một cách nhẹ nhàng. Chúng ta chỉ có một đồng minh, và đó là Hoa Kỳ.

Người Nga ở đây vì những mục tiêu hoàn toàn khác. Họ đang ủng hộ một chế độ (Syria) có mục tiêu không thay đổi là tiêu diệt Israel nếu có thể.

Họ cũng là một phần của liên minh hỗ trợ một chế độ khác cũng mong muốn hủy diệt nhà nước Do Thái đó là Iran.".

Các hoạt động quân sự của Israel có thể rất dễ dàng kích hoạt một sự cố trở thành một cuộc xung đột.

Ví dụ như trong cuộc không kích vào tháng 9/2018 vào kho đạn dược ở miền tây Syria, tên lửa phòng không do Syria bắn đã vô tình hạ một máy bay do thám Il-20 của Nga, giết chết 15 người.

Israel phủ nhận cáo buộc của Nga rằng họ cố tình "núp" sau máy bay Nga, hoặc không đưa ra cảnh báo đầy đủ cho Moscow về cuộc đột kích.

Tuy nhiên, Nga vẫn đổ lỗi cho Israel về sự cố và trả đũa bằng cách cung cấp tên lửa phòng không S-300 tiên tiến cho Syria (Theo các thông số kỹ thuật thì người Nga cung cấp cho Syria phiên bản nội địa của S-300, tức là tương đương bản xuất khẩu của S-400).

Israel coi giá trị của Nga như là một đối tượng tiềm năng kiềm chế Iran và là mục tiêu đàm phán khả thi để đưa lực lượng Iran rút khỏi Syria.

Ngay sau cuộc họp tháng 2 giữa Thủ tướng Benjamin Netanyahu và Tổng thống Vladimir Putin sau sự cố Il-20, các quan chức Israel tuyên bố ông Putin đã đồng ý với quan điểm của nhà nước Do Thái rằng các lực lượng nước ngoài nên rút khỏi Syria.

Ít nhất 63.000 lính Nga đã từng phục vụ tại Syria kể từ năm 2015.

Mặc dù Ông Putin đã tuyên bố từ năm 2016 rằng các lực lượng Nga sẽ rút khỏi Syria nhưng hiện tại họ vẫn còn 5.000 quân và đội ngũ đông đảo các nhà thầu quân sự tư nhân ở Syria, được hỗ trợ bởi lực lượng không quân Nga với hàng chục máy bay cường kích và trực thăng.

Cảnh sát quân sự Nga và Syria tuần tra tại làng al-Hamidia gần cao nguyên Golan bị Israel chiếm đóng tháng 4/2018

Đối với Moscow, mối quan hệ thân thiện với Israel có thể mang lại nhiều ảnh hưởng hơn cho người Nga ở Trung Đông ngay cả khi người Mỹ có thể sẽ giảm quy mô hiện diện trong khu vực.

Tuy nhiên, Điện Kremlin vẫn tiếp tục tố cáo các cuộc tấn công của Israel vào Syria là bất hợp pháp.

Syria đã và sẽ tiếp tục là đồng minh của Nga trong hơn 50 năm và các cuộc không kích của Israel có thể gây ảnh hưởng tới các cuộc không kích của Nga cùng với các hoạt động của quân đội Syria, Iran và Hezbollah nhằm vào IS và các nhóm phiến quân khác.

Người Nga tới Syria để ở lại "vĩnh viễn" và chú chuột Israel

Cảng Tartus của Syria là căn cứ hải quân duy nhất của Nga ở Địa Trung Hải. Từ "duy nhất" đã chứng minh mức độ quan trọng của Syria với người Nga.

Năm 2016, Moscow và Damascus đã ký một thỏa thuận có giá trị 49 năm cho phép các tàu chiến sử dụng năng lượng hạt nhân hoạt động từ đó.

Ngoài ra, máy bay tiêm kích và tên lửa đất đối không của Nga, bao gồm hệ thống phòng không tầm xa S-400, vẫn tiếp tục hoạt động tại ít nhất hai căn cứ không quân ở phía tây Syria.

Lẽ dĩ nhiên, với hiện thực đó Israel có thể chấp nhận sống với người Nga bên sườn, nhưng không phải là Iran.

Một cảnh sát quân sự Nga cùng với đồng nghiệp Syria tuần tra tại làng Tal Krum, gần cao nguyên Golan do Israel chiếm đóng tháng 4/2018

Các quan chức Israel cảnh báo về kế hoạch của Tehran đưa 100.000 Vệ binh Cộng Hòa Hồi giáo Iran (IRGC) và đồng minh theo Hồi giáo Shia đóng quân tại Syria.

Một đồng minh Shia khác của Iran tại Lebanon, Hezbollah, với kho vũ khí ước tính hơn 130.000 tên lửa đã đe dọa khu vực biên giới Lebanon của Israel. Việc Syria gia nhập với tư cách là căn cứ tên lửa thứ hai của Iran là một cơn ác mộng đối với Israel.

Thủ tướng Netanyahu tuyên bố sau một cuộc không kích dữ dội vào nơi mà Israel cho rằng là kho vũ khí của Iran gần Sân bay Quốc tế Damascus vào tháng 1.

"Chúng tôi có thể, và chúng tôi sẽ làm cho nó trở nên khó khăn hết mức có thể và tạo ra một cái giá mà người Iran không sẵn sàng để trả. Không quân Israel vừa mới làm điều đó, tấn công hàng trăm lần vào các mục tiêu của Iran và Hezbollah.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện các kế hoạch của mình, Các hoạt động của chúng tôi cho thấy rằng, bất chấp mọi thứ, chúng tôi vẫn có sự tự do để hành động một cách đáng kể.".

