Cá sấu sông Niles hay cá sấu châu Phi là một trong những giống loài có kích thước lớn nhất trong họ bò sát. Chúng là động vật tứ chi với 4 chân ngắn và bàn chân bẹt; đuôi dài và rất khỏe; da có vảy với các hàng mai hóa xương chạy dọc theo lưng và đuôi của chúng; và các quai hàm khỏe.
Trái với vẻ ngoài trông có vẻ cục mịch, cá sấu di chuyển rất linh hoạt. Thông thường chúng trườn dọc theo bụng, nhưng cá sấu có thể phóng nhanh, và thậm chí cả các cá thể lớn cũng có khả năng tăng tốc độ đột biến đạt tới 12–14 km/h (7,5-8,5 dặm/h). Loài này còn có khả năng tung mình ra khỏi mặt nước để tấn công những con mồi trên cao như hươu, linh dương, thậm chí chim chóc.
Loài cá sấu khổng lồ có lối săn mồi phục kích, ngụy trang bản thân dưới dòng nước đục, từ từ tiếp cận con mồi rồi tung cú đòn chớp nhoáng. Chúng ngoạm các con mồi bằng bộ hàm to khỏe và kéo con mồi xuống nước, cố gắng giữ con mồi ở đó cho đến khi chúng bị chết đuối vì ngạt thở rồi mới ăn thịt.
Đây là lí do vì sao cá sấu được mệnh danh là "chúa tể vùng nước đục".