"Cú twist" của Ukraine
khiến hàng chục tàu Nga tê liệt
"Một buổi sáng mùa thu năm 2023, chiếc tàu hộ tống của Hải quân Nga vừa rời khỏi vịnh Sevastopol an toàn thì vụ nổ xảy ra, chọc thủng ngay một lỗ trên thân tàu. Vào lúc nó được kéo trở lại cảng ngày 14/9, các cơ quan thông tấn nhà nước Nga tuyên bố họ đã chống lại cuộc tấn công mới nhất bằng xuồng không người lái cỡ nhỏ, mang chất nổ của Ukraine…".
Nhắc lại vụ việc, tờ Wall Street Journal (WSJ) của Mỹ ngày 25/6 cho biết, những chiếc xuồng như thế này đã thực hiện các vụ tấn công nhằm vào tàu hải quân Nga ở Biển Đen trong nhiều tháng, khiến lực lượng Nga nhiều phen khốn đốn.
Tuy nhiên, trong vụ tấn công trên, các quan chức Ukraine còn gia tăng mức độ kịch tính bằng một "cú twist" (tình huống/yếu tố mang tính "nút thắt" đầy bất ngờ), khi tuyên bố lực lượng của họ đã bổ sung thêm một loại "vũ khí thử nghiệm" phối hợp cùng xuồng không người lái.
Trả lời phỏng vấn WSJ, Chuẩn tướng Ivan Lukashevych thuộc Cơ quan An ninh Ukraine cho biết, đó là cuộc tấn công đánh dấu "lần đầu tiên trong chiến tranh, tàu hải quân Nga bị vô hiệu hóa bởi một quả mìn do xuồng không người lái của Ukraine rải xuống biển".
"Trước đây, xuồng không người lái hải quân chủ yếu được dùng để thực hiện nhiệm vụ trinh sát hoặc hậu cần" – ông Lukashevych nói – "Tuy nhiên giờ đây, chúng tôi đang làm nhiều việc mà trên thế giới chưa ai làm được".
Theo ghi nhận của tờ báo Mỹ, Ukraine đã đánh chìm hoặc làm hư hại hơn 20 tàu Nga (nhiều kích cỡ) bằng cách sử dụng xuồng không người lái mang thuốc nổ hoặc bằng mìn rải từ các xuồng cỡ nhỏ hơn, tương đương với tàu đánh cá.
Ukraine công bố video phá hủy tàu kéo Saturn của Nga ngày 6/6/2024 bằng xuồng không người lái. Nguồn: Kyiv Post
Những chiếc xuồng không người lái của Ukraine đã gây hư hại nghiêm trọng cho cây cầu nối lục địa Nga với bán đảo Crimea, và cũng là một trong những con đường chủ lực để Nga tiếp ứng cho lực lượng của họ ở Ukraine.
Bên cạnh đó, Ukraine nhắm mục tiêu vào các tàu và cảng biển của Nga bằng tên lửa do phương Tây cung cấp.
Kết quả là, Nga đã phải phân tán Hạm đội Biển Đen ra xa khỏi Sevastopol. Nhờ đó, Ukraine đã tái khởi động hoạt động xuất khẩu trị giá hàng tỷ USD từ cảng Odesa.
Do di chuyển ra xa, tên lửa phóng từ tàu Nga mất nhiều thời gian hơn để tới Ukraine, khiến lực lượng phòng không của Kiev có thêm thời gian để đánh chặn chúng.
Trước tình thế đó, Nga đã phải điều động máy bay trinh sát, chiến đấu cơ, trực thăng, máy bay không người lái và hệ thống gây nhiễu điện tử từ tiền tuyến tới Biển Đen để chống lại các xuồng không người lái của Ukraine. Động thái này bỗng giúp lực lượng tác chiến trên bộ vốn đang bị vây hãm của Ukraine giảm bớt áp lực.
Tướng Lukashevych cho biết, do thiếu nguồn lực để xây dựng lực lượng hải quân thông thường, Ukraine đang tìm cách thành lập các biệt đội từ 10-20 xuồng không người lái với các chức năng riêng biệt, nhưng khi kết hợp lại sẽ tái tạo được khả năng của một tàu chiến hoàn chỉnh.