Nhưng điều đáng nói hơn là Thủ tướng Israel trả lời ngắn gọn khi được hỏi Israel sẵn sàng đấu tranh cho quyền tiếp tục tự do hành động đó như thế nào:

Rõ ràng câu hỏi ẩn ý ở đây là: Israel có thể tiếp tục tấn công Iran và Syria mà e ngại đụng độ với Nga hay không?

Có các cơ chế kết nối tại chỗ, bao gồm một đường dây nóng giữa quân đội Israel và Nga. Người Do Thái tỏ ra rất nghiêm túc trong việc thông báo cho người Nga về các hoạt động và miêu tả các và cập nhật các hoạt động của họ.

Tuy nhiên, những kết nối như vậy được cho là không đủ để ngăn cản việc một máy bay Nga đã bị bắn rơi. Có lẽ chiếc Il-20 xấu số đã ở sai địa điểm và không đúng lúc. Tuy vậy, chúng ta không khó để tưởng tượng ra nhiều tình huống chết người không kém.

Ví dụ như các cố vấn hoặc kỹ thuật viên người Nga thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel vào một cơ sở của Iran hoặc Syria.

Một quả bom thông minh của Israel đã tấn công nhầm vào một căn cứ của Nga, hay một phi công hoặc hệ thống phòng không của Nga bị một cuộc tấn công của Israel gần đó bắn nhầm.

Hoặc có lẽ sẽ chỉ đơn giản là người Nga cảm thấy mình có trách nhiệm bắt buộc phải hỗ trợ vực dậy uy tín của đồng minh Syria và chính phủ yếu kém của họ.

Chúng ta hẳn đã nhớ bầu trời Syria rõ ràng có thể nóng tới mức nào vào tháng 12/2017, khi các máy bay chiến đấu F-22 của Mỹ bắn pháo sáng để cảnh báo 2 máy bay tấn công mặt đất Su-25 của Nga vi phạm vùng cấm bay của họ ở miền đông Syria.

Rõ ràng IDF không khoe khoang hay tỏ ra hiếu chiến về khả năng của mình so với Nga, một nhà nước kế thừa siêu cường trước đây và nay vẫn sở hữu kho vũ khí hạt nhân lớn nhất hành tinh.

Quan chức IDF đã ví Israel với chú chuột, nhưng nếu Israel là chuột thì họ là Chuột Mighty, một nhân vật hoạt hình nhỏ bé, mạnh mẽ và không ngại sử dụng nắm đấm của nó.

Trên thực tế, điều khiến một cuộc chiến giữa Israel và Nga có tiềm năng xảy ra và trở nên nguy hiểm là nó không phải là giả thuyết.

Trong lịch sử sau Chiến tranh Sáu ngày năm 1967, các máy bay chiến đấu và phi công của Liên Xô đã được gửi đến Ai Cập.

Điều này đã dẫn đến một sự cố nổi tiếng vào tháng 7/1970. Một cuộc phục kích trên không được lên kế hoạch kỹ lưỡng trên kênh đào Suez, các máy bay chiến đấu của Israel đã bắn hạ 5 máy bay MiG-21 do phi công Liên Xô điều khiển chỉ trong vòng 3 phút .

Tuy nhiên, Nga không cần phải tấn công trực diện Israel để làm tổn thương họ. Thực tế là các quan chức IDF dường như ít quan tâm đến một cuộc đụng độ quân sự trực tiếp giữa các lực lượng Israel và Nga.

Mối lo ngại của người Do Thái là Nga có thể chọn cung cấp vũ khí tiên tiến như tên lửa phòng không cho các kẻ thù của Israel như Syria và Iran.

Đầu những năm 1970, Liên Xô đã cung cấp nhiều tên lửa phòng không hiện đại cho Ai Cập và Syria, gây tổn thất nặng nề cho máy bay của Israel trong Chiến tranh Tháng 10 năm 1973.

Nếu muốn, Nga có thể khiến các hoạt động không quân của Israel trở nên rất tốn kém.

Như lịch sử cuộc xung đột Ả Rập-Israel (mà nay là Iran-Israel), mối nguy hiểm thực sự không phải là xung đột khu vực, mà là nó có thể leo thang như thế nào.

Trong cuộc chiến năm 1973, Liên Xô đe dọa sẽ gửi quân tới Ai Cập trừ phi Israel đồng ý ngừng bắn. Hoa Kỳ đáp trả bằng cách cảnh báo tấn công hạt nhân.

Vậy người Israel hay người Nga ai sẽ ra đòn trước? Hay nếu Moscow đe dọa bằng các lực lượng quân sự chống lại Israel, liệu Hoa Kỳ có thể mạo hiểm với sự mất uy tín nghiêm trọng bằng cách không can thiệp và hỗ trợ đồng minh lâu năm của mình?

Nga có thể coi cuộc can thiệp tại Syria là một biểu tượng đáng tự hào về khả năng quân sự được tái sinh và tình trạng sức mạnh vĩ đại của họ sẽ báo thù nhà nước Do Thái khi một máy bay Nga bị bắn hạ hay một người lính Nga thiệt mạng?

Điều này dẫn đến câu hỏi cuối cùng: Căng thẳng giữa Israel và Nga có thể dẫn đến một cuộc đụng độ giữa quân đội Mỹ và Nga?

Cuối cùng, ai đó sẽ phải nhượng bộ? Quan điểm của Iran là sẽ không từ bỏ các tiền đồn của mình ở biên giới Israel còn Nga có lẽ không thể ép buộc họ.

Liệu quyết tâm của Israel để ngăn chặn Iran liệu có được xác định dứt khoát bằng một cuộc chiến mới? Tương lai khu vực Trung Đông vẫn tiếp tục là một điểm nóng không có hồi kết.