Lữ đoàn Tàu ngầm 189 Hải quân là lực lượng tàu ngầm cấp chiến dịch đầu tiên của Hải quân Nhân dân Việt Nam. Được thành lập từ năm 2011 với nhiệm vụ chính là huấn luyện chiến đấu; sẵn sàng chiến đấu; trinh sát, phát hiện các mục tiêu trên biển và dưới mặt biển; độc lập tác chiến hoặc hiệp đồng tác chiến với các lực lượng khác thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu, góp phần giữ vững chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc. Ngoài các nhiệm vụ thường xuyên, Lữ đoàn còn thực hiện các nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn. Trong đó, Hải đội 418 là đơn vị được lãnh đạo Quân chủng, Lữ đoàn 189 nhiều lần tin tưởng giao nhiệm vụ tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn trên biển.
4 năm sau ngày thành lập Lữ đoàn Tàu ngầm 189 , Hải đội 418 ra đời ngày 18/5/2015, với nhiệm vụ chính là lực lượng bảo đảm an toàn cho tàu ngầm đi biển, ra vào cảng, khu neo đậu; trực, tuần tra bảo vệ an ninh, an toàn vùng nước quân sự do Lữ đoàn quản lý. Ngoài ra, Hải đội còn thực hiện nhiều nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn trên biển.
Sẵn sàng lên đường
Từ năm 2017 đến nay, tàu 991 thuộc biên chế Hải đội 418 đã thực hiện cứu hộ, cứu nạn thành công 10 chiếc tàu chở theo 168 thuyền viên cùng lượng lớn hàng hóa (trong đó có 5 tàu mang quốc tịch nước ngoài) trên một vùng biển rộng khắp, trải dài từ Phú Yên tới Khánh Hòa và Ninh Thuận, Bình Thuận. Riêng năm 2020, tàu 911 đã thực hiện thành công 5 lần cứu nạn 2 tàu nước ngoài và 3 tàu Việt Nam trên vùng biển Khánh Hòa.
Chiều 31/1/2019, tàu vận tải Vancouver (quốc tịch Singapore) trọng tải 115 nghìn tấn đang trên hải trình từ Hồng Kông đi Singapore, cách phía Đông Nam Hòn Nứa (giáp ranh giữa huyện Vạn Ninh và huyện Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa) khoảng 4 hải lý thì bị cháy tại khoang số 7. Do tính chất đám cháy phức tạp, sáng 1/2/2019, Quân chủng Hải quân điều động tàu 991 lên đường phối hợp với các đơn vị khác thực hiện nhiệm vụ chữa cháy.
Tàu Vancouver
Mặc dù trong thời điểm diễn ra Tết Nguyên Đán Kỷ Hợi, song những người lính Hải quân trên tàu 991 đã giữ vững tư tưởng, đoàn kết thống nhất, chủ động khắc phục khó khăn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Đại úy quân nhân chuyên nghiệp Bùi Vĩnh Thùy (nhân viên Máy, Ngành 5) cho biết: “Thời điểm đó, tôi vừa nhận được giấy nghỉ phép Tết, sau 5 năm chưa được đón Tết cổ truyền cùng gia đình. Chấp hành lệnh của Thuyền trưởng, tôi gác lại kế hoạch nghỉ phép, đúng 30 phút sau có mặt ở tàu làm công tác chuẩn bị rời cảng để thực hiện nhiệm vụ cứu hộ”.
Với tinh thần “nhiệm vụ là trên hết”, sau gần 2 ngày nỗ lực triển khai các biện pháp dập lửa, làm mát và triển khai khắc phục sự cố cũng như hoàn thành công tác bàn giao, đúng 10 giờ ngày 12/2, công tác cứu nạn tàu Vancouver đã kết thúc.
Cũng trong năm 2019, giữa tháng 12, một chiếc tàu của Việt Nam là tàu Thái Hà 8888 với 11 thuyền viên (tải trọng 6.200 tấn) bị trôi dạt trên vùng biển Khánh Hòa đã được tàu 991 giải cứu và lai dắt, đưa vào bờ an toàn.
