Hôm 22/3, Bộ Quốc phòng Slovakia cho biết đã bàn giao 4 chiếc đầu tiên trong số 13 máy bay chiến đấu mà nước này cam kết chuyển cho Ukraine. Theo Bộ Quốc phòng Slovakia, số máy bay còn lại sẽ được nước này chuyển giao cho Kiev trong vài tuần tới.
Trong khi đó, Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda hôm 16/3 thông báo về việc chuyển giao 4 máy bay chiến đấu MiG-29 cho Ukraine. Ba Lan trở thành quốc gia NATO đầu tiên cung cấp loại máy bay này cho Kiev.
Phản ứng trước động thái này của Ba Lan và Slovakia, phía Ukraine hoan nghênh sự ủng hộ của 2 quốc gia NATO. Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov mới đây ví sự xuất hiện của máy bay MiG-29 "như đàn chim đến Ukraine đón mùa xuân".
Máy bay MiG-29. (Ảnh: AP)
Số máy bay MiG-29 mà Ba Lan và Slovakia tặng Ukraine phần lớn đã bị loại biên, do đó hai nước này sẽ phải thay thế phụ tùng, tân trang lại trước khi bàn giao cho Ukraine.
Defense News cho rằng, dù vậy, những chiến đấu cơ này được cho vẫn hữu ích với lực lượng không quân Ukraine - lực lượng hiện có nhiều phi công hơn số máy bay đang hoạt động sau một năm tổn thất nặng nề. Máy bay MiG-29 mà Ba Lan và Slovakia gửi tặng sẽ giúp Kiev duy trì các hoạt động trên không trước mối đe dọa từ chiến đấu cơ và phòng không trên bộ của Nga, cũng như hỗ trợ các cuộc tấn công trên bộ của Ukraine vào mùa xuân và mùa hè.
Theo Defense News, so sánh cán cân lực lượng hiện tại, những hỗ trợ từ Ba Lan và Slovakia sẽ không tạo ra tác động quyết định trên chiến trường cũng như không làm thay đổi cơ bản tính toán chiến lược hoặc sự mất cân bằng giữa quy mô của lực lượng không quân Nga và Ukraine. Thay vào đó, tác động trực tiếp lớn nhất của quyết định này là về chính trị.
Với bước đi táo bạo về mặt chính trị này, các nhà lãnh đạo ở Warsaw và Bratislava có thể hy vọng sẽ thúc đẩy sự ủng hộ quốc tế rộng lớn hơn với Ukraine. Động thái của Ba Lan và Slovakia mang tính biểu tượng lớn, tăng áp lực ngoại giao và trong nước đối với các chính phủ khác để làm theo. Tương tự như trường hợp Anh tuyên bố gửi xe tăng Challenger 2 cho Ukraine đã tạo hiệu ứng, khiến Đức, Mỹ và các nước khác cũng đưa ra hành động tương tự.
Thông tin Ba Lan và Slovakia cung cấp máy bay chiến đấu MiG-29 cho Ukraine được cho sẽ báo hiệu sự thay đổi về lập trường của các quốc gia phương Tây. Trước đó, nhiều nước lên tiếng phản đối lời kêu gọi của Kiev trong việc cung cấp thêm máy bay chiến đấu, giúp nước này đối phó với các cuộc tấn công của Nga.
Các đồng minh NATO khác giờ đây sẽ chịu áp lực gia tăng hoặc phải trực tiếp cung cấp cho Ukraine máy bay do phương Tây thiết kế như Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy kêu gọi, với yêu cầu nhiều lần của ông về F-16 do Mỹ sản xuất, hoặc chuyển giao các loại MiG do Liên Xô thiết kế từ kho dự trữ cho Kiev.
Sau quyết định của Warsaw, Bộ trưởng Quốc phòng Anh tuyên bố nước này sẵn sàng triển khai máy bay phản lực tới Ba Lan để lấp đầy khoảng trống tạm thời trong hệ thống phòng không phát sinh từ những khoản đóng góp của Warsaw cho Kiev.
Tuy nhiên, trên thực tế, loạt vấn đề tác chiến về huấn luyện, căn cứ, làm quen thiết bị và tích hợp với lực lượng mặt đất sẽ phát sinh từ việc Ba Lan và Slovakia tặng MiG-29 cho Kiev. Bởi lẽ, mọi thứ cần sự tích hợp với tiêu chuẩn phương Tây. Đây là điều cần phải giải quyết.
Theo Defense News , nếu phương Tây đi theo sự dẫn dắt của Ba Lan và Slovakia trong việc gửi máy bay chiến đấu khác do Liên Xô hoặc phương Tây thiết kế, cho Ukraine thì điều đó sẽ đi kèm đào tạo, bảo trì và hỗ trợ dài hạn.