Chiều ngày 7/7, Thào Mỹ Dà (sinh năm 1988) người dân tộc Mông từ xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang xuống Hà Nội dự thi khối C Trường ĐH Luật Hà Nội. Dà tâm sự, cả nhà không hay biết em đi thi đại học. “Mẹ sẽ khóc không cho em đi vì nhà không có tiền. Em chỉ nói xin đi chơi vài ngày rồi về” - Thào Mỹ Dà giải thích khi phải giấu người mẹ đã 70 tuổi.
Nửa năm thiếu đói, 4-5 tháng mới được ăn thịt
Thào Mỹ Dà mất bố từ khi em 2 tuổi. Dà là người con thứ 8 trong gia đình nghèo khó có 9 anh em. Hầu hết các anh chị của Dà chỉ học hết cấp 2 phải nghỉ ở nhà phụ giúp mẹ làm nương ngô, chăn bò.
Dưới Dà còn một người em trai sinh năm 1994, hiện nay đang theo học năm thứ 2 Trường ĐH Lâm Nghiệp. Để dồn hết tiền trong gia đình cho em trai học, Dà quyết tâm nghỉ học từ năm lớp 9 để giúp mẹ việc đồng áng, xẻ gỗ thuê trên rừng…
Địa hình phức tạp, chủ yếu là núi đá dựng đứng, khó đi lại nên Dà mang cơm đi nương ăn. Làm từ sáng tới 4 giờ chiều về nhà cắt cỏ cho bò hoặc đi lấy nước sinh hoạt cách nhà vài cây số.
Cậu nhớ lại: “Phải mất 1 tiếng để lấy được can nước 20 lít, 2 can mất 2 tiếng. Em thường trở về nhà sau 7 giờ tối rồi mới bắt đầu nấu cơm chiều. Lúc ấy chưa có điện, chỉ có hai chiếc đèn dầu, khổ cực lắm. Đến năm ngoái mới có điện, em thấy ánh sáng điện như có một cuộc sống khác hẳn”.
10 miệng ăn chỉ trông chờ vào mấy tạ ngô thu hoạch được, Dà kể gia đình mình thiếu đói 4-5 tháng, quanh năm chỉ ăn bột sắn trộn với bột ngô hoặc món “mèn mén” (món ăn được làm từ ngô xay, thường ăn thay cơm của người dân tộc Mông-PV). Vài tháng mới có một bữa cơm trắng, chủ yếu ăn ngô với canh rau cải, rau bí luộc mà không có mì chính, muối, mắm…
Nhắc đến “bữa cơm có thịt”, Dà ngậm ngùi hồi tưởng: “Từ năm 2000 em mới được ăn cơm với vài miếng thịt, mà phải 4-5 tháng mới có 1 lần. Tết đến, mẹ cũng không có tiền để mua thịt cá, chỉ ăn mèn mén thôi”.
Thào Mỹ Dà kể lại tuổi thơ và động lực 8 năm trở lại học.
Nghĩ đến cảnh mẹ già gần 70 tuổi vẫn phải trèo đèo, băng rừng để kiếm củi, lấy cỏ, làm nương rẫy hàng ngày, Dà rưng rưng nghẹn ngào: “Mẹ không có sức nhưng mẹ vẫn cố gắng làm. Mỗi lần mẹ lên núi em lo lắm! Mặc dù mẹ không cho em đi học nữa nhưng chưa bao giờ em trách hay giận mẹ, ngược lại rất thương mẹ vì đã giành tất cả cuộc đời này cho các con”.
Vì tình thương, muốn đền đáp công ơn với người mẹ, Dà quyết định thi vào cấp 3 Trung tâm Giáo dục thường xuyên huyện Quản Bạ đi học trở lại sau 8 năm tạm dừng. Năm 2011, cậu vào học lớp 10 và bắt đầu theo đuổi giấc mơ đỗ đại học.
Đi bộ 20 cây số đến trường, 800 nghìn đồng làm “lộ phí” thi ĐH
Ngày cậu xuống dưới thị trấn nhập học, mẹ cậu khóc và nói “nhà mình không có tiền”. Dà nghe vậy, cậu khóc trả lời mẹ: “Con đi học không mất tiền, mẹ không phải lo, có nhà nước nuôi rồi”.
Dà được miễn tiền học phí và hỗ trợ 140 nghìn đồng/ tháng tiền ăn ở trường. Trung tâm Giáo dục thường xuyên nơi Dà học nằm tại thị trấn Quản Bạ (huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang) và cách nhà cậu 20 cây số. Do nhà không có điều kiện, Dà phải đi bộ đến trường vào cuối tuần mất 3-4 tiếng đồng hồ.
Sau 8 năm tạm dừng, gần như kiến thức cậu không còn nhớ nhiều, vì thế việc học gặp nhiều khó khăn. Nhưng chưa bao giờ Dà từ bỏ, mà nỗ lực học tập và đến lớp 12 Dà đạt thành tích học sinh tiên tiến, xếp thứ 3 trong lớp.
Ước mơ thi đỗ đại học ngày càng lớn dần trong cậu khi nhiều lần chứng kiến cảnh mẹ già đi làm nương, bữa cơm mèn mén hay không có tiền để đỡ đần mẹ lúc ốm đau.
“Mình phải thay đổi cuộc sống, mình học để thi đại học để biết khả năng mình đến đâu. Nếu lấy vợ sớm thì cuộc sống của mình vẫn như vậy: làm nương, ăn mèn mén cả đời”, cậu dứt khoát thể hiện sự quyết tâm.
Không có đồng nào trong tay, không dám xin tiền anh chị vì Dà giấu cả nhà đi thi đại học. Cậu vay của bạn bè mỗi người 200 nghìn đồng với lý do “đi chơi vài ngày” để đủ 800 nghìn đồng là “hành trang” của cậu vượt 300 cây số xuống Hà Nội dự thi.
Xuống Hà Nội, lời mẹ văng vẳng bên tai cậu: “Hy vọng các con hơn bố mẹ, cố gắng làm ăn chứ đừng khổ như bố mẹ nữa” là sự động viên lớn nhất cho cậu chuẩn bị bước vào kỳ thi quan trọng này.
