Liên quan đến vụ việc chiều ngày 27/8, người dân làng Danh Thượng 2 (Danh Thắng, Hiệp Hoà, Bắc Giang) đánh chết 2 cẩu tặc, cơ quan điều tra đã tiến hành khởi tố bị can đối với 7 người gồm La Văn Cường, La Văn Hùng, Nguyễn Văn Đắc, Nguyễn Văn Bạo, Lê Văn Minh, Nguyễn Văn Trung, Lê Văn Hùng (đều trú tại xã Danh Thắng) về tội Cố ý gây thương tích.
Ngay sau đó, người dân thôn Danh Thượng 2, xã Danh Thắng đã họp và ký đơn tập thể gửi cơ quan chức năng tỉnh này "nhận tội đánh chết 2 nghi phạm trộm chó".
Trao đổi với chúng tôi, Luật sư Trương Quốc Hoè (Trưởng văn phòng Luật Interla, Đoàn Luật sư Hà Nội) khẳng định, dù nguyên nhân là gì thì việc người dân làng Danh Thượng 2 đánh chết 2 người bị nghi ăn trộm chó là vi phạm pháp luật.
"Đối với phạm pháp bắt quả tang, luật pháp đã quy định, nếu đối tượng phạm pháp đó có hành vi chống đối hoặc đe doạ dùng vũ lực hoặc kể cả dùng vũ khí để chống lại người bắt thì người dân có quyền khống chế hành vi vi phạm pháp luật của người vi phạm, sau đó giao lại cho cơ quan chức năng, công an gần nhất.
Luật pháp không cho phép việc đánh người phạm pháp quả tang nếu người đó đã chấp hành yêu cầu của dân, không tìm cách tẩu tán, chạy trốn. Người dân phải bảo vệ trọn vẹn sức khoẻ, tính mạng của người phạm tội cho đến lúc giao cho cơ quan chức năng.
Pháp luật đã quy định, mỗi công dân, kể cả phạm tội đều có quyền bất khả xâm phạm về tính mạng, sức khoẻ và pháp luật bảo hộ cho quyền đó. Chúng ta thông cảm là vẫn có những người đi trộm chó nhưng người dân không có quyền xâm phạm đến tính mạng, sức khoẻ của họ. Sự bức xúc của người dân dẫn đến đánh chết người là không có căn cứ, không thể bao che...", Luật sư Hoè nói.
Cũng theo Luật sư Hoè, qua sự việc cũng cho thấy, sự thiếu trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc quản lý, đảm bảo an ninh trật tự không tốt, dẫn đến tình trạng mất trộm diễn ra liên tục, gây bức xúc kéo dài trong người dân và hậu quả là người dân có hành vi tự xử.
"Đúng là việc người dân bắt được đối tượng trộm chó phạm pháp quả tang khi giao đến cho cơ quan công an thì tài sản phải có giá trị trên 2 triệu thì mới xử lý hình sự được còn dưới thì chỉ xử lý hành chính.
Tuy nhiên, theo Luật, trong trường hợp điều tra, phát hiện trước đấy, thời gian truy cứu trách nhiệm hình sự vẫn còn thì được cộng thêm vào hành vi và là tình tiết tăng nặng. Nói cách khác, nếu đã có quyết định xử phạt hành chính một lần thì lần sau tái phạm sẽ cộng vào thành một lần vi phạm. Nhiều lần vi phạm hành chính cộng vào thì sẽ có thể xử lý được hình sự.
Ở đây, như người dân phản ánh về tình trạng trộm cắp kéo dài không được xử lý dứt điểm thì đó là sự thiếu trách nhiệm, bỏ lọt tội phạm của chính quyền địa phương mà cụ thể hơn là công an xã. Và chính từ bỏ lọt tội phạm này đã dẫn đến hành động tự xử của người dân.
