Tôi có một người bạn trước đây cùng học nghề phần mềm với nhau. Học được một năm, bạn quyết định từ bỏ nghề phần mềm và chuyển hướng sang học quản trị kinh doanh.
Đến vài năm gần đây, nghề phần mềm của chúng tôi bùng nổ. Có thể nói rằng, trừ những trường hợp quá "lầy lội", quá kém cỏi, bất cứ một kỹ sư phần mềm nào cũng có thể dễ dàng kiếm việc. Đi nước ngoài là chuyện gần như tất yếu.
Có những lúc gặp tôi và trò chuyện, bạn cũng nói "Cũng có lúc tao tiếc, làm phần mềm thì nhiều cơ hội hơn". Thế rồi, bạn lại quay lại với team chiến lược ngân hàng của mình. Cuộc sống của bạn, như tôi nhìn thấy, vẫn là đủ hạnh phúc.
Công việc ngân hàng không "giết chết" bạn, chí ít là không làm bạn khó chịu như những ngày còn học toán rời rạc hay OOP với tôi.
Nếu dự đoán được...
Tôi biết, ngày bỏ học để chuyển nghề, bạn và bố mẹ bạn đã nghĩ rất nhiều trước khi đưa ra quyết định. Thực chất, ngày chúng tôi học cùng nhau, bỏ phần mềm lại được coi là quyết định dũng cảm và... đúng đắn.
Khi đó, giá cổ phiếu FPT bắt đầu xuống, nghề "IT" cũng mất dần sức hút để nhường chỗ cho các ngành kinh tế vươn lên trở thành "hot" nhất. Học IT vừa khó, lương khởi điểm lại không cao, cao nhất cũng không thể giàu như doanh nhân.
Câu chuyện của tôi và Bitcoin cũng gần giống như vậy. Tôi thường nghĩ, quyết định bán hết số coin mình có để thu lại khoản tiền vừa đủ để mua một chiếc tai nghe tầm thường không giống như khi tôi mua laptop chỉ 1 tháng trước khi hãng có sale.
Tức là, tôi từ bỏ tiền ảo đến từ những sự cân nhắc và suy nghĩ kỹ càng, chứ không phải vì ... thiếu may mắn.
Hãy nhìn vào biểu đồ phía trên và bạn sẽ hiểu tại sao. Năm 2011, thừa thời gian, tôi cũng dùng máy để đào vài coin. Thế rồi, sang đến 2012, tiền tăng giá rồi... lao dốc dần dần. Tôi bán dần, giữ lại một ít với suy nghĩ, chắc lại tăng.
Tôi đã mất thời gian để dành quá nhiều cảm xúc theo dõi coin lên xuống.
Thế rồi, công việc của tôi bắt đầu có bước ngoặt. Tôi bắt đầu nghĩ, liệu chơi Bitcoin có "đáng"? Thật sự, lượng coin tôi nắm giữ lúc ấy quy đổi ra cũng không đáng để gây ảnh hưởng đến sự nghiệp của mình – xét cho cùng, đó đều là những cơ hội tôi đã phải chờ đợi rất lâu. Tôi không muốn hy sinh những giá trị bền vững chỉ vì Bitcoin.
Với suy nghĩ ấy, tôi bán hết.
Giọt nước tràn ly.
Đến 2013, coin leo giá chóng mặt. Tôi có suy nghĩ đôi chút, giá như mình đã giữ lại một ít coin. Thế rồi, vụ hack Mt. Gox xảy ra. Suy nghĩ duy nhất của tôi lúc ấy: OK, không bao giờ trở lại với tiền ảo nữa.
Những người bạn cũng chơi coin kiểu "cho vui" như tôi sau sự cố ấy cũng bán hết số tiền ảo mà mình có.
Đến bây giờ, như bạn có thể thấy, tôi chắc chắn đã giàu hơn rất nhiều. Nếu nói có tiếc không thì đúng là tôi có lý do để tiếc. Nhưng cứ mỗi lần suy nghĩ "hay lại chơi coin" trở lại, những điều tôi đã từng nghĩ đến trong năm 2012, 2013 lại trở lại.
Bitcoin có giá trị thực tế gì, ngoại trừ một biện pháp để rửa tiền và mua hàng phạm pháp? Điều gì sẽ xảy ra khi chính quyền các nước ra tay bóp chặt Bitcoin? Điều gì xảy ra khi blockchain không thể tạo coin mới?
Tôi có thể đã giàu hoặc đã khốn cùng vì coin...
Trên hết, đã bao giờ tôi sẵn sàng chấp nhận rủi ro mất 10 triệu hay 50 triệu khi bị hack hoặc khi tiền xuống dốc? Đã bao giờ tôi nhìn những người bạn mất tiền vì cày hoặc vì mua đi bán lại và tự nhủ, à nếu như thế thì mình vẫn không sao?
Câu trả lời cho 2 câu hỏi này đều là "không". Đặt câu hỏi "sao lúc ấy mình không mua coin" chẳng khác gì hỏi "sao ngày xưa không giữ đất ở ABC XYZ", "sao không mua cổ phiếu AAPL hay GOOG từ năm ngoái"...
Chuyện Bitcoin tăng giảm là thứ rủi ro tôi không thể kiểm soát được. Nếu tôi sẵn lòng dành thời gian và tâm trí cho việc chơi coin theo kiểu giảm rủi ro nhất có thể, tôi đã mất thời gian và không thể dành trọn tâm trí cho những điều đang có nghĩa bây giờ: gia đình, việc làm, cơ hội phát triển...
Bây giờ, tôi chấp nhận rằng mình không giàu và cũng không khốn cùng.
Thật sự, những người bạn của tôi, khi bán hết coin vào năm 2013, đều bán vì... biết về coin chứ không phải là những kẻ phó mặc kinh tế cho may mắn.
Cũng giống như người bạn cũ của tôi, nói quay lại thời gian để học phần mềm chỉ là vui miệng mà thôi. Tôi vẫn còn nhớ, bạn khổ sở khi học toán rời rạc rồi vui mừng khi được present trong lớp tiếng Anh...
Cái "hiểu biết", cái suy nghĩ của bạn về nghề IT lúc ấy có thể là sai lầm hoàn toàn như suy nghĩ của tôi về Bitcoin trong suốt 5 năm qua... Nếu được hỏi, giá quay ngược thời gian giữ lại vài coin để bây giờ có vài chục nghìn đô, chắc chắn tôi sẽ nói có.
Nhưng tôi không thể quay ngược được thời gian. Và tôi thấy đủ hạnh phúc với 5 năm đã qua để không tự dằn vặt mình, giá quay trở lại để làm một điều gì đó.