Mới có 46/93 trạm tiến hành thu phí không dừng
Báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc triển khai hệ thống thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng (ETC) theo ủy quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cũng đã "nghiêm khắc phê bình, rút kinh nghiệm" về việc không đảm bảo tiến độ triển khai.
Trước đó, từ tháng 10/2017, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành nghị quyết, nêu rõ: "Từ năm 2019, triển khai đồng bộ thu phí dịch vụ không dừng đối với tất cả các tuyến quốc lộ được đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT trên cả nước".
Đến giữa tháng 8/2019, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành "tái chất vấn" việc triển khai thực hiện nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu đã hỏi: "Chính phủ đặt ra quyết tâm đến ngày 31-12 năm nay sẽ hoàn thành toàn tuyến với 44 trạm và 620 làn.
Nhưng hôm qua Bộ trưởng làm việc với Tổng cục Đường bộ thì đến nay mới triển khai 29 trạm với 161 làn, bằng 26%, vậy có thực hiện được mục tiêu đặt ra không?".
Trả lời, Bộ trưởng Thể nêu lại chỉ đạo của Thủ tướng là đến hết ngày 31/12, tất cả các trạm đều phải áp dụng. Đây là trách nhiệm của chủ đầu tư BOT. Tư vấn đã có sẵn, việc còn lại tùy thuộc sự sẵn sàng của chủ đầu tư trong việc thực hiện, phối hợp.
Thậm chí ông Thể còn nói: "Đến ngày 31/12 sẽ tạm dừng thu phí toàn bộ các trạm phu thí nếu không thu phí tự động không dừng. Bộ kiểm tra tiến độ hằng tháng để nhà đầu tư không thể nói là bị bất ngờ. Nhà đầu tư chây ì thì phải chấp nhận".
Ảnh minh họa một trạm thhu phí không dừng.
Nhưng tiến độ đặt ra đã không thành hiện thực. Đến nay, báo cáo của Chính phủ cho thấy trên toàn quốc có 93 trạm thu phí trên các tuyến quốc lộ và cao tốc, trong đó Bộ GTVT quản lý 74 trạm, UBND các tỉnh quản lý 19 trạm.
Hiện mới có 46 trạm có vận hành làn thu phí không dừng (ETC), tức là mới được 1 nửa số trạm.
Cụ thể, đối với các trạm do mình quản lý, Bộ GTVT chia hệ thống trạm thu phí BOT thành 2 giai đoạn để triển khai: Giai đoạn 1 áp dụng đối với quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên, một số tuyến cao tốc và quốc lộ khác.
Giai đoạn 2 áp dụng các trạm còn lại trên toàn quốc. Giai đoạn 1 (dự án BOO1) dự định thực hiện 44 trạm, nhưng đến nay, mới lắp đặt, vận hành từ 2 - 6 làn ETC tại 39 trạm.
Riêng 5 tuyến cao tốc do VEC quản lý chỉ có 1 tuyến cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đã lắp đặt thiết bị; 4 tuyến còn lại chưa thể triển khai thực hiện do vướng mắc về nguồn vốn.
Có 6/19 trạm địa phương quản lý đã đầu tư và kết nối dự án giai đoạn 1, có 6 trạm đồng thuận kết nối với dự án giai đoạn 2 nên có thể vận hành ngay khi dự án giai đoạn 2 hoàn thành. Còn lại 7/19 trạm các địa phương tự tổ chức thực hiện vẫn chưa hoàn thành.
Số lượng xe dán tem thu phí không dừng cũng chưa đạt được như yêu cầu với số lượng còn rất nhỏ (gần 900.000 xe).
Nhiều cán bộ “rút kinh nghiệm” và “phê bình nghiêm khắc”
Tiến độ triển khai hệ thống thu phí tự động không dừng trên toàn quốc chậm so với chỉ đạo của ủy ban Thường vụ Quốc hội và của Thủ tướng tại Quyết định số 07/2017.
"Nhận thức được trách nhiệm trong việc chậm tiến độ hệ thống thu phí tự động không dừng", Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan đã nghiêm túc tổ chức kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan.
Cụ thể, Thường trực Chính phủ đã tổ chức 2 buổi họp để đôn đốc triển khai và kiểm điểm trách nhiệm các cơ quan, đơn vị liên quan đến việc chậm tiến độ dự án (tại các thông báo vào tháng 1 và tháng 3 vừa qua).
Trong đó Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ GTVT "nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân để chậm tiến độ triển khai hệ thống thu phí tự động trong thời gian qua (bao gồm Dự án BOO 1 và Dự án BOO 2) cũng như phương án triển khai thu phí không dừng các dự án BOT thuộc địa phương quản lý".
Bộ trưởng Bộ GTVT cũng đã chủ trì 3 buổi họp (tháng 1 và 3 vừa qua) chỉ đạo các Thứ trưởng, các cơ quan, đơn vị có liên quan rà soát, kiểm điểm đánh giá trách nhiệm tập thể, cá nhân trong việc chậm tiến độ triển khai hệ thống thu phí tự động không dừng.
Theo đó, 8 tập thể thuộc Bộ GTVT có liên quan đều "nghiêm túc kiểm điểm theo chức năng nhiệm vụ được phân công", trong đó có 4 đơn vị trực tiếp liên quan đến quá trình triển khai thực hiện dự án nhận hình thức phê bình nghiêm khắc và rút kinh nghiệm.
Về cá nhân, với vai trò lãnh đạo, chỉ đạo việc tổ chức thực hiện hệ thống thu phí tự động không dừng, "Bộ trưởng Bộ GTVT và Thứ trưởng phụ trách dự án kiểm điểm tự nhận hình thức nghiêm khắc phê bình rút kinh nghiệm", báo cáo nêu.
Ngoài ra, 30 cá nhân thuộc các cơ quan đơn vị có liên quan có bản kiểm điểm trách nhiệm liên quan đến việc chậm tiến độ, trong đó có 9 cá nhân nhận hình thức rút kinh nghiệm; 6 cá nhân thuộc 4 đơn vị liên quan trực tiếp tới việc triển khai thực hiện dự án nhận hình thức phê bình nghiêm khắc, rút kinh nghiệm.