Như vậy có thể thấy rằng, việc để xảy ra hành động tự xử của người dân ngoài lỗi của chính người dân thì còn có một phần trách nhiệm của chính quyền địa phương. Sự yếu kém trong thực hiện nhiệm vụ đảm bảo an ninh, giữ gìn trật tự của Đảng uỷ, uỷ ban nhân dân, công an xã ở đây cần phải được xem xét lại...", Luật sư Hoè nhấn mạnh.
Về việc người dân thôn Danh Thượng 2 có nhiều băn khoăn về việc trong đêm 27/8 cơ quan điều tra đã tiến hành triệu tập một số người dân lên làm việc nhưng không thông báo cho gia đình, địa phương, mời đến một nơi nhưng lại đưa đi nơi khác, Luật sư Hoè cho rằng, những điều đó không vi phạm.
"Theo Luật thì trong trường hợp triệu tập khẩn cấp thì không cần báo cho chính quyền địa phương, gia đình. Còn với trường hợp bắt giữ thì phải thông qua chính quyền địa phương vì theo Luật, khi bắt giữ người phải có sự tham gia của chính quyền địa phương và khi đọc lệnh bắt giữ cho bị can phải có người làm chứng.
Đối với việc mời đến một nơi nhưng lại đưa đi nơi khác làm việc cũng không vi phạm. Bởi lẽ, cơ quan điều tra có quyền trưng cầu chính quyền địa phương lưu bị can tại đó trong vòng 24 giờ để đảm bảo quyền, lợi ích cho bị can", Luật sư Hoè cho hay.
Việc khởi tố 7 bị can về hành vi cố ý gây thương tích theo điều 104 Bộ Luật hình sự của cơ quan điều tra Công an tỉnh Bắc Giang, theo Luật sư Hoè là hoàn toàn chính xác.
"Việc cơ quan điều tra áp dụng hành vi cố ý gây thương tích, khởi tố theo điều 104 là hợp lệ, hoàn toàn chính xác. Vì sau hậu quả cái chết không xác định được hung khí, không xác định được ai là người có cú đánh gây đến cái chết trực tiếp cho nạn nhân thì không thể khởi tố theo tội giết người mà chỉ khởi tố tội cố ý gây thương tích.
Trong trường hợp khởi tố vụ án, khởi tố bị can theo tội cố ý gây thương tích mà phát hiện bị can đánh lên những vết thương và trong những vết thương đó, phát hiện ra vết thương trực tiếp gây ra cái chết thì vẫn có quyền khởi tố lại vì tội giết người...
Tuy nhiên, ở vụ án này là nhiều người tham gia đánh 2 người, tất nhiên nói cả làng với vài trăm người tham gia đánh thì không thể mà có thể 5 hoặc 7 người tham gia. Nhưng ở đây có thể có người sẽ bị khởi tố vào tội không tố giác tội phạm...", Luật sư Hoè phân tích.
Trước một số thông tin "tố" cho rằng, các bị can khi làm việc với cơ quan công an đã bị "ép cung", theo Luật sư Hoè, việc này phải có chứng cứ cụ thể để chứng minh chứ không thể dựa vào những căn cứ, kiến nghị của cơ quan chức năng đưa ra.
Về một số bị can không chấp hành lệnh triệu tập, Luật sư Hoè cho biết: "Theo Luật tố tụng, khi đã khởi tố bị can, cho tại ngoại thì bị can này phải cam kết không được đi khỏi nơi cư trú và chịu sự giám sát của điều tra viên. Nếu điều tra viên triệu tập thì phải có mặt còn nếu 7 bị can này không chấp hành giấy triệu tập thì đã vi phạm Luật tố tụng và cơ quan cảnh sát điều tra có quyền bắt giữ để đảm bảo điều tra.
Tuy nhiên, theo Luật quy định, bị can, bị cáo có quyền khiếu nại nếu điều tra viên đưa ra các hành vi hỏi cung không đúng, gửi trực tiếp đến điều tra viên và thủ trưởng của điều tra viên. Khi nhận được kết quả điều tra không đúng với tội danh của mình hoặc không đúng với hành vi của mình bị khởi tố thì có quyền làm đơn khiếu nại gửi đến thủ trưởng cơ quan cảnh sát điều tra".
