Tarantul là một tàu tên lửa có tốc độ cao và hỏa lực khá mạnh, vũ khí chính của tàu gồm 4 tên lửa chống hạm P-15M Termit tầm bắn 80 km, 1 pháo hạm AK-176M tầm bắn 15 km cùng 2 pháo phòng không siêu tốc AK-630M ở đuôi tàu.
Bên cạnh ưu điểm, Tarantul cũng có khá nhiều hạn chế như khả năng phòng không của tàu rất thấp do không được trang bị tên lửa đánh chặn chuyên nghiệp mà chỉ có phiên bản hải quân của tên lửa vác vai Igla-1M và độ tin cậy của 2 pháo bắn nhanh AK-630M cũng không được đánh giá cao.
Tarantul thường phát huy lợi thế của nó nhờ yếu tố bất ngờ, dựa vào tốc độ cao cùng uy lực của tên lửa chống hạm để công kích mục tiêu. Tuy nhiên, trước sự phát triển mạnh mẽ của các công nghệ trinh sát tầm xa thì yếu tố bất ngờ rất khó xảy ra, nếu có thì cần phải dựa vào địa hình địa vật và tính năng tàng hình.
Tàu cao tốc tên lửa Tarantul của Hải quân Việt Nam
Trong khi đó, bản thân thiết kế thủy động lực học của tàu tên lửa cao tốc Tarantul là của những năm 1970 đã cũ và không có khả năng tàng hình nên rất khó có thể khai thác yếu tố bất ngờ. Một hạn chế khác của Tarantul là phạm vi hoạt động tương đối hạn chế, thời gian bám biển khá ngắn.
Theo báo Nga, hiện có 3 ứng viên có thể thay thế tàu Tarantul Việt Nam là tàu tên lửa Buyan-M của Nga và tàu hộ tống lớp Gowind của Pháp. Vậy đâu là ứng viên phù hợp nhất?
- Tàu Buyan-M: Lớp chiến hạm này được thiết kế với nhiệm vụ nhiệm tác chiến chống tàu mặt nước, với yêu cầu đó vũ khí trên tàu bao gồm: 1 pháo hạm A-190E 100mm với tháp pháo được thiết kế góc cạnh nhằm tăng khả năng tán xạ radar, pháo có tốc độ bắn 80 phát/phút, tầm bắn tối đa 20 km.
Vũ khí chủ lực của tàu là hệ thống phóng thẳng đứng 14UKSK với 8 đạn tên lửa chống hạm Kalibr tầm bắn 220 km.
Vũ khí phòng vệ gồm 1 pháo phòng không bắn nhanh AK-630M2 Duet nòng kép có hiệu suất cao hơn hẳn AK-630M nòng đơn, 2 hệ thống tên lửa phòng không tầm thấp 3M-47 Gibka sử dụng đạn tên lửa Igla-1M, 2 súng máy hạng nặng 14,5 mm và 3 súng máy 7,62 mm.
Hệ thống điện tử trên tàu bao gồm: radar tìm kiếm mục tiêu trên không Pozitiv-ME1.2, radar dẫn đường MR-231 và hệ thống điều khiển hỏa lực 5P-10 Laska cùng 2 hệ thống phóng đạn nhiễu PK-10.
Tàu được trang bị hệ thống động lực diesel Zvezda M520, hệ thống động lực này sẽ truyền động cho 2 động cơ bơm phun giúp tàu hoạt động êm hơn và cơ động hơn. Tốc độ tối đa của tàu đạt 25 hải lý/h, tầm hoạt động khoảng 2.500 km.
- Tàu hộ tống lớp Gowind là sản phẩm của tập đoàn DCNS, Pháp. Đây là một lớp tàu chiến được thiết kế dạng module bao gồm tàu tuần tra ngoài khơi OPV và tàu hộ tống đa nhiệm. Gowind là một lớp tàu chiến cực kỳ hiện đại được thiết kế với tính năng tàng hình tối ưu.
Với cấu hình tàu hộ tống đa năng, nó được trang bị hệ thống vũ khí cực mạnh và đa dạng bao gồm: 1 pháo hạm bắn nhanh Bofors 57 mm, 16 ống phóng thẳng đứng (VLS) sử dụng đạn tên lửa phòng không VL MICA tầm bắn 20 km, 8 tên lửa chống hạm MM40 Exocet tầm bắn 180 km.
Vũ khí phòng vệ gồm có 2 pháo tự động 30 mm, 2 hệ thống phóng ngư lôi hạng nhẹ 324 mm. Hệ thống điện tử trên tàu cực kỳ tối tân hoạt động trên nền tảng tự động hóa cao.
Cảm biến chính là radar trinh sát tìm kiếm mục tiêu trên không và trên biển SMART-S Mk 2, radar điều khiển hỏa lực STING EO Mk2, hệ thống điều khiển hỏa lực quang học TMX/EO Mk 2. Hệ thống dữ liệu chiến đấu SETIS, hệ thống định vị thủy âm Thales Captas 2.
Tàu hộ tống đa năng lớp Gowind có thể thực hiện hầu hết các nhiệm vụ từ tuần tra, tác chiến chống tàu mặt nước, chống ngầm và phòng không. Tàu có lượng giãn nước toàn tải 3.000 tấn, tầm hoạt động lên đến 5.000 hải lý đủ khả năng để hoạt động dài ngày trên khắp các vùng biển của Việt Nam.
Tuy nhiên, ở vai trò thay thế tàu tên lửa cao tốc Tarantul thì tàu hộ tống lớp Gowind có vẻ không phải là lựa chọn phù hợp vì có kích thước, cấu hình và giá thành quá cao so với yêu cầu thay thế cho một con tàu tên lửa cỡ nhỏ đơn giản.
Do đó, trong 2 ứng viên trên, ứng viên có triển vọng nhất để thay thế tàu tên lửa cao tốc Tarantul vẫn là tàu hộ tống Dự án 21361 Buyan-M, trang Sputnik nhận định.