Trước việc dư luận cả nước và giới bác sĩ, nhân viên y tế lên tiếng về việc khởi tố bắt tạm giam Bs. Hoàng Công Lương trong vụ sự cố Y khoa ở Hòa Bình làm 8 người tử vong, PV Infonet đã có cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Huy Quang - Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Bộ Y tế liên quan đến vấn đề này.
Việc Cơ quan điều tra công an tỉnh Hoà Bình khởi tố vụ án liên quan đến sự cố y khoa ngày 29/5/2017 vừa qua và bắt tạm giam những người có liên quan, ý kiến của ông về vụ việc này như thế nào?
TS Nguyễn Huy Quang: Có thể nói sự việc đau lòng xảy ra ở Hoà Bình với 8 bệnh nhân tử vong là sự cố y khoa nghiêm trọng và đáng tiếc trong ngành y, gây rúng động dư luận không chỉ ở Việt Nam mà cả ở nước ngoài, ảnh hưởng tới uy tín ngành y trong cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh cho người bệnh.
Trước tình hình đó, Bộ Trưởng Bộ Y tế cũng đề nghị cơ quan chức năng đặc biệt là cơ quan công an vào cuộc điều tra làm rõ nguyên nhân, sai phạm, nếu cần truy cứu trách nhiệm để xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm với trường hợp này.
Từ ngày 29/5, sau khi xảy ra sự việc, ngày 30/5 cơ quan công an đã khởi tố vụ án điều tra làm rõ nguyên nhân.
Ngày 22/6 cơ quan điều tra khởi tố bị can bắt tạm giam, đây là việc làm tích cực, chủ động, khách quan của cơ quan điều tra mong sớm làm sáng tỏ nguyên nhân, trách nhiệm liên đới trong vụ việc này.
Và Vụ Pháp chế đánh giá cao sự vào cuộc tích cực với tinh thần trách nhiệm rất cao của cơ quan điều tra tỉnh Hoà Bình và hỗ trợ của Bộ Công an. Điều đó chứng tỏ các hành vi vi phạm pháp luật được xác định đều được truy cứu trách nhiệm hình sự.
Trong các bị can bị khởi tố, dư luận xã hội đang quan tâm nhiều về bác sĩ Hoàng Công Lương bị bắt giam với tội danh “Vi phạm quy định về chữa bệnh” gây sốc cho giới bác sĩ. Theo anh việc bắt tạm giam bác sĩ Lương có đúng người đúng tội không?
Cơ quan cảnh sát điều tra của Hoà Bình cũng có khởi tố với bị can Bùi Mạnh Quốc vi phạm trong quá trình sửa chữa, bảo dưỡng hệ thống nước lọc làm tồn dư hoá chất trong đường dẫn vào máy lọc thận.
Khi sửa xong chưa kiểm tra mẫu nước đã đưa vào sử dụng, cơ quan điều tra khởi tố với tội danh cố ý làm chết người do vi phạm các quy tắc trong nghề nghiệp.
Bị can Trần Văn Sơn không giám sát quá trình bảo dưỡng, thay thế vật tư, khi nhận bàn giao không lập biên bản nghiệm thu và khởi tố tội danh thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Với bị can Hoàng Công Lương, cũng chưa nhận bàn giao sửa chữa vẫn ra y lệnh cho việc chạy thận sau khi điều dưỡng viên báo cáo đã hoàn thành thao tác chạy thử máy và xả khí. Bị can Lương bị khởi tố với tội danh vi phạm quy định về khám chữa bệnh, sản xuất pha chế thuốc, bán thuốc và các dịch vụ y tế khác. Bác sĩ Lương vi phạm về quy định khám chữa bệnh.
Với việc mấy ngày vừa qua dư luận xã hội đặc biệt các thầy thuốc, bác sĩ, nhân viên y tế, hội nghề nghiệp có ý kiến phản hồi trong đó có ý kiến liên quan đến việc khởi tố bị can Hoàng Công Lương chưa có cơ sở pháp lý hay chưa đến mức bắt tạm giam.
Vấn đề này với tư cách là người làm công tác pháp chế trong ngành y tế, tôi nghĩ cơ quan điều tra cũng có sự cân nhắc về tội danh, hành vi vi phạm, trách nhiệm và truy cứu trách nhiệm hình sự theo các tội danh mà cơ quan cảnh sát điều tra Hoà Bình đã quyết định khởi tố bị can theo các tội danh đó.
Với tội danh này, về điều tra chúng ta phải tôn trọng cơ quan điều tra vì mới chỉ khởi tố bị can chưa có kết luận của Cơ quan điều tra gửi sang Viện kiểm sát nên chưa biết bị can này có vi phạm thật không, xử lý đề xuất của cơ quan điều tra như thế nào? Tôi nghĩ cần tỉnh táo, cân nhắc để có ý kiến hợp lý trong trường hợp này.
Theo điều 242 của Bộ Luật Hình sự, để biết tội danh của bác sĩ Hoàng Công Lương có đúng hay không thì xem xét 4 dấu hiệu sau của tội phạm hình sự: Chủ thể, khách thể, khách quan, chủ quan mới biết bác sĩ có phạm tội không.
Về chủ thể, bác sĩ Lương là bác sĩ trực tiếp ra y lệnh để thực hiện chạy thận cho người bệnh thì chính là chủ thể của tội phạm này. Về khách thể của tội danh này nó liên quan đến xâm phạm trật tự quản lý nhà nước về khám chữa bệnh.
