NASA vừa tiết lộ những hình ảnh về một xoáy nước tảo khổng lồ ở biển Baltic và điều này thật sự khiến nhiều nhà khoa học phải lo ngại khi gọi chúng là "dead zones" (Vùng tử thần).
Vùng tử thần xuất hiện trên biển Baltic
Mặc dù mỗi mùa hè, các loại tảo phù du phát triển mạnh mẽ trên biển Bắc Đại Tây Dương và biển Bắc Băng Dương, sự ra hoa thậm chí trải dài hàng trăm đến hàng ngàn kilomet. Thế nhưng sự nở rộ lần này ở ngoài khơi bán đảo Scandinavie lại mãnh liệt hơn thế rất nhiều.
Tảo biển ra hoa và tạo thành xoáy nước khổng lồ trên đại dương. Ảnh: NASA
Vào ngày 18/07/2018, bộ thu nhận ảnh mặt đất (OLI - Operational Land Imager) nằm trên vệ tinh Landsat 8 của NASA đã chụp lại hình ảnh với màu sắc tự nhiên về một xoáy nước khổng lồ ở vịnh Phần Lan (biển Baltic).
Xoáy nước này trải rộng ít nhất 24 km, nếu nhìn hình ảnh trên bạn có thể thấy được độ lớn của nó khi so sánh với chiếc thuyền (ship) ngay bên phía trên góc trái.
Điều đáng lo ngại là xoáy nước đã đóng vai trò quan trọng trong việc "bơm" chất dinh dưỡng và nhiệt độ thấp cho tảo biển. Và các nhà nghiên cứu không thể chắc chắn về nguyên nhân gây ra hình dạng bất thường này.
Loại tảo xanh trên được Viện Môi trường Phần Lan (SYKE) cho biết có là vi khuẩn lam (tảo lục lam - Cyanobacteria), một loại tảo cổ xưa thích nghi với hầu hết các môi trường ở khắp nơi trên Trái Đất.
Đây là loại tảo đóng góp vai trò quan trọng vào sinh thái học và chu trình ôxy toàn cầu (chiếm hơn 50% khả năng quang hợp của đại dương). Chính vi khuẩn lam cổ đại đã chuyển đổi khí quyển mang tính khử thành khí quyển mang tính oxy hóa.
Tảo lam. Ảnh Wiki
Để từ đó thay đổi mạnh mẽ các thành phần sự sống và kích thích sự đa dạng sinh học như ngày nay, với sự ra đời của những sinh vật sống bằng oxy (đồng nghĩa với việc các sinh vật không chịu được ôxy bị tuyệt chủng).
Sự nguy hiểm của vùng tử thần đối với hệ sinh thái biển và con người
Chất độc sản sinh là nguyên nhân khiến cho động vật bị chết hàng loạt, nồng độ cao còn phá hủy gan người và tấn công vào hệ thần kinh trung ương. Đây là nguyên nhân khiến nhiều hồ nước hay bão biển phải đóng cửa vào mùa hè và cảnh báo mọi người về tác hại của nó.
Một nghiên cứu nhỏ còn cho thấy mối liên hệ giữa chất độc này với bệnh ung thư khi độc tố đóng vai trò như chất sinh ung thư (carcinogen) và gây ra nguy cơ tử vong sớm do ung thư (neurodegenerative).
Đáng lo ngại hơn, loài tảo này lại càng phát triển mạnh mẽ do chất thải (nước cống, rãnh hay chất thải công nghiệp, hóa chất nông nghiệp) mà con người đổ ra biển.Theo nghiên cứu của Đại học Turku (Phần Lan), "vùng tử thần" mà tảo biển sinh ra có diện tích trải rộng tới 70.000 km2.
Theo Cơ quan quản lý khí quyển và đại dương quốc gia Mỹ (NOAA) thì vùng tử thần ở vịnh Mexico là do chất thải (nhưng lại là chất dinh dưỡng cho tảo) đổ ra biển từ sông Mississippi.
Những nhà chức trách Ba Lan đã ra lệnh đóng cửa các bãi biển dọc biển Baltic vì lo ngại chất độc mà tảo biển sinh ra sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe của con người.
Tảo biển trải rộng khoảng 70.000 km2 trên biển. Ảnh: NASA
Ước tính sẽ có tới 16 triệu người sống dọc bờ biển Baltic thuộc 9 quốc gia là Estonia, Đan Mạch, Phần Lan, Đức, Latvia, Litva, Ba Lan, Nga và Thụy Điển sẽ bị ảnh hưởng vì tảo biển ra hoa.
Thanh tra sức khỏe Tomasz Augustyniak cho biết: "Việc bơi lội bị cấm trên 8 bãi biển mở ra biển và khoảng 20 biển ở vịnh Gdansk do sự xuất hiện của... vi khuẩn lam. Tảo biển rất độc và có nguy cơ nguy hiểm tới sức khỏe con người". .
Không chỉ con người, độc tố của tảo lam còn khiến lượng oxy trong nước biển giảm đi đột ngột do sự phát triển mạnh mẽ của tảo theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Khoa học Trái Đất European Geosciences Union.
Nghiên cứu của nhà khao học Phần Lan và Đức còn cho thấy lượng oxy trong tháng này của biển Baltic đã xuống mức thấp nhất trong vòng 1500 năm trở lại đây.
Điều này sẽ khiến cho hệ sinh thái biển bao gồm các sinh vật biển bị ảnh hưởng nặng nề, thậm chí gây ra cái chết hàng loạt trên diện rộng với sự kết hợp của hiện tượng nước biển ấm lên do biến đổi khí hậu tác động.
Bài viết được dịch từ các nguồn: Dailymail, NASA, Washingtonpost, Phys