>>> Bài 1: Chuyên gia giải mã "phía sau thương hiệu" Đinh La Thăng
Những hành động vi hành, trảm tướng, ra mệnh lệnh, phát ngôn mạnh mẽ trong thời gian qua của Bộ trưởng Thăng đã nhận được những phản hồi trái chiều. Nhiều người ủng hộ một bộ trưởng hành động, nhưng cũng có người cho rằng ông đã có dấu hiệu quá đà khi can thiệp quá sâu vào những công việc cụ thể và làm thay thuộc cấp.
Báo điện tử Trí thức trẻ đã gặp các chuyên gia kinh tế, truyền thông có uy tín để giải mã "hiện tượng Đinh La Thăng":
Mới đây, vị trí đặt hàng ghế để hành khách ngồi chờ bay tại tầng 3 sân bay quốc tế Nội Bài đã bị thay thế bằng 14 chiếc hộp ngủ được VNA ví là "khách sạn mini 5 sao di động”. Tuy nhiên, dịch vụ này ra đời không phải để phục vụ miễn phí các hành khách bị chậm hủy chuyến bay, mà thu phí ngang với giá khách sạn 5 sao ở Hà Nội.
Ngay khi vừa đi vào hoạt động được vài ngày, Bộ trưởng Đinh La Thăng đã đích thân yêu cầu hãng dừng cung cấp dịch vụ này, với lí do lo ngại việc mở cửa dịch vụ buồng ngủ tại sân bay vào thời điểm này sẽ khiến hành khách sẽ hiểu rằng ngành hàng không cố tình gây chậm hủy chuyến để cung cấp dịch vụ buồng ngủ nhằm thu tiền của họ. Tuy nhiên ông Thăng cũng chỉ đạo, khi tình hình chậm hủy chuyến được khắc phục, hoạt động quản lý bay tốt hơn, hoặc khi nhà ga hành khách mới hoàn thành, việc kinh doanh dịch vụ buồng ngủ có thể khởi động lại.
Nhưng ngay khi thông tin được công bố, nhiều luồng dư luận trái chiều đã nổi lên. Người e dè cho rằng Bộ trưởng đang chủ quan duy ý chí, lấn sâu quá mức vào việc kinh doanh của doanh nghiệp (“Doanh nghiệp phải được phép làm những gì Nhà nước không cấm”). Người nặng nề hơn, cho rằng Bộ trưởng đang sốt sắng, tô vẽ xây dựng hình ảnh quá đà, và sự việc lần này đã làm mất cái tầm lâu nay ông Thăng dày công gây dựng.
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, người vốn rất có thiện cảm với những cải tổ mạnh mẽ của Bộ GTVT trong thời gian gần đây, cũng tỏ ra băn khoăn: "Tôi đánh giá cao Bộ trưởng Đinh La Thăng ở cương vị mới sau khi ông rời Tập đoàn dầu khí Việt Nam. Tuy nhiên trong sự việc lần này tôi có cảm giác Bộ trưởng đã đi hơi đi sâu vào vi mô, can thiệp hơi mạnh vào các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Công việc của một Bộ trưởng là quan tâm chính sách vĩ mô, không phải làm thay công việc của thuộc cấp như thế."
Hộp ngủ với giá cho thuê ngang với khách sạn 5 sao ở sân bay Nội Bài. Ảnh: Nld
Bình luận về sự việc này, chuyên gia kinh tế cao cấp Phạm Chi Lan, nguyên thành viên ban nghiên cứu kinh tế của Thủ tướng lại có cái nhìn "mềm mại" hơn.
Đồng tình với ý kiến cho rằng việc 14 cái hộp ngủ không đáng để Bộ trưởng phải lo, các sân bay quốc tế hầu như đều có dịch vụ này; vấn đề là làm thế nào cho dịch vụ hiệu quả, chứ không nên nâng cao quan điểm vì ngại dư luận. Tuy nhiên theo bà Lan, không nên chỉ vì một quyết định này mà quy kết Bộ trưởng Thăng “chủ quan duy ý chí”.
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan
“Tôi quan sát và có nhiều thiện cảm với anh Đinh La Thăng. Ở nước mình, một thời gian dài đa số Bộ trưởng rất quan liêu, không biết thuộc cấp đúng sai thế nào nhưng đi ra ngoài cứ phải bênh thuộc cấp đã.
Riêng anh Thăng, tôi thấy anh ấy xông vào giải quyết những công việc cụ thể , xử phạt chấn chỉnh nghiêm minh từ đó thúc đẩy cấp dưới biết sợ mà phải làm nghiêm túc. Nhất là trong bối cảnh này ngành giao thông có nhiều vấn đề nổi cộm về chất lượng đường sá, công trình chậm tiến độ… khiến người dân kêu ca quá nhiều, thì việc quan tâm sát sao của Bộ trưởng là cần thiết.”
Theo chuyên gia này, lâu nay các cơ quan nhà nước đã quá lơ là để cho các DNNN tự tung tự tác, không biết họ hoạt động cụ thể như thế nào, gây ảnh hưởng gì đối với xã hội. Trong tình trạng chung bao nhiêu Bộ trưởng theo hướng đó thì việc có một Bộ trưởng biết đi tìm từng nút thắt nhỏ để tháo gỡ là một cách bắt đầu đúng.
Lý giải cụ thể, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng: Về lâu về dài, với một Bộ trưởng thì điều khiển vĩ mô là quan trọng nhất, tuy nhiên phải xét đến thực tế hiện nay là hầu hết những chương trình cải tạo, tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước mang tầm vĩ mô, hô hào rất nhiều nhưng trên thực tế ít có biến chuyển đáng kể.
Đa số chỉ thay đổi được về danh nghĩa, từ doanh nghiệp Nhà nước sang công ty cổ phần hóa hoặc công ty Nhà nước một thành viên, tất cả những cái đó chỉ là thay đổi bề ngoài, mang tính tượng trưng. Còn về thực chất nội dung bên trong chẳng cải thiện đáng kể.
Ông Đinh La Thăng trong một chuyến đi thị sát tại đường quốc lộ tại Thanh Hóa - Ảnh: Tiền phong
“Trước đến nay, hầu hết các bộ ngại đụng chạm đến các tổng công ty trực thuộc. Như thế những người ngồi trong DNNN họ vẫn thấy rất yên ổn, muốn múa tay trong bị kiểu gì cũng được. Nên giờ phải có người cho các doanh nghiệp biết rằng bất kỳ một hành vi nào sai sót cũng sẽ bị xử lý đúng người đúng tội thì sau này những người khác mới dám tố cáo phanh phui những sai phạm, yếu kém của họ.
Ngành giao thông vốn rất nhiều rối ren, vô kỷ cương, nên hãy để anh Thăng làm quyết liệt một thời gian từ những việc nhỏ nhất, để chấm dứt tất cả những thói hư tật xấu trong ngành, sắp xếp cho ngay ngắn lề lối hoạt động của các bộ phận cấp dưới. Sau đó khi đã siết lại thành một kỷ cương kỷ luật ổn định, chắc Bộ trưởng sẽ rút về điều khiển vĩ mô.
Tóm lại, tôi thấy tạm thời đừng quá để tâm lo lắng bộ trưởng có đang can thiệp vi mô quá đà không. Hiện giờ tôi ủng hộ anh Thăng làm những việc cụ thể.”, bà Lan khẳng định.
