Ga Đà Lạt được xây dựng từ năm 1932 và hoàn thành năm 1938, nằm trong kế hoạch xây dựng tuyến đường sắt Tháp Chàm – Đà Lạt, kết nối thành phố cao nguyên với tuyến đường sắt quốc gia Hà Nội – Sài Gòn tại Phan Rang (Ninh Thuận).
Tuyến đường sắt này dài 84km, với độ chênh cao toàn tuyến là 1500m, được khởi công từ năm 1908 theo lệnh của toàn quyền Đông Dương Paul Doumer.
Năm 1932 tuyến đường hoàn thành cũng là thời điểm xây dựng ga Đà Lạt. Đây là một tuyến đường sắt đặc biệt bởi có 16km đường sắt răng cưa leo dốc, với độ dốc trung bình là 12%.
Vào thời điểm bấy giờ, đường sắt răng cưa và đầu máy răng cưa được coi là độc đáo nhất thế giới, chỉ có ở Thuỵ Sỹ và Việt Nam.
Từ khi có tuyến đường sắt Tháp Chàm – Đà Lạt và nhà ga Đà Lạt, thì lượng du khách đến với thành phố du lịch và nghỉ dưỡng ngày càng nhiều, là một động lực phát triển thành phố.
Tuyến đường sắt này tồn tại tới năm 1972 thì bị phá huỷ bởi chiến tranh. Năm 1975, đất nước thống nhất, tuyến đường sắt lại được khôi phục và hoạt động trong một thời gian ngắn thì ngưng hẳn do hiệu quả kinh tế kém.
Từ năm 1980 tới năm 2004, ngành đường sắt Việt Nam dần dần cho tháo dỡ hệ thống đường ray của tuyến này; và dấu vết của đường sắt răng cưa độc đáo cũng không còn.
Nhà ga Đà Lạt được thiết kế bởi các kiến trúc sư người Pháp là Moncet và Revéron, với kiến trúc đậm tính bản địa, mô phỏng 3 đỉnh của núi Lang Biang và những mái nhà rông Tây Nguyên.
Cấu trúc công trình mạch lạc, khoa học song hình thức lại rất tinh tế. Kiến trúc công trình hài hoà với thiên nhiên và là một điểm nhấn đô thị độc đáo.
Ga Đà Lạt được công nhận là di tích lịch sử - kiến trúc Quốc gia ngày 28/12/2001.
Hiện nay, nhà ga Đà Lạt đã bị tách rời khỏi hệ thống đường sắt quốc gia Việt Nam, nhưng vẫn là một điểm du lịch đầy hấp dẫn đối với du khách.
Nhà ga duy trì một đoàn tàu du lịch gồm 1 đầu máy và 3 toa đi - về tới thị trấn Trại Mát nằm ở phía đông, cách Đà Lạt 7km, đi mất khoảng 25 phút.
Bên cạnh đó, ga Đà Lạt vẫn bán vé liên vận trên tuyến đường sắt Thống Nhất, đi từ ga Nha Trang (Khánh Hoà) và phục vụ xe ô tô trung chuyển Đà Lạt – Nha Trang.
Hiện đang có một dự án khôi phục tuyến đường sắt lịch sử xưa, với những thông số kỹ thuật tương tự trước đây, trong đó có cả việc khôi phục hệ thống đường sắt răng cưa.
Xem chùm ảnh nhà ga Đà Lạt:
