“Nhiều lễ hội không phù hợp với xã hội hiện tại, có biểu hiện kinh doanh lễ hội, lợi dụng lễ hội để trục lợi, mời nhiều khách quá nhiều tốn kém…”, đó là một trong những nội dung được đại diện Bộ VH-TT&DL thừa nhận tại buổi tổng kết công tác quản lý, tổ chức lễ hội năm 2015 và phương hướng nhiệm vụ năm 2016 tổ chức tại Hà Nội ngày 30-12.
Bức xúc lễ hội
Một số lễ hội còn duy trì tập tục chứa đựng yếu tố phản cảm, gây bức xúc dư luận, một số lễ hội có biểu hiện bạo lực, tranh cướp, chen lấn, xô đẩy, tranh giành khách làm mất an ninh trật tự, gây ùn tắc giao thông…
Đó là những hạn chế được chỉ ra từ công tác quản lý và tổ chức lễ hội năm 2015 theo báo cáo của Cục Văn hóa cơ sở.
Ông Hoàng Minh Thái, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ VH-TT&DL), cũng chung nhận định này khi nói về sự cần thiết ban hành Thông tư 15/2015 quy định về tổ chức lễ hội.
Theo ông, hiện tại có nhiều lễ hội mới phát sinh, lạm phát về quy mô và tần suất, sử dụng kinh phí gây tốn kém. Những lễ hội như chém lợn, tập tục đâm trâu không còn phù hợp với xã hội hiện tại.
Cấm lễ hội phản cảm
Tại buổi tổng kết, Bộ VH-TT&DL đã công bố về Thông tư 15/2015 quy định tổ chức lễ hội vừa ban hành (có hiệu lực từ 5-2-2016).
Thông tư nêu rõ không tổ chức những lễ hội có những nội dung như kích động bạo lực, truyền bá các hành vi tội ác, bao gồm những hoạt động trong đó có thể hiện trái với truyền thống yêu hòa bình và nhân ái của dân tộc Việt Nam.
Cụ thể là không được mô tả cảnh đâm chém, đấm đá, đánh đập tàn bạo; mô tả cảnh rùng rợn, kinh dị; mô tả cảnh thỏa mãn, khoái trá của kẻ gây tội ác; mô tả các hành động tội ác khác.
Các hiện tượng mê tín dị đoan làm mê hoặc người khác, trái với tự nhiên, gây tác động xấu về nhận thức cũng không được phép tổ chức.
Thông tư này đã kịp thời chấn chỉnh công tác lễ hội và được nhiều đại biểu các tỉnh về dự đồng tình.
Có mặt tại hội nghị, ông Nguyễn Hữu Hoa - Trưởng phòng Xây dựng nếp sống văn hóa gia đình, Sở VH-TT&DL tỉnh Bắc Ninh cho biết vấn đề về lễ hội chém lợn ở Ném Thượng đã được đề cập khoảng bảy lần trong các văn bản chỉ đạo cũng như các cuộc họp ở nhiều cấp khác nhau chỉ riêng trong năm 2015.
Năm vừa rồi mặc dù Ném Thượng đủ tiêu chí nhưng vẫn bị cắt danh hiệu làng văn hóa. Năm nay, tỉnh sẽ điều chỉnh chuyển lễ hội chém lợn vào vị trí phù hợp, không để ngay sân đình nữa.
Ông Vũ Xuân Thành, Chánh Thanh tra Bộ VH-TT&DL, cho rằng đối với một số lễ hội phản cảm nên dừng lại. Các lễ hội như cướp lộc, cướp phết cũng cần được nghiên cứu lại để đảm bảo không xảy ra bạo lực.
Phải bàn xem có khoa học hay không
Trả lời câu hỏi của báo chí về việc chiếu theo quy định tại Thông tư 15 thì những lễ hội được coi là phản cảm như lễ hội chém lợn ở làng Ném Thượng có bị xử lý không, ông Hoàng Minh Thái, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ VH-TT&DL), trả lời:
“Về mặt khoa học phải bàn xem cái này là khoa học hay không khoa học. T
ất cả hành vi chặt chém con lợn theo như tôi biết người ta xử lý trong chỗ kín, chỗ linh thiêng không phải ai cũng biết, đây lại lôi ra giữa sân đình, hàng trăm hàng ngàn người biết như vậy là phi lý, không tôn trọng phần lễ.
Ngày xưa phải trai thanh nữ tú chưa lấy chồng, chưa lấy vợ lần nào mới được khiêng vật linh thiêng ấy, cho vào góc ấy, chỉ những cụ râu dài mới được chứng kiến, nay bê ra sân đình chắc chắc là sai so với truyền thống”.
Như vậy, khi Thông tư 15 quy định cấm những lễ hội mô tả cảnh đâm chém, đấm đá, đánh đập tàn bạo, tỉnh Bắc Ninh vẫn quyết tâm tổ chức lễ hội chém lợn Ném Thượng (ở nơi kín đáo hơn thay vì ở sân đình như thời gian qua), còn nhà quản lý thì còn bàn xem việc chém lợn như thế có khoa học hay không.
Câu hỏi về lễ hội chém lợn, đâm trâu có được tổ chức trong mùa lễ hội tới đây hay không thì đến nay vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng.
Chưa thể bỏ đâm trâu trong năm 2016
Chúng tôi đang vận động bà con bỏ đâm trâu, nó không dữ dằn như chém lợn nhưng báo chí có phê phán nên chúng tôi tiếp thu, trong năm 2016 chúng tôi sẽ làm việc với các huyện nhưng năm 2016 chưa chắc bỏ ngay được, phải vận động.
Đại diện Sở VH-TT&DL tỉnh Quảng Nam
