Vành đai rỉ sét là một khu vực trải dài qua 8 bang ở miền Trung Tây nước Mỹ, bao gồm: New York, Wisconsin, Pennsylvania, Ohio, Indiana, Michigan, West Virginia và Illinois. Đây là thuật ngữ không chính thức chỉ các khu vực đã trải qua sự suy giảm công nghiệp bắt đầu từ khoảng năm 1970 do thuế cao và chi phí lao động cao.
Một ứng cử viên phải giành được ít nhất 270 phiếu đại cử tri mới có thể đắc cử Tổng thống Mỹ. Sở hữu tới 120 phiếu đại cử tri phân bố khắp các bang, Vành đai rỉ sét luôn đóng vai trò quan trọng trong các cuộc chạy đua vào Nhà Trắng, đặc biệt trong hai cuộc bầu cử gần nhất vào năm 2016 và 2020.
Năm 2016, nhờ chiến thắng trước bà Hilary Clinton tại 3 bang chiến trường quan trọng Wisconsin, Pennsylvania và Michigan với khoảng cách sát nút là 0,8%, 0,7% và 0,2%, ông Donald Trump của đảng Cộng hòa đã giành được nhiệm kỳ Tổng thống đầu tiên tại Nhà Trắng. Bốn năm sau đó, khi 3 chiến địa kể trên về tay ứng cử viên đảng Dân chủ Joe Biden, Nhà Trắng lại một lần nữa đổi ngôi.
Tuy nhiên, có lẽ chưa nhận thấy tầm quan trọng của khu vực này, ông Biden vẫn đang đi đường vòng để tiến đến chiến thắng.
Bản đồ bầu cử năm 2020 (màu xanh của đảng Dân chủ, màu đỏ của đảng Cộng hòa). Ảnh: Deadline.
Ông Biden có đang đi chệch hướng?
Đang sở hữu nguồn tài chính dồi dào, Tổng thống Biden vẫn chưa nhận thấy sự cần thiết phải tập trung nguồn lực tranh cử vào bất kỳ khu vực tranh cử nào. Ông Biden đang mạnh tay đầu tư cho các sự kiện tranh cử và chạy quảng cáo ở hầu khắp mọi trận địa nhằm tăng độ phủ sóng và tần suất tương tác với cử tri.
Ông Dan Kanninen, Giám đốc phụ trách các bang chiến trường trong đội ngũ tranh cử của ông Joe Biden, cho biết: “Chúng tôi cũng đang chạy chiến dịch với quy mô lớn trên khắp các bang trung thành của đảng Dân chủ và các bang phía nam, đặc biệt à ở Nevada và Arizona”. Theo ông Kanninen, “đây là một cuộc đua có nhiều con đường dẫn đến chiến thắng và tốt nhất nên đi thử mọi con đường”.
Hai bang dao động Nevada và Arizona thuộc Vành đai mặt trời (Sun Belt) chạy dọc khu vực tây nam và ven bờ Thái Bình Dương của nước Mỹ. Trong nhiều thập kỷ trở lại đây, sự đa dạng hóa chủng tộc tại khu vực này đã diễn ra với tốc độ chóng mặt. Từ năm 2004 đến năm 2020, tỉ lệ phiếu bầu của người da màu đã tăng 10% ở Georgia và 15% ở Arizona. Điều này là một tín hiệu đáng lo ngại với Tổng thống Mỹ, khi vấn đề biên giới và cuộc xung đột ở Gaza đang khiến các cử tri da màu và cử tri gốc Arab quay lưng lại với chính quyền ông Biden.
Hơn nữa, người dân Mỹ ở khu vực này luôn coi trọng các chính sách kinh tế, và lĩnh vực này vốn là thế mạnh của cựu Tổng thống Trump. Thực tế này cho thấy việc cố gắng cạnh tranh với người tiền nhiệm tại các bang từng đem lại chiến thắng cho ông Biden vào hồi 4 năm trước không phải một sự lựa chọn khôn ngoan đối với Tổng thống Mỹ trong thời điểm nảy.
