Ngày 21-5, luật sư (LS) Vũ Thị Nga, Đoàn LS Hà Nội, cho biết vừa cùng bà Đặng Thị Nga (79 tuổi) và ông Trịnh Huy Dương (48 tuổi, cùng trú tại thị trấn Tuần Giáo, Điện Biên) làm việc với đại diện TAND tỉnh Điện Biên về vấn đề thương lượng bồi thường oan sai.
Bà Nga và ông Dương chính là hai trong số ba mẹ con mang án oan giết cha, giết chồng gần 30 năm, vừa được minh oan và xin lỗi công khai vào hồi năm ngoái.
Tại buổi thương lượng, hai bên bước đầu thống nhất TAND tỉnh Điện Biên bồi thường số tiền hơn 4 tỉ đồng cho mẹ con bà Nga.
Số tiền này bao gồm: thiệt hại tinh thần cho ba người con của bà Nga (Trịnh Huy Dũng, Trịnh Thị Ngọc, Trịnh Việt Vương; tiền thuốc bồi dưỡng sức khỏe đối với bà Nga trong 28 năm ; chi phí khai quật, mai táng, thuê LS; các khoản bồi thường thiệt hại cho ông Trịnh Công Hiến; các khoản bồi thường thiệt hại cho ông Trịnh Huy Dương,…
Đối với số tiền yêu cầu còn lại (khoảng 14 tỉ đồng), hai bên thống nhất sẽ thương lượng vào buổi làm việc tiếp theo.
Theo LS Vũ Thị Nga, nguyên nhân chính khiến hai bên chưa thỏa thuận được các khoản còn lại là vì sự khác biệt khi áp dụng quy định pháp luật.
Cụ thể, TAND tỉnh Điện Biên đề nghị áp dụng luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước năm 2009, trong khi đó gia đình bà Nga và LS đề nghị áp dụng Luật trách nhiệm bồi thường của nhà nước 2017 để giải quyết bồi thường oan sai.
“Luật trách nhiệm bồi thường của nhà nước năm 2017 đã được Quốc hội thông qua và sẽ có hiệu lực vào ngày 1-7 tới đây.
Vì vậy, đối với các khoản bồi thường về thiệt hại thực tế, nhất là tổn thất về tinh thần, nếu áp dụng theo luật cũ thì không còn phù hợp, ảnh hưởng lớn đến quyền và lợi ích hợp pháp của người bị oan sai” – LS Nga nói.
Trước đó, như đã đưa tin, bà Đặng Thị Nga cùng các con đã gửi đơn đơn yêu cầu bồi thường oan sai đến TAND tỉnh Điện Biên.
Mức bồi thường mà LS và gia đình bà Nga yêu cầu cơ quan tố tụng bồi thường cho gần 30 năm mang thân phận bị can vì bị hiềm nghi giết chồng, giết cha là hơn 18 tỉ đồng.
Trong đơn, bà Nga nhắc lại những ngày tháng đau khổ đến cùng cực khi phải mang tội giết chồng, hai con trai bà mang tội giết cha. Lúc bà và hai con trai bị bắt thì ba đứa con còn lại vẫn thơ dại, chưa đến tuổi thành niên.
Bà băn khoăn do bị ảnh hưởng bởi những vụ án oan mà nay một người con trai của bà đã mắc bệnh trầm cảm.
“Vụ án này xảy ra với tôi và gia đình tôi là một mất mát vô cùng lớn không gì bù đắp nổi.
Việc cả gia đình bao gồm tất cả những người trưởng thành và chưa trưởng thành đều bị điều tra, truy tố xét xử oan sai ngoài việc đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự, uy tín không chỉ tới tôi mà còn tới cả gia đình, họ tộc, dân làng, xã hội lên án không những chỉ bị suy sụp về tinh thần mà còn bị suy sụp nghiêm trọng về thể chất....” - bà Nga viết trong đơn.
Bà Nga hy vọng TAND tỉnh Điện Biên sẽ sớm tổ chức thương lượng và thực hiện việc bồi thường vì nay tuổi bà đã ở ngưỡng “gần đất xa trời”.
Theo nội dung vụ án, năm 1989, thi thể ông Trịnh Huy Tùng (chồng bà Nga) được tìm thấy dưới giếng. Cơ quan Công an huyện Tuần Giáo đã khởi tố, bắt giam ba mẹ con bà Nga để điều tra về tội giết người.
Năm 1990, TAND tỉnh Lai Châu cũ (nay là Điện Biên) mở phiên xử sơ thẩm và phạt bà Đặng Thị Nga 36 tháng tù treo về tội che giấu tội phạm. Hai con trai của bà Nga là Trịnh Công Hiến và Trịnh Huy Dương bị tòa buộc tội đã giết ông Tùng, tuyên án lần lượt 18 năm tù và 12 năm tù.
"Được" hưởng án treo, bà Nga lặn lội đến khắp các cơ quan trung ương kêu oan cho mình và hai con. Sau đó, Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội đã tuyên hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại.
Tháng 1-1992, trong quá trình điều tra lại, VKSND tỉnh Lai Châu cũ có quyết định hủy bỏ việc tạm giam với anh Hiến và anh Dương sau 28 tháng tạm giam.
Tuy nhiên, cũng kể từ đó vụ án bị treo lơ lửng gần 30 năm mà không có bất cứ kết luận nào dù gia đình bà Nga liên tục gửi đơn kêu oan. Ba mẹ con dù được "tự do" bên ngoài nhưng tội danh giết người và che giấu tội phạm vẫn ngày ngày bám theo.
Năm 2016, cơ quan tố tụng liên ngành tỉnh Điện Biên vào cuộc để giải quyết đơn kêu oan của bà Nga và con trai.
Tháng 9-2017, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình đã đề nghị cơ quan tố tụng liên ngành sớm giải quyết vụ án dưới chân đèo Pha Đin.
Tháng 10-2017, cơ quan tố tụng liên ngành đã quyết định đình chỉ bị can, tuyên bố bà Nga và hai con trai không phạm tội giết người và che giấu tội phạm.
Một điều đau đớn trong vụ án này là anh Trịnh Công Hiến đã qua đời trước khi được minh oan. Theo lời kể gia đình, khi còn trong trại giam, anh xăm lên mình ba chữ "đời oan trái", nói khi nào được minh oan sẽ tự tay xóa đi.
Thế nhưng vì áp lực từ tiếng xấu của kẻ giết cha quá nặng nề, anh suy sụp, có lần tự sát rồi qua đời vào năm 2004. Án chưa kịp minh oan, vết xăm chưa kịp xóa thì anh đã mất do bệnh tật.