Những tiền đề và thành công quan trọng
Nhằm nâng cao sức cơ động việt dã cho các loại pháo mặt đất và pháo phòng không - tên lửa tầm thấp, trong những năm qua Quân đội ta đã triển khai thành công khá nhiều dự án nâng cấp, đem lại những hiệu quả thiết thực.
Qua đó, rút ngắn thời gian triển khai thu hồi của các loại pháo có trong biên chế và tăng cường độ chính xác, mở rộng uy lực sát thương cho những vũ khí này. Cụ thể:
Thứ nhất, Xí nghiệp Liên hợp Z751 (Tổng cục Kỹ thuật) đã nghiên cứu thành công pháo tự hành nâng cấp từ pháo xe kéo M101A1 105mm trên khung gầm cơ sở vận tải việt dã 3 cầu chủ động Ural-375D (6x6).
Xe được trang bị một hệ thống chân chống thủy lực được sử dụng để chịu lực của phát bắn và giúp rút ngắn thời gian triển khai, thu hồi, giảm bớt sức lao động của bộ đội.
Pháo tự hành 105mm nâng cấp của Việt Nam.
Ngoài ra còn khiến độ dao động nhỏ trong quá trình bắn, độ ổn định cao, độ sai lệch sau mỗi phát bắn giảm đáng kể, giảm thiểu tối đa độ rung xóc nên độ bền của tổ hợp pháo được nâng cao.
Chính nhờ điều này, nên việc tiếp cận tổ chức huấn luyện cho khẩu đội vận hành sử dụng pháo thuận tiện và không mất nhiều thời gia, dễ dàng làm chủ được các tính năng kỹ chiến thuật của tổ hợp pháo cải tiến, đảm bảo an toàn tuyệt đối trong quá trình huấn luyện chiến đấu.
Thứ hai, Viện Kỹ thuật cơ giới quân sự (KTCGQS) thuộc Tổng cục Kỹ thuật đã hoàn thành Đề tài "Nghiên cứu thiết kế, chế tạo xe cơ sở để lắp đặt tổ hợp pháo-tên lửa phòng không tầm thấp". Theo đó, dòng xe tải việt dã 3 cầu chủ động (6x6) Kamaz-43118 của Nga đã được lựa chọn.
Đây là dòng xe quân sự thế hệ mới, có nhiều tính năng ưu việt như trọng tải lớn, động cơ mạnh mẽ và tiết kiệm nhiên liệu, sức cơ động việt dã trên các địa hình phức tạp rất tốt.
Chính vì vậy, dòng xe này cũng được chọn làm mẫu xe cơ sở đặc chủng sẽ được hoán cải theo tính mở, có thể lắp đặt các loại vũ khí khác nhau như pháo phòng không, pháo mặt đất 105, 122, 130, 152mm và tích hợp các hệ thống hiện đại thành một tổ hợp hoàn chỉnh.
Pháo xe kéo M-46 130mm của Việt Nam.
Pháo M-46 130mm đã nằm trong "tầm ngắm"
Như đã biết, pháo nòng dài M-46 cỡ 130mm hiện vẫn đang là một trong những loại hỏa lực có tầm bắn xa nhất của Lục quân Việt Nam (không kể các loại pháo phản lực). Với đạn tăng tầm, pháo M-46 có thể tiêu diệt các mục tiêu ở cự ly tới 38km.
Loại pháo này sẽ còn được sử dụng lâu dài, nhất là khi ta đã tự sản xuất được các loại đạn 130 mm đồng bộ.
Tuy nhiên, đây là loại pháo xe kéo hạng nặng với trọng lượng lên tới gần 8,5 tấn, để cơ động, các cỗ pháo này cần phải có xe kéo và Việt Nam thường sử dụng xe đầu kéo Kraz-255B. Chính vì thế, thời gian triển khai, thu hồi lâu, và kíp pháo thủ rất vất vả.
Đó là chưa kể cả xe và pháo khi ghép lại sẽ là một khối dài thượt, rất khó cơ động trên những cung đường hẹp, quanh co và ảnh hưởng tới sức cơ động việt dã trên những địa hình đồi núi hoặc lầy lội.
Với những thành công từ các đề tài nghiên cứu cơ giới hóa, nâng cáo khả năng cơ động của các loại pháo, chúng ta hoàn toàn có thể biến pháo xe kéo M-46 trở thành một loại pháo cơ động.
Khung gầm xe Kamaz-43118 (6x6) hoặc Kamaz-6350 (8x8) hoàn toàn có thể thích hợp để cõng cỗ pháo nặng gần 8,5 tấn rong ruổi khắp các loại địa hình, nã đạn vào những bãi trú quân, căn cứ, sở chỉ huy của đối phương từ khoảng cách rất xa.
Tất nhiên, Việt Nam không phải là quốc gia đi tiên phong trong việc biến các loại pháo xe kéo cỡ lớn thành pháo tự hành hoặc pháo cơ động nhanh.
Pháo tự hành Jupiter V nâng cấp từ M-46 của Cuba
Trước đó đã có Cuba thực hiện thành công đặt pháo M-46 130mm lên khung gầm xe tải việt dã 3 cầu chủ động (6x6). còn pháo lớn hơn như 152mm đã có Serbia đặt thành công lên khung gầm xe tải việt dã 4 cầu chủ động (8x8) Kamaz-6350.
Pháo tự hành 155mm Caesar của Pháp
Các loại pháo tự hành đời mới cỡ nòng lớn hơn (152-155mm) sau này đa phần được đặt lên xe tải 6x6 như Caesar (Pháp); G6 (Nam Phi), Atmos 2000 (Israel), do vậy về mặt kỹ thuật việc Việt Nam chọn khung gầm Kamaz 6x6 hoàn toàn phù hợp.
Hiện nay, ta mới chế thử thành công pháo phòng không nâng cấp ZU-23 và pháo xe kéo 105mm, nhưng trong tương lai gần, việc nâng cấp pháo 130mm là trong tầm tay, giúp cho Lục quân nước ta có thêm một loại hỏa lực cực mạnh, tầm xa.