Có một số lý do tại sao Thủ tướng Anh Theresa May lại có những mối hoài nghi về dự án nhà máy điện hạt nhân Hinkley Point, dẫn đến quyết định dừng phê chuẩn dự án 18 tỷ bảng này vào phút chót để "nghiên cứu thêm".
Trong bài viết nhan đề "Theresa May đã đúng: Chúng ta cần tiền của Trung Quốc chứ không cần tình bạn" đăng trên tờ The Spectator (Anh), Martin Vander Weyer, một cây bút về kinh tế cho rằng, những lý do đó là: Công nghệ Pháp (một đối tác chính của dự án) chưa qua thực nghiệm, nguy cơ bị muộn thời gian và vượt quá ngân sách.
Theo Weyer, nỗi lo của Nick Timothy, cố vấn lâu năm của bà Theresa May, rằng "người Trung Quốc có thể lợi dụng vai trò của bọn họ để phá hoại hệ thống máy tính của chúng ta, nắm trong tay khả năng tùy ý đánh sập ngành sản xuất năng lượng của Anh bất cứ khi nào họ muốn" là quá xa vời.
Nói về nguy cơ bị hack, Weyer dẫn lại một ý kiến mà ông đã từng viết hồi năm ngoái, nhân chuyến thăm của ông Tập Cận Bình tới Anh: "Tiền của người Trung Quốc là thứ đỡ xấu xa nhất rồi. Một tờ séc mười chữ số, kể cả có là của Tổng công ty Hạt nhân Quốc gia Trung Quốc đi chăng nữa, cũng không có thiết bị nghe lén đâu."
Hinkley Point
Mặc dù vậy, Weyer cho rằng, người Anh không nên quá tin rằng quan hệ kinh tế giữa Anh và Trung Quốc sẽ ngày càng vững vàng, vì theo ông, đây chỉ là công cụ tuyên truyền của George Osborne (một chính khách thuộc đảng Bảo thủ, mới bị bà Theresa May sa thải khỏi vị trí Bộ trưởng Tài chính) mà thôi.
London cũng chẳng cần bận tâm đến lời cảnh báo của Tân Hoa Xã rằng "việc Thủ tướng Theresa May nghi ngờ các gói đầu tư của Trung Quốc" đang đe dọa "một tương lai kỷ nguyên vàng cho quan hệ Anh - Trung."
Thật ra, đối với Trung Quốc, Anh chỉ là một đối tác thương mại nhỏ, không đủ áp lực để có thể làm việc một cách thẳng thắn với Trung Quốc, hay bắt Trung Quốc tôn trọng các giá trị phương Tây như luật hợp đồng và quyền sở hữu trí tuệ.
Đôi khi sẽ có lúc Trung Quốc đầu tư chiến lược vào Anh (như các dự án ở Heathrow và trung tâm thương mại - tài chính Canary Wharf) do họ cần nơi để tiêu ngoại tệ, và tin rằng sự hy sinh đó sẽ đem lại tầm ảnh hưởng.
Theo Weyer, Anh cũng nên cung cấp mức lợi nhuận hợp lý cho các khoản đầu tư đó, và cho Trung Quốc thấy thế nào là kinh doanh tử tế; nếu không thì nguyên tắc dẫn đường cho giao dịch Anh - Trung chỉ là mang séc đi đổi thành tiền và cẩn trọng trong quan hệ song phương.
Hinkley Point không phải là lựa chọn duy nhất của bà Theresa May. Doanh nhân người Anh Mark Shorrok đề xuất dự án nhà máy thủy điện tại vịnh Swansea, có tiềm năng cung cấp 8% tổng nhu cầu điện cho nước Anh.
Đặt cạnh dự án nhà máy điện hạt nhân Hickley Point, công nghệ của Mark Shorrock không chỉ an toàn, cung cấp sản lượng điện lớn mà còn không cần tới mối liên hệ gì với Trung Quốc.
Chính phủ Anh sẽ đưa ra quyết định cho cả 2 dự án vào mùa thu năm nay, trong bối cảnh tình hình kinh tế chung sau Brexit khá xám xịt - nợ công tăng mạnh và hệ thống ngân hàng yếu kém - một phần do kinh tế Trung Quốc chững lại và nỗ lực cải cách thất bại của châu Âu.