Phân bò sau khi thu gom chất từng đống, các đại lý thuê người vác lên xe tải chở đi các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Đồng Nai, Bình Phước bán lại cho người trồng cà phê, thanh long.
Thời gian qua phân bò đắt hàng nên nhiều người già cần mẫn ra ruộng “mót” từng mảnh phân rơi vãi rồi phơi khô để bán.
Rầm rộ mua bán phân
Dọc quốc lộ 1, từ xã An Mỹ, An Hoà ra đến thị trấn Chí Thạnh (huyện Tuy An), rồi vòng theo ĐT641 lên xã Xuân Sơn Nam, Xuân Phước (huyện Đồng Xuân), hai bên đường phân bò chất ngổn ngang.
Tiếp tục đi theo QL19c qua tận xã Đức Bình Đông, Ea Trol (huyện Sông Hinh), cảnh quan hai bên đường cũng là những “núi” phân bò chất cao chờ xe tải đến chở.
Ông Trần Văn Tiến, một đại lý thu mua phân bò ở xã Xuân Phước cho hay: “Một xe tải chở 15 tấn, một tháng xuất bán cỡ 3 xe.
Đi mua phân bò phải dặn trước vì hiện nay người mua phân bò đi “đụng đầu”, ai cũng tranh giành mua”.
Phân bò sau khi mua đi (thu gom) chất từng đống, các đại lý thuê người cho lên xe tải chở đi các tỉnh bán lại cho người trồng cà phê, thanh long.
Nhiều người “làm ăn lớn” mua cả xe tải chuyên chở phân bò.
Anh Nguyễn Văn Hùng, chủ một đại lý mua bán phân bò ở xã An Hoà bỏ ra hơn trăm triệu đồng mua xe tải 15 tấn chuyên chở phân bò đi liên tỉnh.
Anh cho biết: “Tôi làm nghề “mua đi bán lại” phân bò gần 10 năm nay. Một tháng trung bình tôi xuất bán 5 xe.
Chở vô Bình Thuận thì bán cho nhà vườn thanh long, còn chở lên Gia Lai, Đắk Lắk thì bán lại cho nhà vườn cà phê, gần đây các nhà máy phân vi sinh Gia Lai, Đắk Lắk cũng “ăn” phân bò nên họ đặt hàng”.
Cũng chính vì vậy, phân bò đang là mặt hàng đắt giá, nhiều người nông dân làm ra tiền từ nguồn phân bò.
Bà Trần Thị Nhung ở xã An Phú (TP Tuy Hoà) cho biết, nuôi 10 con bò trung bình một tháng lúc chăn thả rơi vãi ở ruộng, còn lại trong chuồng gom bán được 600.000 đồng (trung bình mỗi ngày 5 con bò cho ra một bao phân), một năm bán gần 8 triệu đồng.
Hiện nay ở các xã miền núi người dân nuôi nhốt bò “trữ” phân để bán.
Người nuôi trồng cỏ voi rồi cắt cỏ gánh về cho bò ăn không lùa chăn thả để “tận dụng” hết phân bán cho đại lý.
Theo nhiều người dân, phân bò hiện nay rất đủ chất, không như trước kia bò cho ăn cỏ, rơm rạ, nay nhiều người nấu cháo nuôi bò.
Nồi cháo nấu từ cám, chuối cây, rau muống, gạo và pha vào ít thức ăn cám công nghiệp.
Khi bò thải ra, ủ phân hoai đem bón cây xanh tốt, ít sâu bệnh nên người trồng cà phê, thanh long rất mê…
Theo ông Nguyễn Văn Phương, Trưởng phòng Nông nghiệp của Sở NN-PTNT Phú Yên, chưa có con số thống kê chính thức nhưng ước tính trên địa bàn tỉnh, mỗi tháng lượng phân bò xuất đi các tỉnh lên hàng trăm tấn.
Đàn bò của tỉnh hiện 176.930 con, người dân ở đây nuôi bò để bán phân bò không vãi ruộng, đó là điều thiếu sót rất lớn trong sản xuất nông nghiệp.
Thấy bán phân bò mà... nóng mặt
Ở một số vùng như An Hoà, An Cư có nhiều người già làm nghề đi lượm phân bò.
Hằng ngày, họ rong ruổi khắp các tuyến đường lượm phân bò phơi khô, thậm chí nặn thành bánh.
Bà Nguyễn Thị Sa ở xã An Hoà cho biết: "Hằng ngày tôi đi “mót” phân bò bỏ trong thúng gánh đến đám đất trống phơi khô để bán.
Trúng nhất là mùa thu hoạch lúa, bò chăn thả trên đồng nên lượm được nhiều”.
Cũng chính vì nhiều người chịu khó đi mót phân bò mà trên ruộng không có chút phân bò thấm xuống đất, các cánh đồng An Hoà, An Mỹ trước đây màu mỡ giờ trở thành đất da beo.
Còn các vùng gò đồi từ xã Xuân Sơn Nam đến xã Xuân Phước đất đồi tươi tốt trở thành đất sạn cốm chai cứng.
Ông Phan Văn Thanh, ở xã Xuân Phước, nói: “Đất ở đây chỉ có phân bò bón lót mới tươi xốp được, nhưng người dân đua nhau bán phân bò lên xe tải hết rồi.
Tôi cũng làm nông thấy nông dân mình bán phân bò mà nóng mặt”.
Cũng theo ông Thanh, lâu nay ông chỉ bón ruộng bằng phân bò, đám đất gò nhà ông tươi tốt.
Ông vần công với người trong xóm gánh phân bò đổ đám đất gò, bón lót một mùa đầu phân thấm tốt 2 đến 3 vụ sau.
Còn đám đất gò bên cạnh, vụ nào cũng vãi cả bao phân NPK (gần 600.000 đồng/bao), trong khi đó sắn mía hạ giá rồi công cày bừa, tính ra cuối vụ phủi tay về không.
Tuy nhiên, hiện nay ít ai nghĩ được như ông Thanh, mới đây bà Nguyễn Thị Hương, ở xã Đức Bình Đông kêu bán 80 bao phân bò (tương đương 2,5 tấn) với giá 160.000 đồng.
“Nhà ở cạnh vách núi qua đường truông không có đường xe vào nên người mua trừ công trung chuyển còn lại 2.000 đồng/bao”.
Kinh nghiệm của nông dân đối với ruộng bón lót phân bò thì về sau chỉ bón ít phân kali hoặc urê chứ không phải đội cả thúng phân NPK, DAP đổ xuống nữa.
Đất không được bón phân bò, ngoài diện tích vùng trũng hằng năm được phù sa bồi đắp thì phần ruộng và khu gò đồi cao hơn đang báo động kiệt sức.
Ông Trần Thanh Định, Phó Chủ tịch UBND huyện Sông Hinh cho biết:
Hàng năm, trước khi bước vào vụ sản xuất lúa, UBND huyện khuyến cáo cho các địa phương vận động nhân dân tận dụng tối đa nguồn phân hữu cơ (phân chuồng) để bón ruộng để giảm chi phí sản xuất.
