"Ba ngón tay thần chết" Liên Xô bắn nát biểu tượng chiến tranh hiện đại Mỹ?

Hệ thống SA-6 là định danh của NATO dành cho tổ hợp tên lửa phòng không 2K12 Kub do Liên Xô thiết kế và đưa vào trang bị từ đầu thập niên 1970. Đây từng được coi là hệ thống phòng không nguy hiểm nhất thế giới.

Trong quá khứ 2K12 Kub từng được Liên Xô bí mật chuyển cho một số nước Trung Đông.

Mới đây nhất có thông tin cho rằng hệ thống này trong tay phiến quân hồi giáo cực đoan Houthi đã bắn nát chiếc UAV chiến đấu MQ-9 của Saudi Arabia do Mỹ sản xuất.

Phần còn lại của chiếc MQ-9 bị bắn hạ. Tuy vậy việc Houthi có hệ thống này khiến giới quan sát nghi ngờ. Một số ý kiến cho rằng MQ-9 bị bắn rơi có thể là do tên lửa phòng không vác vai nhiều hơn là do hệ thống 2K12 Kub.

Trước đó chưa có thông tin nào cho thấy Houthi có trong tay hệ thống này. Việc vận hành hệ thống này cũng không hề đơn giản cho một nhóm phiến quân hồi giáo cực đoan.

Dù còn đang tranh cãi liệu có phải Houthi có dùng hệ thống 2K12 Kub để bắn hạ MQ-9 hay không, hay đơn thuần phiến quân này chỉ sử dụng tên lửa phòng không vác vai và một số nhóm ủng hộ cố ý nâng tầm cho vũ khí Liên Xô trong tác chiến hiện đại.

Mặc dù vậy, trong quá khứ 2K12 Kub (SA-6) biệt danh "Ba ngón tay thần chết" từng gây sốc tại Trung Đông khi bắn hạ tới 64 chiếc máy bay của Israel.

Cụ thể trong suốt thời gian diễn ra chiến tranh Yom Kippur năm 1973 giữa Israel và khối Arab, 2K12 Kub đã lập chiến công hiển hách khi bắn hạ 64 máy bay Israel chỉ bằng 95 đạn tên lửa.

2K12 Kub đạt tỷ lệ tiêu diệt là 1,4 tên lửa/1 máy bay, một con số cực kỳ ấn tượng với bất kỳ hệ thống tên lửa phòng không nào.

Tên lửa 2K12 Kub được Liên Xô phát triển kể từ tận năm 1958 trong bối cảnh căng thẳng giữa Liên Xô và phương Tây đang leo thang.

Ban đầu, các tổ hợp 2K12 Kub được yêu cầu có thể tiêu diệt các mục tiêu trên không bay với tốc độ 420 - 600 mét/giây từ độ cao khoảng 100 mét tới 7 km và tầm bắn tối đa phải đạt 20 km.

Các tướng lĩnh Liên Xô còn yêu cầu yêu cầu tỷ lệ bắn hạ mục tiêu của loại vũ khí này phải đạt 70%.

Năm năm sau đó, tên lửa 2K12 Kub của Liên Xô đã lần đầu tiên bắn thử mục tiêu bay vào ngày 18-12-1963 với mục tiêu giả định của nó là một máy bay ném bom Ilyushin Il-28 và tiêu diệt chính xác mục tiêu.

Sau đó, hệ thống tên lửa phòng không này của Liên Xô tiếp tục được thử nghiệm tới năm 1966, vượt qua một loạt các rào cản kỹ thuật mà nó gặp phải, tới năm 1967, hệ thống 2K12 Kub chính thức được trang bị cho các đơn vị quân đội của Liên Xô.

Ngay lập tức sau khi được đưa vào trang bị, tên lửa 2K12 Klub đã nhận được yêu cầu hiện đại hóa để cải tiến các đặc tính chiến đấu bao gồm tầm bắn xa hơn, thời gian triển khai ngắn hơn.

Chính yêu cầu này đã dẫn tới sự ra đời của phiên bản 2K12 Kub M1 hiện đại hơn vào năm 1973.

Phiên bản cuối cùng của dòng tên lửa Klub mang mã "Kub-M4". Sử dụng các thành phần của Kub-M3 và kèm theo khả năng nhận thông tin điều khiển hỏa lực tiêu diệt mục tiêu từ xe mang radar và ống phóng.

Hình ảnh mặt cắt của quả đạn trong hệ thống phòng không thuộc hệ thống 2K12 Kub-M4.

Tất cả các phiên bản Kub đều sử dụng tên lửa có trọng lượng 630 kg giống nhau. Điểm khác biệt duy nhất chỉ nằm ở tầm hoạt động và trần bay tối đa mà chúng có thể vươn tới.

Mỗi hệ thống 2K12 Kub bao gồm 3 bệ phóng 2P25 với 3 đạn tên lửa sẵn sàng phóng lắp trên khung gầm xe bánh xích GM-578, xe radar điều khiển hỏa lực 1S91 được đặt trên khung gầm xe bánh xích GM-568.

Phía trên đỉnh là radar tìm kiếm mục tiêu 1S31, phía dưới thấp hơn là radar chiếu xạ mục tiêu dẫn đường cho tên lửa 1S11.

Xe radar này lại bao gồm 2 hệ thống radar khác nhau.

Radar này có khả năng phát hiện mục tiêu cỡ tiêm kích F-4 từ khoảng cách 50km.

Hệ thống còn có sự trợ giúp của radar cảnh giới như P-12, P-40 và P-18.

Hệ thống sử dụng đạn tên lửa 3M9 với thiết kế hệ thống động cơ rất độc đáo.

Đạn tên lửa 3M9 sử dụng động cơ kết hợp 9D16K nhiên liệu rắn với 4 cửa hút không khí, động cơ này khi cháy tạo thành buồng đốt cho động cơ ramjet giúp tên lửa đạt tốc độ Mach-2.8, một thiết kế mang tính tiên phong, đưa tên lửa vượt xa những tên lửa cùng thời về hệ thống động cơ đẩy.