Cán bộ, chiến sĩ tàu 991 đang cứu hộ tàu Thái Hà 8888
Vượt hiểm nguy cứu người, cứu tàu
Tối 21/5/2020, tàu Hoàng Thịnh 268 đang hành trình từ Cần Thơ ra Hải Phòng, qua khu vực biển cách vịnh Vân Phong (Khánh Hòa) 25 hải lý thì bất ngờ bị hỏng máy chính. Tàu trôi dạt với vận tốc 3,8 hải lý/giờ.
Nhận được tin báo, Sở chỉ huy Quân chủng Hải quân đã chỉ đạo Lữ đoàn Tàu ngầm 189 điều tàu 991 khẩn trương đi cứu nạn. Mặc dù thời tiết trên biển hết sức phức tạp, sóng to, gió lớn song cán bộ, chiến sĩ tàu 991 đã khắc phục khó khăn, nhanh chóng cơ động đến vị trí tàu Hoàng Thịnh 268 bị nạn và lai kéo về vịnh Vân Phong an toàn.
Đầu tháng 8/2020, tàu 991 tiếp tục nhận nhiệm vụ cứu hộ tàu nước ngoài Promoter mang quốc tịch Mông Cổ bị hỏng máy chính và trôi dạt ở khu vực phía Đông vịnh Cam Ranh, cách hòn Chút 5 hải lý.
Không quản ngại sóng gió và thời tiết bất lợi, cán bộ, thủy thủ tàu 991 đã nhanh chóng có mặt tại hiện trường và tiến hành cứu kéo tàu Promoter. Đến 22 giờ cùng ngày, tàu Promoter đã được lai dắt về vị trí an toàn, hỗ trợ khắc phục sự cố máy chính.
Tiếp đó, ngày 19/9/2020, nhận lệnh điều động từ Sở chỉ huy Lữ đoàn Tàu ngầm 189, tàu 991 lập tức lên đường làm nhiệm vụ cứu nạn tàu Globe 6 bị hỏng máy trôi dạt trên vùng biển tỉnh Ninh Thuận cách Đông Nam vịnh Cam Ranh khoảng 20 hải lý. Sau một ngày thực hiện công tác cứu hộ, sáng 20/9, tàu 991 đã lại dắt tàu Globe 6 về khu neo đậu ở vịnh Cam Ranh bảo đảm an toàn tuyệt đối về người và vũ khí trang bị, hoàn thành mọi công tác bàn giao.
Mới đây, như Tiền Phong đã đưa tin, trong tháng 12/2020, tàu 991 lại hai lần vượt sóng dữ ra khơi tìm kiếm, cứu hộ thành công tàu Biendong Trader của công ty TNHH 1 thành viên Biển Đông (trọng tải 5.700 tấn, gồm 21 thuyền viên đang trên hải trình Vũng Tàu - Quy Nhơn thì bị hỏng máy chính, trôi dạt cách vịnh Cam Ranh 12 hải lý) và tàu Sokol mang quốc tịch Nga đang vận chuyển hàng trên Biển Đông, khi đi qua khu vực biển cách vịnh Cam Ranh 120 hải lý theo hướng Đông Đông Bắc thì bị chết máy và trôi dạt với vận tốc 1 hải lý/giờ.
Tàu 991 tiếp cận, cứu nạn tàu Sokol, tháng 12/2020
Thiếu tá Phạm Thế Chính, Thuyền trưởng tàu 991 chia sẻ: “Trong 10 chuyến thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, ấn tượng nhất đối với tôi là nhiệm vụ cứu nạn tàu Sokol của Nga. Lúc đó gió cấp 8, sóng cấp 7, ở vùng biển cách xa bờ, thời gian cứu hộ kéo dài trong 5 ngày, cán bộ, chiến sĩ của tàu rất vất vả. Sóng lớn đến nỗi trùm cả cabin chỉ huy; không tổ chức nấu ăn được, cán bộ, chiến sĩ phải ăn lương khô, thực phẩm chế biến sẵn… nhưng cán bộ, chiến sĩ của tàu đã nỗ lực, cùng nhau vượt qua khó khăn để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ”.
Trước đó, tập thể cán bộ, thuỷ thủ tàu 991 và Hải đội 418 cũng đã cứu hộ thành công 3 tàu nước ngoài bị nạn khác gồm các tàu Chenroad (tháng 7/2017), tàu hàng Best của Nhật (11/2017), tàu Victoria 09 (8/2018).