Trình bày báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị định quy định một số cơ chế, chính sách tài chính – ngân sách đặc thù đối với TP.HCM, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho hay, về mức thưởng vượt thu Chính phủ đề nghị TP được hưởng một phần nhưng không quá 30% số tăng thu và không vượt quá số tăng thu NSTW trên địa bàn so với thực hiện thu năm trước.
Theo ông Hải, Chính phủ cũng đề nghị TP được bổ sung có mục tiêu từ tăng thu Ngân sách trung ương một phần không quá 70% số tăng thu NSTW từ các khoản thu phân chia; Chính phủ cũng đề nghị mức dư nợ vay của Tp không vượt quá 60% số thu ngân sách địa phương được hưởng theo phân cấp.
"Đối với một số công trình, dự án quan trọng có quy mô đầu tư lớn thuộc lĩnh vực môi trường, giao thông, thuỷ lợi, kiến thiết... vượt quá khả năng cân đối của ngân sách địa phương, Chính phủ đề nghị TP báo cáo Chính phủ trình Quốc hội quyết định…", ông Hải nói.
Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong nhận định 13 điều của dự thảo chưa cho thấy rõ nét về tính đặc thù, phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho TPHCM
Cho ý kiến về dự thảo này, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong nhận định cả 13 điều của dự thảo này vẫn trong khuôn khổ pháp lý hiện hành, chưa thấy rõ nét về tính đặc thù, phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho TPHCM.
Ông dẫn chứng dự thảo quy định một số dự án quan trọng của TP cần thủ tục trình Quốc hội thì “không hề đơn giản, vì một năm Quốc hội chỉ họp 2 kỳ sẽ rất khó khăn”.
Từ đó, Chủ tịch UBND TP.HCM nhấn mạnh: “Với những quy định nêu trong dự thảo thì dù Nghị định này có được ban hành thì TP.HCM vẫn không có cơ chế nào để khai thác nguồn lực, tăng nguồn thu.
Các quy định nêu tại dự thảo NĐ không thể hiện được tinh thần của Nghi quyết 16 ngày 10-8-2012 của Bộ Chính trị (Về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP.HCM đến năm 2020)”
Đồng tình với ý kiến này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng cơ chế đặc thù cho TP có nghĩa là phải hơn so với hiện nay.
Lấy ví dụ về mức thưởng vượt thu dự thảo quy định là TP HCM được hưởng “một phần nhưng không quá 30% số tăng thu”, Chủ tịch Quốc hội nói: “Đã đặc thù rồi còn 1 phần, 1 phần lại thêm không quá nữa. TP.HCM đã đóng góp 1/3 ngân sách nhà nước, nhưng chỉ hưởng 18% mà cái gì cũng không quá, cái gì cũng khung thì không nên”.
Từ đó, Chủ tịch Quốc hội cho rằng việc thiết lập cơ chế đặc thù cho TP.HCM cần phải lưu ý “TP.HCM là vùng động lực, có nguồn thu lớn, nộp cho Trung ương lớn, trên tinh thần đó phải tạo động lực cho TP”.
Về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhất trí với tờ trình của Chính phủ song ông đề nghị phải có điểm mới là tăng thêm nguồn lực của TP.HCM để trở thành trung tâm của cả nước. Theo đó, ông Hiển thống nhất mức thưởng vượt thu cho TP là 30%, bổ sung có mục tiêu từ tăng thu là 70%.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho hay ông tán thành mức thưởng vượt thu 30% cho TP nhưng trong trường hợp thu ngân sách trung ương cũng phải vượt. “Phải có điều kiện thu trung ương phải vượt chứ không phải vay hoặc phải cân đối từ nguồn khác, như vậy bội chi và nợ công sẽ tăng lên ngay”, ông Dũng nói.
Bí thư Thành uỷ TPHCM Đinh La Thăng: TP.HCM phải được chủ động hơn về nhiều mặt
Trước ý kiến này, Bí thư Thành uỷ Đinh La Thăng cho rằng TP rất mong muốn làm thế nào thu vượt ngân sách, đóng góp nhiều cho ngân sách. Tỉ lệ 30-70 không quan trọng. "Có 30% thì ngân sách trung ương đã tăng lên rồi nên không có chuyện bội chi, TP thu có tăng thì trung ương được 70%, còn TP chỉ có 30% thôi”.
Bí thư Thành uỷ cho hay trong NQ 16 của Bộ Chính trị có một điều phê bình TP là không kiên trì đeo bám cơ chế chính sách đặc thù dành cho TP. Nhưng hiện nay, TP.HCM đang làm rất quyết liệt, cố gắng tháng 3-2017 sẽ hoàn chỉnh.
“Giờ TP đề nghị QH và Chính phủ cho TP chủ động nhất về thu chi trong khuôn khổ để TP thu được nhiều ngân sách hơn, nộp Trung ương cao hơn.
Thứ hai, đề nghị thưởng 30% và không phụ thuộc vào cả nước, vì nếu phụ thuộc vào thì lại như 5 năm trước, vượt thu nhưng cả nước không cân đối được nên TP không được thưởng. Như vậy gọi là thưởng nhưng thực chất chỉ thưởng trên giấy thôi, không mang tính động viên”, Bí thư Thăng nói.
Ông cũng cho biết, TP.HCM đang chuẩn bị một đề án để TP không chỉ tăng ngân sách một con số là sẽ tăng trưởng kinh tế hai con số, nhưng muốn vậy TP phải được chủ động hơn về nhiều mặt, trong đó cả về tài chính, về tổ chức và cả về biên chế.
“Phải có sự tự chủ lớn nhất cho TP, không phải TP muốn vương quốc riêng đâu mà mong muốn tự chủ nhiều hơn, làm ra nhiều tiền hơn”, Bí thư Thăng nhấn mạnh.