Ông Tuấn cho biết khi báo chí phản ánh về vấn đề Formosa tự ý xây miếu thờ là muộn hơn ban quản lý phát hiện. Bởi ngày 15-10, khu kinh tế đã có văn bản yêu cầu Formosa đình chỉ việc xây miếu thờ.
Khi chúng tôi hỏi lúc Formosa đặt viên gạch đầu tiên sao không đình chỉ mà để họ xây cao lên mới thực hiện, ông Tuấn nói không thể trả lời trên điện thoại được, có gì gặp sau.
Theo ông Nguyễn Thanh Bình - bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh - việc Formosa xây miếu thờ sai phạm sẽ xử lý dứt khoát. Sau khi đình chỉ xây dựng miếu thờ, tỉnh Hà Tĩnh sẽ yêu cầu phía Formosa phải tháo dỡ.
Ông Bình giải thích trước đây đồng ý cho Formosa xây miếu thờ vì ở Đồng Nai Formosa cũng xây miếu, nên Formosa cứ nghĩ Hà Tĩnh cũng như nơi khác nên mới thực hiện. Việc xây miếu thờ của Formosa là không được. Tỉnh Hà Tĩnh đã có chủ trương, kiểm tra và đình chỉ một cách nghiêm túc...
Trong khi đó, ông Chu Xuân Phàm - trưởng đại diện của Formosa tại Hà Nội - nói: “Công văn tỉnh cho xây thì xây, mà công văn tỉnh không cho thì không xây. Một cái nhà bé tẹo thì có vấn đề gì đâu”.
Ông Chu Xuân Phàm còn giải thích mục đích khi xây miếu thờ để thờ ông địa (thổ công - PV) vì làm ăn kinh doanh. “Chỗ nào cũng phải thờ ông địa, cho nên công ty xây ngay tại cổng một cái miếu thôi mà. Đó là ông địa của mảnh đất mà chúng tôi đã thực hiện dự án” - ông Phàm nói.
Ông Phàm cho biết việc xin xây miếu thờ là thực hiện lời hứa sau khi hoàn thành dự án thì đưa các ông địa về. Và trong tương lai Formosa sẽ xây sân tennis, sân golf nữa...
Mục đích xây miếu thờ không thuyết phục
TS Nguyễn Thị Ngọc Mai, trưởng phòng nghiên cứu tín ngưỡng và các tôn giáo truyền thống Viện Nghiên cứu tôn giáo, cho rằng về mặt tôn giáo, tín ngưỡng, Formosa không được phép làm miếu thờ.
“Theo phong tục truyền thống cũng như tôn giáo tín ngưỡng của người Việt Nam, miếu thờ chỉ được lập để thờ những người có danh tính rõ ràng và phải có công lao lớn đối với cộng đồng dân cư địa phương” - bà Mai giải thích.
Theo ý kiến của bà Mai, trước khi lập miếu thờ Formosa cần phải giải đáp thỏa đáng nhiều câu hỏi: “Miếu đó thờ ai? Người đó thật sự có công lao đối với người dân địa phương đáng để lập miếu thờ hay không? Mục đích lập miếu thờ để làm gì?”.
“Lấy lý do lập miếu thờ để thờ thổ công và thần tài là không hợp lý. Nếu là miếu thờ thổ địa, thần tài thì ở đó phải có dấu tích mang tính truyền thống từ xưa để lại. Còn ở trên lãnh thổ Việt Nam mà người nước ngoài xây miếu thờ hoàn toàn mới, không có gốc tích rõ ràng là không thể chấp nhận được.
Còn lý do thứ hai là lập miếu thờ tâm linh của người dân trong vùng và nhân viên trong khu vực nhà máy thì càng không có cơ sở thuyết phục” - bà Mai phân tích.
Đồng tình với quan điểm ấy, bà Trịnh Thị Thủy - cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở thuộc Bộ Văn hóa - thể thao và du lịch - cho biết bất kỳ đơn vị nào, dù là người nước ngoài, khi xây dựng công trình tôn giáo, tín ngưỡng trên lãnh thổ Việt Nam thì bắt buộc phải tuân theo pháp luật hiện hành của nước ta về văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng.
Bà Thủy cho biết: “Việc Formosa tự ý xây miếu thờ mà chưa được sự đồng ý của chính quyền địa phương đương nhiên là hành động sai trái... Trong tuần tới, có thể chúng tôi sẽ họp các cơ quan liên quan của Bộ Văn hóa - thể thao và du lịch để phối hợp với địa phương là tỉnh Hà Tĩnh cũng như xin ý kiến của lãnh đạo bộ để tìm hướng xử lý vụ việc này”.
