Theo Đại tá Nhật, bên cạnh những nguyên nhân như vi phạm tốc độ, xe quá khổ, quá tải thì vi phạm nồng độ cồn là nguyên nhân chính dẫn đến các vụ tai nạn giao thông.
Đại tá Nguyễn Quang Nhật - Trưởng Phòng Hướng dẫn tuyên truyền Điều tra giải quyết tai nạn giao thông.
Chính vì vậy, từ năm 2022 đến nay, lực lượng CSGT tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn trên toàn quốc. Việc kiểm tra nồng độ cồn được lực lượng chức năng thực hiện cả ngày lễ, tết và các đợt cao điểm.
Thống kê của Cục CSGT cho thấy, trong 11 tháng năm 2023, lực lượng CSGT xử lý gần 700 nghìn trường hợp vi phạm nồng độ cồn (chiếm 23% tổng số vụ vi phạm giao thông), trung bình mỗi ngày xử lý khoảng 2.000 trường hợp.
Trong 9 tháng năm 2023, toàn quốc xảy ra 222 vụ tai nạn giao thông nguyên nhân do người điều khiển phương tiện sử dụng rượu bia, làm chết 99 người, bị thương 168 người. So với cùng kỳ năm trước giảm 77 vụ (25,8%), giảm 99 người chết (50%) và giảm 49 người bị thương (22,6%).
Không chỉ kéo giảm tai nạn giao thông do sử dụng rượu bia, việc tăng cường xử lý vi phạm nồng độ cồn còn giúp hạn chế xảy ra các vụ việc cố ý gây thương tích, gây rối trật tự công cộng, giúp xã hội an bình hơn.
Trước một số ý kiến đề nghị nâng mức phạt vi phạm nồng độ cồn để răn đe, Đại tá Nhật cho hay, mức xử phạt hiện nay đã cao, cụ thể với người điều khiển xe môtô là 8 triệu, ô tô 40 triệu đồng, tước giấy phép lái xe 24 tháng.
Đáng chú ý, bên cạnh việc xử lý hành chính, lực lượng chức năng còn gửi văn bản đến tổ chức, đơn vị nơi công tác của công chức hoặc đảng viên để tiếp tục xử lý kỷ luật Đảng... Điều này có tính răn đe khi có những đơn vị đã buộc thôi việc với nhân sự vi phạm nồng độ cồn, có đơn vị xử lý kỷ luật Đảng.
Trước ý kiến cho rằng, có trường hợp sử dụng siro, đồ uống có ga khi kiểm tra vẫn vi phạm nồng độ cồn, Đại tá Nguyễn Quang Nhật khẳng định, lực lượng CSGT khi xử lý vi phạm nồng độ cồn không cứng nhắc.
"Công dân có quyền được đề xuất lực lượng CSGT thổi lại nồng độ cồn khi cho rằng bản thân không vi phạm. Điều này đã và đang được lực lượng CSGT triển khai khi cho phép tài xế chờ trong khoảng thời gian nhất định (10-15 phút), hoặc uống nước... để thổi lại", Đại tá Nhật nói.
Giữa năm 2019, Quốc hội thông qua Luật Phòng chống tác hại của rượu bia, trong đó có quy định cấm Điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn. Luật có hiệu lực từ đầu năm 2020.
Nghị định 100 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt nêu lái xe sẽ bị xử phạt khi có nồng độ cồn vượt mức 0.
Tuy nhiên, thảo luận dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV đang diễn ra, nhiều đại biểu cùng cơ quan thẩm tra - Ủy ban Quốc phòng và An ninh đề nghị cân nhắc nội dung cấm Điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn. Lý do là "quá nghiêm khắc và chưa thực sự phù hợp văn hóa, phong tục, tập quán của một bộ phận người dân Việt Nam, làm ảnh hưởng quá trình phát triển kinh tế - xã hội của nhiều địa phương".
Dự kiến dự luật được Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp giữa năm 2024.