Vội vã, thiếu cơ sở
Ngày 28-3, tại cuộc tọa đàm về dự án bôxít, nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản VN (TKV) đã “sập bẫy” giá rẻ của phía Trung Quốc.
Theo phụ lục trong Hợp đồng EPC số 1/TKV-CHALIECO ký giữa TKV và nhà thầu Chalieco của dự án Tân Rai, TS. Nguyễn Thành Sơn, nguyên Giám đốc Ban quản lý Dự án than Đồng bằng sông Hồng nêu cam kết của nhà thầu chỉ có 630.000 tấn/năm.
Mức này giảm 20.000 tấn/năm so với công bố của TKV.
Mà giá trị 20.000 tấn/năm nhân với suất đầu tư bình quân khoảng 1.000 USD/tấn công suất thì mức thiệt hại của VN lên tới 20 triệu USD. Doanh thu giảm hàng năm sẽ khoảng 5 triệu USD/năm.
Lấy 4 sai lệch chính, ông Sơn cho biết, dự án Tân Rai “thiệt hại” khoảng 343 triệu USD.
Trước thông tin này, Bộ Công thương cho rằng, hiệu quả kinh tế của dự án đã được báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Theo kết quả tính cập nhật đến ngày 26-4-2014, có thể tính toán, đánh giá “dự án có hiệu quả” với thời gian lỗ kế hoạch dự kiến là 4 năm và thời gian thu hồi vốn 11,5 năm.
Các thông số đầu vào dự án cơ bản ổn định, không thay đổi nhiều, giá bán alumin trên thế giới hiện đã bước vào chu kỳ tăng:
Đầu năm 2014 giá bán (FOB cảng Gò Dầu) ở mức 300 - 310 USD/tấn, cuối năm ở mức 350-360 USD/tấn - cao hơn so với tính toán của dự án là 325 USD/tấn.
Do vậy, hiệu quả kinh tế của dự án tăng lên; thời gian lỗ kế hoạch dự kiến sẽ giảm dưới 4 năm, thời gian thu hồi vốn cũng giảm theo.
Nhà máy alumin Nhân Cơ có điều kiện vận tải xuống cảng biển xa hơn, hạ tầng khó khăn hơn nên hiệu quả kinh tế thấp hơn so với dự án alumin Tân Rai, nên thời gian lỗ kế hoạch là 5 năm và thời gian thu hồi vốn 12 năm.
Bộ Công thương khẳng định, việc hai dự án Tân Rai và Nhân Cơ lỗ mang tính chất lỗ kế hoạch theo dự kiến là chuyện bình thường. Vì vậy, đánh giá nếu sản xuất 660.000 tấn bôxít sẽ lỗ khoảng 37,4 triệu USD là vội vã, thiếu cơ sở.
Công nghệ khai thác hợp lý
Cũng theo Bộ Công thương, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Khoa học và Công nghệ đã thành lập Hội đồng Giám sát và đánh giá kết quả việc chuyển giao và ứng dụng công nghệ đối với hai dự án bôxit Tân Rai và Nhân Cơ.
Công nghệ khai thác, vận chuyển và tuyển rửa do Nhà thầu trong nước thực hiện, đến nay đã hoàn thành và đưa mỏ vào sản xuất. Công tác thiết kế mỏ bài bản. Công nghệ khai thác hợp lý. Công nghệ tuyển rửa đáp ứng được yêu cầu sản xuất.
Nhà thầu đã bàn giao cho Công ty nhôm Lâm Đồng quản lý và vận hành từ ngày 31-12-2012.
Hiện nay, Công ty nhôm Lâm Đồng đã vận hành ổn định, làm chủ dây chuyền công nghệ, nghiên cứu và cải tiến một số khâu công nghệ để nâng cao công suất, hiệu quả nhà máy như khâu lắng bùn thải quặng đuôi sau tuyển, tuyển không sử dụng máy đập búa…
Việc sai khác trong thực tế so với thiết kế là chấp nhận được, không ảnh hưởng đến kết quả sản xuất.
Công nghệ sản xuất alumin lựa chọn Công nghệ Bayer Châu Mỹ, hòa tách ở nhiệt độ 1450C, áp suất 5 - 7 atm cho quặng bôxit gipxit là hợp lý.
Đây là công nghệ được áp dụng phổ biến trên toàn thế giới cho các nhà máy alumin chế biến quặng bôxit gipxit.
Công nghệ áp dụng cho nhà máy alumin Tân Rai được đánh giá là tiên tiến. Qua đó thấy rằng các vấn đề về công nghệ đã được chuyên gia của Hội đồng xem xét một cách thận trọng và kỹ lưỡng, có đủ cơ sở khoa học và thực tiễn.
Đồng thời, Bộ Công thương cũng cho hay, dự án Tân Rai sau 1 năm vận hành thương mại bước đầu đã có kết quả tích cực.
Đóng góp nguồn thu ngân sách Nhà nước năm 2013 là 93 tỷ đồng và tăng giá trị sản xuất ngành công nghiệp của tỉnh Lâm Đồng khoảng 1.284 tỷ đồng.
Ước tính, sau khi dự án đi vào vận hành ổn định, số thuế, phí nộp ngân sách khoảng 430 tỷ đồng/năm, doanh thu của dự án dự kiến sẽ đạt trên 4.000 tỷ đồng/năm.
Đào tạo nghề và tuyển dụng trực tiếp trên 1.200 công nhân công nghiệp, tạo việc làm ổn định cho khoảng 12.000 lao động.
