Kịch bản Idlib
Vào ngày 23/7, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã thực hiện một cuộc tuần tra chung thành công trên đường cao tốc M4 ở Syria, con đường chiến lược nối liền miền Đông và miền Tây của đất nước và đi qua tỉnh Idlib do phe đối lập kiểm soát.
Trong khi sự tiến bộ này là một dấu hiệu đáng khích lệ cho thấy các biện pháp giảm leo thang đang đi đúng hướng, nguy cơ xung đột mới vẫn còn, theo Al-Monitor.
Cuộc tuần tra mới nhất diễn ra bốn tháng sau khi Ankara và Moscow đạt được thỏa thuận ngừng bắn tại Idlib hôm 5/3, kêu gọi thiết lập một hành lang an ninh trên đường cao tốc M4, được đảm bảo bởi các cuộc tuần tra chung Nga-Thổ Nhĩ Kỳ.
Thông qua các cuộc tuần tra mới nhất, Ankara đã xác nhận cam kết tuân thủ các thỏa thuận song phương về Idlib và thể hiện sự sẵn sàng thực hiện các điều khoản tiếp theo của các thỏa thuận.
Tuy nhiên, bất chấp tiến bộ có được trong việc thực hiện nghĩa vụ từ phía Thổ Nhĩ Kỳ, vẫn có sự tích lũy quân sự của Chính phủ Syria và Ankara dọc theo vành đai của khu vực giảm leo thang. Điều này có thể trở thành một điềm báo cho việc chuẩn bị một chiến dịch quân sự mới.
Những cuộc đụng độ lẻ tẻ giữa lực lượng Chính phủ và phe đối lập đã diễn ra ở khu vực này.
Thổ Nhĩ Kỳ và lực lượng Syria vẫn đang tăng cường thêm quân sự ở Idlib.
Các cuộc không kích (mặc dù rất hạn chế) của không quân Syria và không quân Nga đã được nối lại, bao gồm một cuộc tấn công vào thành phố al-Bab, nằm bên ngoài Idlib, trong khu vực ảnh hưởng của Thổ Nhĩ Kỳ.
Việc chuyển quân tiếp viện của quân đội Syria cùng với áp lực của Nga - dưới hình thức không kích - có thể được hiểu là một thông điệp thúc đẩy Thổ Nhĩ Kỳ thực hiện nhanh chóng các phần tiếp theo của thỏa thuận liên quan đến việc tạo ra hành lang an ninh 12 km (6 km về phía Bắc và 6 km về phía Nam) dọc theo đường cao tốc M4.
Phần phía Nam rộng 6 km của dải này phải được kiểm soát bởi lực lượng quân cảnh Nga. Đầu tháng 3, sau thỏa thuận ngừng bắn chấm dứt chiến sự ở Idlib, toàn bộ khu vực phía Nam đường cao tốc M4 vẫn nằm dưới sự kiểm soát của phe đối lập.
Đây là nơi Nga xác định là lãnh thổ cần nằm dưới sự kiểm soát của chính quyền Syria.
Thổ Nhĩ Kỳ cần phải chống lại các hoạt động quấy phá tuần tra chung được cho là đến từ nhóm Hayat Tahrir al-Sham (HTS) và các nhóm cực đoan khác. Nếu không, các nhóm này sẽ thực hiện các cuộc tấn công liên tục và các hành động khủng bố chống lại quân đội Nga, vốn sẽ đẩy nguy cơ khiến hai bên xung đột nhau.
Nhưng việc tạo ra một làn an ninh Nga dọc theo đường cao tốc M4 sẽ cắt đứt và cô lập khu vực do phe đối lập và HTS kiểm soát tại Jabal al-Zawiya, phía Nam đường cao tốc này.
Do đó, HTS khó có thể tự nguyện chuyển vùng an ninh này sang sự kiểm soát của quân đội Nga . Điều này có nghĩa là vùng an toàn không thể được tạo ra mà không xóa toàn bộ khu vực đối lập nằm ở phía Nam M4 của các đơn vị HTS.
Giới quan sát tin rằng, không thể loại trừ khả năng lực lượng quân sự hiện tại của Damascus và Moscow xung quanh Idlib là nhằm mục đích thực hiện kịch bản này.
Đồng thời, trong các điều kiện hiện tại, bất kỳ hoạt động quân sự nào ở Idlib đều mang đến nhiều rủi ro cho chính quyền Assad và các đồng minh và có thể gây ra hậu quả khó lường - bao gồm cả khả năng thua cuộc.
Điều này là do quy mô triển khai quân sự lớn của Thổ Nhĩ Kỳ ở Idlib. Kinh nghiệm các chiến dịch quân sự trước đây ở khu vực này cho thấy, ngay cả sự tham gia hạn chế của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ trong việc hỗ trợ phe đối lập cũng có thể thay đổi hoàn toàn cán cân sức mạnh và biến quân đội Syria từ thế tấn công sang phòng thủ.
Mối đe dọa về sự cố giữa quân đội Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đang gia tăng, đặc biệt có tính đến các hệ thống phòng không tầm trung của Thổ Nhĩ Kỳ được triển khai tại Idlib, có thể vô tình tấn công máy bay chiến đấu của Nga.
Thỏa thuận trọn gói
Nga-Thổ có thể đạt được thỏa thuận "trọn gói" ở Syria-Libya.
Ngoài kịch bản trên, vẫn có lựa chọn để tránh một động thái quân sự mới ở Idlib.
Nga có thể từ chối hỗ trợ chính quyền Assad và lần này sẽ không chịu áp lực từ Damascus để tiến hành một cuộc tấn công mới ở Idlib, do những rủi ro đáng kể liên quan đến sự hiện diện của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ trong khu vực.
Moscow có thể cho Ankara thêm thời gian để tiếp tục nỗ lực chống lại các phần tử cực đoan ở Idlib, do phía Thổ Nhĩ Kỳ đã đạt được một số thành công trong vấn đề này.
Ankara đang tận dụng các chiến binh HTS - vốn đang ngày càng phụ thuộc vào Thổ Nhĩ Kỳ - để tiến hành cuộc đấu tranh ở Idlib chống lại các nhóm cực đoan trong khu vực. Sau khi các phe khủng bố cuối cùng bị tiêu diệt, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có thể bắt đầu loại bỏ chính HTS.
Cuối cùng, không thể loại trừ rằng Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ quyết định tương lai của Libya và Idlib trong một thỏa thuận "trọn gói".
Ví dụ, để đổi lấy việc Ankara ngừng cuộc tấn công vào Sirte và Jufra, Moscow sẽ từ chối tất cả các kế hoạch của chính quyền Assad trong việc khởi động một chiến dịch quân sự mới ở Idlib.