Khai thác tài sản không thuộc quyền sở hữu
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ (TTCP), từ năm 2007 đến 2015, ACV chưa thực hiện nộp tiền thuê đất, theo quy định nộp ngân sách Nhà nước 326.178 triệu đồng.
Theo đó, Cảng hàng không quốc tế Nội Bài kê khai không đúng 64.224m2 từ đất phải thu tiền sử dụng sang loại đất không thu tiền sử dụng làm giảm ngân sách 17.902 triệu đồng.
Như vậy, tính đến ngày 31/12/2015, tổng số tiền ACV chưa thực hiện nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước là 344.080 triệu đồng. Trách nhiệm thuộc về Cảng hàng không quốc tế Nội Bài.
Đối với các lô đất số 1A Hồng Hà và khu nhà điều hành tại 58 đường Trường Sơn, Tân Bình, TP HCM; Sở Xây dựng, Sở TN&MT, Sở Tài chính; Cục thuế TPHCM và ACV thực hiện chưa đúng quy định trong việc cấp giấy phép xây dựng, ký hợp đồng thuê đất, chưa xác định đơn giá thuê đất theo quy định, dẫn đến ACV chưa nộp đúng, đủ tiền thuê đất trong nhiều năm, trách nhiệm thuộc về các đơn vị nêu trên.
Từ năm 2007 đến ngày 31/12/2014, ACV đã thực hiện trích trước và trích sau vượt tiền thuê đất đối với các diện tích phải nộp tiền thuê đất, không hoàn nhập kịp thời phần chênh lệch giữa số trích vượt và số tiền thuê đất thực phải nộp làm tăng chi phí sản xuất không đúng dẫn đến phải nộp ngân sách Nhà nước với số tiền 309.019 triệu đồng, trích Quỹ đầu tư phát triển để lại ACV 132.436 triệu đồng. Trách nhiệm thuộc về ACV.
Khi thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng 7,63 ha đất quốc phòng để mở rộng Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, Bộ GTVT, Bộ Quốc phòng thực hiện việc thu và giao đất không đúng chức năng, thẩm quyền theo quy định; thực hiện tính tiền đền bù công trình trên đất với mức 100% suất đầu tư của Bộ Xây dựng, sai quy định giá trị thực tế công trình số tiền 61.605 triệu đồng. Trách nhiệm thuộc Bộ GTVT, Bộ Quốc phòng, ACV và Công ty tư vấn ADCC.
Đặc biệt, từ ngày 1/7/2004 đến ngày 31/12/2015, khi xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá, ACV đã loại giá trị các tài sàn khu bay do không có quyền sở hữu, nhưng sau khi cổ phần hoá lại tự sử dụng, khai thác, theo dõi, hạch toán và trích khấu hao các tài sản này vào chi phí sản xuất kinh doanh với tổng số tiền 903.460 triệu đồng, không đúng quy định.
Trách nhiệm này thuộc về Bộ GTVT.
Tiếp đó, từ năm 2012 - 2015, ACV sử dụng nguồn vốn trích trước sửa chữa lớn để đầu tư xây mới dự án đường lăn E6 Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng với giá trị trên 297 tỷ đồng. Trách nhiệm thuộc về AVC, Bộ GTVT.
Ngoài ra, Bộ GTVT phải chịu trách nhiệm về khoản tiền 550.959 triệu đồng do ACV tự tổ chức thu của tài xế ô tô đón, trả khách không đúng quy định pháp luật.
Giá trúng thầu cao hơn giá gói thầu vì 1 nhà thầu tham gia
Trạm thu phí tại cổng ra vào sân bay Nội Bài. Ảnh: Minh Đức
Tại gói thầu 10A và gói thầu 10B thuộc dự án xây dựng nhà ga T2-Cảng hàng không quốc tế Nội Bài, Tổng công ty Cảng hàng không Miền Bắc (chủ đầu tư) đã thực hiện đấu thầu rộng rãi nhưng không xử lý tình huống trong đấu thầu do chỉ có một nhà thầu tham dự, khi giá trúng thầu cao hơn giá gói thầu đã phê duyệt, giá gói thầu bằng giá bỏ thầu để làm cơ sở xét thầu mà không thực hiện đấu thầu lại hoặc làm rõ với nhà thầu về nguyên nhân chênh lệch giá cao hơn so với giá dự toán gói thầu được phê duyệt…
Theo đó, các Bộ KH&ĐT, Tài chính, Xây dựng, GTVT chưa tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành văn bản quy định cụ thể về việc xử lý tình huống đấu thầu khi chỉ có 1 nhà thầu tham gia thì cho phép mở thầu ngay hoặc đấu thầu lại; hướng dẫn phương pháp lập dự toán đối với dự án sử dụng vốn ODA cho phù hợp với Hiệp định hay vốn…
Dẫn đến gói thầu 10A, 10B thực hiện đấu thầu nhưng không có tính cạnh tranh về kỹ thuật, năng lực và giá gói thầu.
Cụ thể, tổng trị giá gói thầu của nhà thầu cao hơn giá trị dự toán 2 gói thầu là 1.450.081,7 triệu đồng. Trách nhiệm thuộc về Bộ KH&ĐT, GTVT, Tài chính, Xây dựng và ACV.
Liên quan đến hàng loạt sai phạm trên, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 590 thông báo ý kiến kết luận của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hoà Bình đối với nội dung kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản, cổ phần hoá, thoái vốn và tái cơ cấu ACV nội dung như sau: Đồng ý các nội dung kiến nghị của TTCP tại Văn bản 2569 ngày 12/10/2017, các Bộ GTVT, Tài chính, KH&ĐT, Quốc phòng, AVC… thực hiện các kiến nghị và gửi kết quả về TTCP trong tháng 3/2018 để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.