Khi vi phạm khám chữa bệnh gây hậu quả nghiêm trọng lúc đó tính tới việc khách thể đó có bảo đảm trật tự quản lý, xem xét các văn bản theo Bộ Y tế ban hành, cơ quan chức năng ban hành về khám chữa bệnh, tham khảo cơ quan quản lý y tế xem khách thể này như thế nào?
Ở đây, Bộ Y tế có quy định liên quan đến khám chữa bệnh xử lý các quy trình về lọc máu của chạy thận, các quy trình chuyên môn để thực hiện các vấn đề này. Rõ ràng có những văn bản đưa ra, khi xảy ra chết người như vậy đã vi phạm quản lý nhà nước về khám chữa bệnh, đây là yếu tố thứ hai việc của BS Lương có xâm hại với vấn đề này.
Thứ ba: Khách quan người ta xem BS. Lương và các bị can khác là không thực hiện hay thực hiện không đúng các quy trình về chuyên môn, các quy trình về việc thử máy, lọc rửa, các loại… Ở đây xác định xem không thực hiện hay thực hiện không đúng về quản lý khám chữa bệnh?
Xác định hậu quả cho người bệnh như thế nào thì trong việc này có 8 người tử vong, nguyên nhân thiệt hại lớn cho sức khoẻ người bệnh.
BS Lương đã thực hiện các quy định của nhà nước về khám chữa bệnh nhưng thực hiện như thế nào? BS Lương có thực hiện văn bản chứ không phải không thực hiện. Bác sĩ làm đúng y lệnh trong lọc máu và chỉ có một cái liên quan, đó là việc chưa nhận bàn giao bằng văn bản đã tiến hành cho chạy thận.
Điều này liên quan đến hành chính chứ không phải chuyên môn về khám chữa bệnh. Đây là yếu tố cần xem xét để có ý kiến với cơ quan điều tra trong qua trình thực hiện.
Thứ tư: về chủ quan, đây là vô ý không phải cố ý, trên cơ sở phân tích yếu tố cấu thành tội phạm như vậy thì cơ quan CSĐT khởi tố bị can Hoàng Công Lương vì vi phạm quy định khám chữa bệnh.
Nếu vậy bắt tạm giam BS. Hoàng Công Lương thì sẽ như thế nào, thưa ông?
Trong Bộ Luật Hình sự quy định cơ quan điều tra tố tụng có thể áp dụng biện pháp tạm giam, các biện pháp tạm giam này có thể áp dụng với các đối tượng phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, ít nghiêm trọng.
Việc này, Bộ Luật Hình sự quy định phạt tù trên 2 năm trở lên với điều kiện có thể trốn, tiếp tục phạm tội sẽ tiến hành bắt tạm giam với đối tượng này.
Trên cơ sở đó, Cơ quan cảnh sát điều tra tỉnh Hoà Bình áp dụng tạm giam với 3 bị can trên.
Ở đây, cơ quan điều tra có thể áp dụng với các bị can, với các tội danh của bị can Sơn và Quốc thì rất rõ ràng trong chuỗi vi phạm.
Nếu Quốc thực hiện đúng quy định về nguyên tắc nghề nghiệp trong xử lý lọc nước thì không dẫn tới hậu quả nước không đảm bảo các điều kiện theo quy định. Tội vô ý làm chết người, việc bắt tạm giam rất rõ ràng.
Với bị can Sơn được giao nhiệm vụ giám sát quá trình bảo dưỡng đã không giám sát, không lập biên bản nghiệm thu theo quy định nên tạm giam để điều tra cũng là cái cần thiết thực hiện.
Với bác sĩ Hoàng công Lương, chỉ ra y lệnh chạy thận chưa có bàn giao sửa chữa vẫn chạy thận cho người bệnh. BS Hoàng Công Lương chỉ có việc thực hiện nhiệm vụ cuối cùng khi họ bàn giao. Bác sĩ không thể biết nước có đảm bảo hay không vì đó là nhiệm vụ của bị can Quốc và Sơn và cán bộ điều dưỡng.
Bị can Hoàng Công Lương vẫn chưa có tiền án, tiền sự, chưa có biểu hiện của chạy trốn, cản trở, không có dấu hiệu của tội phạm liên quan tới hành vi đê hèn, dã man cần áp dụng hành vi ngăn chặn nên việc bắt tạm giam bị can Hoàng Công Lương cần cân nhắc như thế.
Ông có đề xuất gì với cơ quan công an trong vụ việc này?
Vì lý do trên, tôi đề nghị cơ quan tạm giam có thể xem xét, cân nhắc, trong trường hợp của bác sĩ Lương không phải là trường hợp nguy hiểm, có hồ sơ lý lịch rõ ràng, nhân thân tốt, có công lao trong khám chữa bệnh, trong hồi sức tích cực cho bệnh nhân bị ngộ độc ngày hôm đó, có thể cho tại ngoại, không đi khỏi nơi cư trú để phục vụ công tác điều tra.
Nó phù hợp với bản chất của vụ việc.
Cơ quan công an trong quá trình điều tra lưu ý đến yếu tố liên quan, yếu tố tội phạm trong đó có yếu tố vi phạm quy trình chuyên môn nhưng thực ra trong trường hợp này không phải quy định chuyên môn dẫn đến chết người mà chỉ là quy định hành chính là việc ký giấy tờ biên bản.
Trong trường hợp này tôi mong muốn cơ quan công an xét xử đúng người đúng tội đúng pháp luật tạo tin niềm của nhân dân và an tâm công tác cho nhân viên y tế.
Xin cảm ơn ông!