Tổng thống Joe Biden. Ảnh: Getty.
Câu hỏi lớn nhất dành cho Tổng thống là liệu ông có đủ khả năng thay thế cái bóng của ông Trump tại các bang Vành đai Mặt trời hay không. Các quảng cáo chiến dịch của ông Biden đều đang cố hướng mũi rìu dư luận về phía đối thủ Trump khi nêu bật các nhận xét của cựu Tổng thống cho rằng người nhập cư đang “đầu độc đất nước” và cáo buộc cựu Tổng thống “kích động bạo lực chủng tộc” thông qua việc ủng hộ cuộc tuần hành của những người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng và cuộc tấn công Điện Capitol hôm 6/1/2021.
Tuy nhiên, dù đã qua vài tháng, ông Trump vẫn dẫn trước Tổng thống Mỹ trong các cuộc thăm dò mức độ tín nhiệm của cử tri.
Con đường ngắn nhất đi tới chiến thắng là thông qua Vành đai rỉ sét
Việc ba bang chiến trường Wisconsin, Pennsylvania và Michigan được “nhuộm xanh” trong cuộc bầu cử Tổng thống 4 năm trước đã để ngỏ một khả năng tái đắc cử cho Tổng thống Biden. Con đường ngắn nhất dẫn đến cánh cửa Nhà Trắng có thể chạy thẳng qua ba bang Vành đai Rỉ sét mà ông Biden đã thành công giành được từ đối thủ Trump vào năm 2020.
Để tái đắc cử, Tổng thống Mỹ nên đi theo phương pháp truyền thống từ lần bầu cử trước, tập trung tìm kiếm phiếu bầu từ các cử tri da trắng đang chiếm tới hơn 75% dân số Mỹ, theo số liệu mới nhất của Cục Điều tra Dân số. Bên cạnh đó, nhiều khảo sát cho thấy ông Biden cũng thu hút nhiều sự ủng hộ hơn từ các cử tri lớn tuổi – những người đang được hưởng lợi từ chính sách tăng chi phí an sinh xã hội của chính quyền ông. Hiện hai nhóm đối tượng này đang chiếm ưu thế tại khu vực Vành đai rỉ sét.
Người dân đi bỏ phiếu ở bang Pennsylvania năm 2020. Ảnh: CNN
Cách tiếp cận các vấn đề nổi cộm trong chiến dịch tranh cử lần này của Tổng thống cũng cho thấy tầm quan trọng của Vành đai rỉ sét đối với ông. Các cuộc thăm dò dư luận gần đây đều cho thấy luận điểm hợp pháp hóa quyền phá thai trên toàn quốc của ông Biden gây được tiếng vang lớn đối với nhóm cử tri da trắng có trình độ đại học, đặc biệt là phụ nữ; trong khi vấn đề kinh tế lại không thu hút được nhiều sự quan tâm tại khu vực này. Điều này là một tín hiệu tốt bởi kinh tế vốn không phải là lợi thế của ông, đặc biệt trong bối cảnh nước Mỹ đang thất vọng vì chi phí nhu yếu phẩm đang leo thang.
“Các vấn đề có lợi nhất cho Tổng thống Biden, đặc biệt quyền phá thai, sẽ có tác dụng tốt hơn ở các bang thuộc Vành đai Rỉ sét, trong khi việc giành chiến thắng trong một cuộc tranh luận kinh tế với những cử tri vốn không hào hứng với ông Biden ngay từ đầu lại khó hơn rất nhiều”, nhà thăm dò ý kiến của đảng Dân chủ Ben Tulchin cho biết.
Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy ôn Biden có sức ảnh hưởng lớn hơn ở Vành đai rỉ sét. Trong cuộc thăm dò mới nhất của CNN, ông Biden nhận được tỉ lệ ủng hộ tương đương với đối thủ Trump là 46% ở bang Pennsylvania; và thậm chí vượt cựu Tổng thống Mỹ ở bang Wisconsin với tỉ lệ 41%-38%. Đây là tin vui đối với ông chủ Nhà Trắng, khi ông thường xếp sau người tiền nhiệm trong các cuộc thăm dò trước đó.
Kịch bản thắng cử tốt nhất dành cho ông Biden là giữ vững sức ảnh hưởng ở các bang trung thành của đảng Dân chủ, bảo vệ thành công chiến thắng năm 2020 tại các bang Michigan, Pennsylvania và Wisconsin; đồng thời nắm giữ 5 lá phiếu đại cử tri của Nebraska nhằm đạt được 270 phiếu đại cử tri. Điều này sẽ đảm bảo khả năng thắng cử của ông Biden ngay cả khi để thua các bang dao động khác bao gồm Arizona, Nevada và Georgia vào tay đối thủ Trump.
“Giành được Vành đai rỉ sét là phương án tốt nhất để Tổng thống Biden tái đắc cử”, ông Tulchin khẳng định.
Bang Michigan mang tính quyết định
Michigan là bang có khả năng mang tính quyết định trong cuộc bầu cử năm nay khi là nơi duy nhất tại Vành đai Mặt trời mà ông Biden đang xếp sau cựu Tổng thống Trump.
Hiện tại, ông Biden đang phải đối mặt với hai rủi ro lớn ở bang này, khiến khả năng giành được Michigan bấp bênh hơn so với hai bang còn lại. Thứ nhất, ông Trump có thể mở rộng tầm ảnh hưởng của mình đối với tầng lớp lao động da trắng bằng luận điểm chính quyền ông Biden đang kéo chậm quá trình chuyển đổi sang xe điện, đe dọa nghiêm trọng đến sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô trong nước. Ông Jason Cabel Roe, Cố vấn của đảng Cộng hòa, cho biết đây là một điểm yếu đối với ông Biden, vì “dân Michigan vẫn ưa chuộng các loại phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch truyền thống hơn”.
Người Mỹ gốc Ả Rập ở Michigan phản đối cuộc chiến ở Gaza. Ảnh: CNN
Thứ hai, cộng đồng người Mỹ gốc Arab đông đảo ở bang này đang vô cùng bất mãn trước những động thái gần đây của Nhà Trắng đối với cuộc chiến ở Gaza. Thái độ bất mãn của nhóm cử tri này có thể ảnh hưởng đến lực lượng đông đảo các sinh viên đại học đang ủng hộ Tổng thống Biden – những người vốn có tư tưởng dao động và khiến họ thay đổi lá phiếu.
"Tôi không biết rằng những lợi thế mà đảng Dân chủ đang có được ở Michigan có thể vượt qua những thách thức mà họ gặp phải hay không", ông Roe nói.
Ông Biden đã giành được khoảng 155.000 phiếu bầu của bang Michigan vào năm 2020, một tỷ lệ lớn hơn nhiều so với Wisconsin và Pennsylvania. Nhưng nếu Michigan trượt khỏi Tổng thống Mỹ, việc tìm kiếm một bang thay thế giúp nâng ông đạt 270 phiếu đại cử tri sẽ là một thách thức lớn, ngay cả khi ông đã nắm giữ Pennsylvania và Wisconsin.
Trong kịch bản này, để bù đắp việc thua ở Michigan, ông Biden sẽ cần một bước đột phá lớn ở Vành đai mặt trời, cụ thể như chiếm được Arizona hoặc Neveda. Tuy nhiên, điều này không hề dễ dàng và đó là lý do tại sao nhiều chuyên gia cho rằng Vành đai rỉ sét là con đường ngắn nhất dẫn đến chiến thắng dành cho ông chủ Nhà Trắng.