Tình trạng cá ngừ vằn béo bất thường tại Nhật Bản đang gây ra nhiều mối lo về nghề đánh bắt cá trong tương lai, vì đây là dấu hiệu của những tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu. Cá ngừ có cân nặng hơn, đồng nghĩa với nhiều lợi nhuận hơn, nhưng người dân địa phương và các chuyên gia cho rằng cân nặng bất thường của cá ngừ cũng phản ánh nguy cơ biến mất đối với loài sinh vật này do nhu cầu ngày càng tăng và đánh bắt quá mức.
Câu cá ngừ ở Kochi, Nhật Bản
Ông Nakajo cho rằng: “Cá ngừ béo lên liên quan đến nhiệt độ nước. Tôi lo rằng một ngày nào đó, cá ngừ vằn sẽ không xuất hiện tại vịnh và chúng tôi không biết phải làm gì”. Ông Noriaki Ito, bếp trưởng của nhà hàng Tsukasa có tuổi đời hàng thế kỷ ở thành phố Kochi, cũng cho biết, ông chưa bao giờ thấy những con cá ngừ béo như hiện tại.
Điều này thực sự đáng lo ngại, do trước đó sự thay đổi về khí hậu và nước biển đã xóa sổ một số loại cá, trong đó có chambara-gai từng là đặc sản của Kochi. Theo dữ liệu của phòng thí nghiệm thủy sản địa phương, nhiệt độ bề mặt vịnh trong mùa đông đã tăng 2oC trong 40 năm. Giới chuyên gia cho rằng, rất có thể kích thước to của cá ngừ bắt nguồn từ việc biển ấm khiến nhiều loại sinh vật sinh sôi, từ đó nguồn thức ăn cho cá cũng nhiều lên.
Tuy nhiên, về lâu dài, nhiệt độ ấm lên có thể ngăn dòng nước giàu khoáng chất nổi lên trên bề mặt, dẫn đến giảm lượng sinh vật phù du và cá nhỏ, từ đó số lượng cá ngừ vằn cũng sẽ ít hơn. Tình trạng trên xảy ra trong bối cảnh già hóa dân số tại Nhật Bản đang đe dọa sự bền vững của nghề đánh bắt cá địa phương và các ngành kinh doanh liên quan như sản xuất cá ngừ.
Theo nghiên cứu của Cơ quan Nghiên cứu và Giáo dục thủy sản Nhật Bản, nhiều nguồn tài nguyên biển của Nhật Bản đang ở mức thấp, khiến sản lượng đánh bắt đang suy giảm, số người hoạt động trong nghề ngày càng ít hơn.
Anh Takahiro Tanaka, một ngư dân thế hệ thứ 4 trong gia đình có truyền thống đánh bắt cá lâu đời ở Kure, lo ngại: “Chúng tôi có thể phân biệt các vị khác nhau của cá ngừ vằn, giống như những người nông dân Pháp có thể thưởng thức sự tinh tế rượu vang. Nơi này có thể là một trong những cộng đồng cuối cùng của Nhật Bản mà cá ngừ vằn là một phần của văn hóa. Không có ngư dân, thì văn hóa cũng biến mất”.
Thực trạng đánh bắt quá mức cũng giáng một đòn mạnh vào ngư dân ở Kochi, khi họ vẫn áp dụng phương pháp đánh bắt bằng sào truyền thống, thay vì đánh bắt bằng lưới vây quy mô lớn trên khắp Tây Thái Bình Dương. Dữ liệu của Chính phủ Nhật Bản cho thấy, số lượng đánh bắt ở Kochi chỉ bằng 1/4 so với mức đỉnh những năm 1980.
Phó Hiệu trưởng Đại học Kochi Hiroyuki Ukeda cho biết, đang chứng kiến sự sụt giảm nghiêm trọng về số lượng cá ngừ vằn trong 10 năm qua. Ngày càng nhiều người lo sợ, có thể họ không còn được ăn cá ngừ vằn trong tương lai gần nếu xu thế này tiếp tục. Ngành sản xuất cá ngừ sấy khô, cá ngừ lên men, nước dùng cá ngừ cũng trở nên khó khăn. Trong 40 năm, số lượng nhà sản xuất các loại sản phẩm từ cá ngừ ở Kochi đã giảm từ hàng chục xuống còn một vài cơ sở.