Quân đội Ukraine gần đây tiết lộ họ đã lắp bệ phóng rocket đa nòng lên xuồng không người lái và sử dụng nó để tấn công mục tiêu trên đất liền.
"Nói cách khác, chúng tôi có một hạm đội, nhưng được chia thành nhiều phần tử nhỏ" – Ông Lukashevych nói.
Chiến dịch bí mật và loạt
đạn khiến tàu Nga tháo chạy
Lukashevych cho biết, sau loạt tấn công bằng xuồng không người lái, lực lượng Nga đã xây dựng các rào cản lớn hơn ở lối vào Sevastopol. Thời điểm này chính là lúc ông nghĩ ra ý tưởng rải mìn dưới biển.
Để thực hiện mục tiêu, nhóm của Lukashevych đã chế tạo ra một loại xuồng không người lái đặc biệt mang tên SeaBaby, có khả năng rải được loại mìn mà Ukraine đã nhận được từ đối tác phương Tây.
Loại mìn "đáy biển" này nặng khoảng 180kg và rất khó tìm thấy vì chúng ẩn mình trong bùn, dưới vùng nước nông. Cảm biến âm thanh kết hợp điện tử cho phép chúng phát hiện sự hiện diện của tàu Nga, sau đó tự động kích nổ.
Trong 1 tháng rưỡi, nhóm của Lukashevych đã theo dõi lộ trình của các tàu hải quân và tàu dân sự trước khi cử một chiếc SeaBaby đi rải 2 quả mìn.
Kết quả là, vào ngày 14/9/2023, tàu hộ tống mang tên lửa dẫn đường Samum của Nga đã trúng phải một trong hai quả mìn này, khiến đuôi tàu bị thủng.
Trong những tuần tiếp theo, chiếc SeaBaby cứ đi đi về về như vậy và rải thêm khoảng 15 quả mìn, di chuyển được quãng đường tổng cộng 4.800km.
Trong một chuyến làm nhiệm vụ, SeaBaby bị 3 tàu tuần tra lớp Raptor của Nga phát hiện. Theo WSJ, lúc này, "tàu Ukraine đã bắn trả bằng súng phóng lựu, khiến 3 chiếc tàu Nga tháo chạy".
Ngày 11/10 cùng năm, một vụ nổ khác xé toạc mạn tàu tuần tra cỡ lớn Pavel Derzhavin của Nga khi nó đang tiến vào vịnh Sevastopol. Con tàu đã phải "khập khiễng" về cảng để tiến hành sửa chữa.
Hai ngày sau, Pavel Derzhavin được đưa đến cảng khác để sửa chữa nhưng tiếp tục trúng phải mìn khi vừa rời vịnh Sevastopol. Hải quân Nga điều một tàu kéo lớn đến cứu hộ tàu Pavel Derzhavin nhưng không may, con tàu này cũng chịu chung số phận.
Vài ngày sau đó, thêm vụ nổ khác được ghi nhận trên một trong hai con tàu quét mìn hiện đại duy nhất mà Nga đang có.
Ngoài SeaBaby của SBU, Tổng cục tình báo Ukraine (HUR) đã phối hợp với nhà sản xuất trong nước cho ra đời những chiếc xuồng không người lái đầu tiên của họ mang tên Magura, được thiết kế tập trung vào tốc độ và khả năng cơ động.
Chiếc Magura đã có hoạt động thành công đầu tiên vào tháng 11/2023 khi "đánh chìm 2 tàu đổ bộ của Nga tại một cảng ở phía tây Crimea". Sau đó, nó tiếp tục ghi vào bảng thành tích của mình khi làm tê liệt 1 tàu hộ tống, 1 tàu đổ bộ cỡ lớn và tàu tuần tra nhanh Sergei Kotov được Nga hạ thủy năm 2021.
Tàu Sergei Kotov từng bị các phương tiện của HUR gây hư hại trong 2 cuộc tấn công trước đó. Cuộc tấn công mới nhất nhằm vào con tàu này được HUR tiến hành hôm 5/3/2024. Đại diện HUR cho biết, chiếc Sergei Kotov "đã cố gắng lẩn tránh bằng cách len lỏi giữa các tàu dân sự nhưng vô ích".