Theo quy định, người nước ngoài không được phép trực tiếp làm hướng dẫn viên cho các đoàn khách quốc tế tại Việt Nam. Tuy nhiên, tại Quảng Ninh, đặc biệt trên tại TP.Hạ Long, các hướng dẫn viên (HDV )người Hàn Quốc lâu nay vô tư hoạt động như ở chỗ không có… cơ quan quản lý nhà nước.
Các HDV trong nước biết tiếng Hàn, nếu có mặt trong đoàn, thì cũng chủ yếu chỉ làm bình phong đề phòng các cơ quan quản lý kiểm tra.
Sáng 13.8, người viết có mặt trên chuyến tàu hành trình Bãi Cháy – đảo Ti Tốp – hang Sửng Sốt cùng nhóm du khách người Hàn Quốc. Suốt cuộc hành trình trên biển, một HDV người Hàn Quốc thao lao bất tuyệt, mà như lời giới thiệu của thuyền trưởng tàu QN…chuyên phục vụ tour cho các đoàn du khách Hàn Quốc, là đang giới thiệu về vịnh Hạ Long.
Trong khi đó, một người – mà anh thuyền trưởng giới thiệu là HDV người Việt – thì đang ngồi lim dim, mơ màng. “HDV nội địa chỉ lộ diện khi có đoàn kiểm tra” – thuyền trưởng này cho biết. Tuy nhiên, trò chuyện với người viết, anh này lại lảng tránh vấn đề nhạy cảm này.
Tại cửa hang Sửng Sốt, ngay cửa soát vé lên hang, một người Hàn Quốc khác đang khoa chân, múa tay, chỉ chỏ lên hang, rồi tấm biển giới thiệu về vịnh Hạ Long và trả lời các câu hỏi của các khách du lịch Hàn Quốc. Tôi bám theo đoàn, để xác thực xem có phải anh này đang làm công việc của một HDV. Bước vào trong hang, anh này rút bút chiếu sáng, hướng về những thạch nhũ, những kiến trúc tạo hóa kỳ lạ để giới thiệu và trả lời những thắc mắc của du khách.
Ngay tại thời điểm đó, tôi bắt gặp có ít nhất 3 HDV người Hàn Quốc đang đứng trước 3 nhóm du khách Hàn Quốc khác nhau trong động làm công việc tương tự. Để xác minh họ là người Việt hay người Hàn Quốc, tranh thủ lúc không phải thuyết minh, tôi đến nhờ họ chụp giúp mấy kiểu ảnh. Hai trong số được nhờ không nói được tiếng Việt.
Có nhóm có tới 2 HDV thay ca nhau giới thiệu về động Sửng Sốt bằng tiếng Hàn. Tôi đoán có lẽ 1 trong số đó là HDV trong nước, nhưng sau khi tiếp cận thì phát hiện cả hai đều là người Hàn Quốc. Điều đó có nghĩa rằng: nhóm này không cần thuê HDV trong nước để ứng phó khi có đoàn kiểm tra đột xuất(!?)
Trước đó vài tuần, trên tour từ Bãi Cháy đi hang Đầu Gỗ, theo lời mời của một DN để kiểm chứng thực trạng hoạt động HDV du lịch Hàn Quốc, người viết cũng chứng kiến tình trạng tương tự.
Theo N.Đ.T – một chủ tàu khác chuyên phục vụ tour khách Hàn Quốc – lâu nay, tại Hạ Long, các đoàn khách Hàn Quốc hầu như không bao giờ dùng HDV trong nước. “HDV người Hàn Quốc thường đi với danh nghĩa là trưởng đoàn, có HDV Việt Nam đi cùng. Tuy nhiên, HDV Việt Nam chỉ làm vì, để che mắt các cơ quan quản lý nhà nước” – anh T cho biết.
Được biết, mỗi ngày làm “bù nhìn” cho HDV Hàn Quốc, HDV trong nước được trả một khoản cứng 300.000 đồng/ngày – thấp hơn nhiều so với thù lao của một HDV được trực tiếp dẫn khách. Có người cả chuyến đi chỉ ngồi chơi, hoặc cùng lắm thì đi đặt phòng, đặt nơi ăn uống, vui chơi giải trí cho khách.
Theo thống kê, bình quân mỗi ngày có khoảng 300 du khách Hàn Quốc đến thăm Hạ Long. Thời kỳ cao điểm, từ tháng 10 trở đi, có ngày lên tới 3.000 khách.
Nguyễn Đức Minh – người có thâm niên cung cấp dịch vụ cho khách Hàn Quốc tại Bãi Cháy – cho biết, hầu hết các HDV Hàn Quốc đang hoạt động công khai tại Hạ Long đều trực tiếp đưa khách từ Hàn Quốc sang, hoặc nhận lại của các Cty bên đó, với một khoản phí thỏa thuận/đầu khách. Điều đó có nghĩa rằng, các HDV Hàn Quốc “ăn” gần như trọn gói một tour du lịch, hoặc nếu phải trả theo đầu khách thì cố cắt giảm khoản thuê HDV trong nước để giảm chi phí.
Điều đáng lo ngại là không biết các HDV ngoại quốc giới thiệu những gì về lịch sử, con người, văn hóa…của miền đất mà du khách Hàn Quốc đang chiêm ngưỡng.
Thực tế, gần đây, số lượng khách Hàn Quốc vào Việt Nam thông qua các Cty của Việt Nam giảm dần do ngày càng xuất hiện nhiều cách thức làm ăn trên của các HDV Hàn Quốc.
Theo luật Du lịch, người nước ngoài được cấp thẻ HDV hoạt động tại Việt Nam phải hội đủ nhiều điều kiện, trong đó buộc phải có quốc tịch Việt Nam và thường trú tại Việt Nam. Một quan chức ngành du lịch Quảng Ninh cho rằng, có thể những HDV Hàn Quốc trên hội đủ các điều kiện theo luật.
Tuy nhiên, những người kinh doanh du lịch tại Hạ Long nắm rõ quá trình hoạt động của các HDV Hàn Quốc đặt câu hỏi: Chẳng lẽ tất cả các HDV trên đều nhập quốc tịch Việt Nam? Hơn nữa, nếu được phép thì sao trong hai lần đi “thị sát”, người viết không thấy HDV nào đeo thẻ?
