Mặc dù đã có sự vào cuộc tích cực của các ngành chức năng, sự quan tâm chỉ đạo của chính quyền địa phương, nhưng thôn 4, xã Ea M’Doal (huyện M’Drak) đã và đang trở thành "điểm nóng" về nạn tảo hôn và đông con.
Gia đình chị Chấu Thị Chứ có 13 người, thuộc 3 thế hệ sống trong căn nhà chỉ rộng khoảng chừng 60m2. Chị Chứ tâm sự: Chị cũng như bao cô gái Mông khác, được cha mẹ gả chồng khi vẫn còn là cô bé chưa tròn 13 tuổi. Bất đắc dĩ chị trở thành “cái máy đẻ” của nhà chồng. Lấy chồng được 24 năm chị sinh 8 đứa con: 3 trai, 5 gái. Đứa con út năm nay đã hơn 6 tuổi nhưng vẫn như đứa bé 1 tuổi, đặt đâu ngồi đấy. Số phận của 3 người con đầu của chị cũng lần lượt đi theo vết xe đổ của cha mẹ chúng, lấy vợ, gả chồng khi tuổi đời còn quá trẻ chưa qua hết ngưỡng cửa 14 tuổi. Những đứa trẻ còn lại cũng không sáng sủa gì hơn khi chỉ mới hết lớp 2, lớp 3 chúng đã phải bỏ học giữa chừng để phụ cha mẹ lên nương, lên rẫy kiếm cái ăn.
Cũng có hoàn cảnh tương tự chị Chứ, chị Giàng Thị Xá lấy chồng từ năm 15 tuổi, đến 30 tuổi chị đã là bà mẹ của 7 đứa con (1 trai, 6 gái), đứa đầu 14 tuổi, đứa út chưa đầy 7 tháng tuổi. Cả nhà 9 khẩu chỉ trông chờ vào 3 sào lúa và 7 sào sắn với một nhân công chính là anh Vàng Seo Xà (chồng chị Xá). Về phần chị từ ngày lấy chồng công việc chính của chị là sinh nở và nuôi con. Trong 15 năm 7 đứa con nối nhau ra đời với quan niệm “phải có con trai để nối dõi” đã vắt kiệt thời gian, sinh lực của người mẹ trẻ. Cả gia đình cứ bữa no, bữa đói sống qua ngày…
Được biết, thôn 4 là thôn đặc biệt khó khăn của xã Ea M’Doal với 108 hộ, 658 nhân khẩu. Tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo chiếm hơn 50%; trình độ dân trí thấp, các hủ tục lạc hậu còn tồn tại, tình trạng trẻ em bỏ học giữa chừng còn nhiều… đã làm cho nạn tảo hôn, sinh con nhiều, sinh con dày gia tăng.
Theo thống kê chưa đầy đủ từ Ban Dân số - Kế hoạch hoá gia đình xã Ea M’Doal, trong hơn 5 năm qua, trung bình hằng năm tại thôn 4 có từ 10-11 cặp vợ chồng kết hôn thì có đến 5-6 cặp tảo hôn. Hầu hết các truờng hợp kết hôn tuổi vị thành niên đều tổ chức lén lút không thông qua chính quyền cơ sở vì vậy rất khó năm bắt về con số thống kê.
Những bé gái người dân tộc Mông cứ vào độ tuổi 14-15 đã đi lấy chồng, rồi phải sớm gánh vác trọng trách làm vợ và thiên chức làm mẹ. Hệ lụy của những đám cưới vợ - chồng đang tuổi tới trường "ăn chưa no, lo chưa tới" là gia đình đói nghèo, con cái sinh ra còi cọc. Bố mẹ chưa trưởng thành nên ý thức và kinh nghiệm chăm sóc con cái cũng vì thế mà rất hạn chế. Vấn đề về chất lượng dân số bị đe dọa, đói nghèo, chậm phát triển sẽ tiếp tục duy trì nếu tình trạng tảo hôn không được ngăn chặn và đẩy lùi.
