Câu hỏi:
Bố mẹ chồng tôi có ba người con trai, đều đã lập gia đình và ra ở riêng. Vợ chồng tôi kết hôn từ năm 1995, chồng tôi là con út trong gia đình, chúng tôi có hai cháu trai. Năm 2006, chồng tôi mất do bệnh nặng. Tôi vẫn ở vậy nuôi con và chăm sóc bố mẹ chồng.
Do tuổi cao, bố chồng tôi đã qua đời năm 2010, và vừa qua, cuối năm 2013, mẹ chồng tôi cũng qua đời. Sau khi mất đi, ông bà có để lại căn nhà trên diện tích đất hơn 600 m2, đứng tên sổ đỏ hai ông bà. Sau khi mẹ chồng tôi mất, do cả hai ông bà đều không để lại di chúc, nên hai người anh chồng tôi đã tự ý phân chia nhà đất của ông bà để lại, họ dành hết phần lớn nhà đất, chỉ chia cho mẹ con tôi một căn bếp khoảng 40 m2 để sinh sống.
Họ nói rằng vì tôi là con dâu nên chỉ được chia vậy thôi. Tôi không biết họ chia như vậy có đúng không? Nếu không đúng thì tôi phải làm gì để bảo vệ quyền lợi của mẹ con tôi?
Ths. Luật sư Chu Mạnh Cường – Trưởng Văn phòng luật sư Danh Chính trả lời.
Căn cứ các thông tin bạn cung cấp, sau khi nghiên cứu các quy định của pháp luật hiện hành, chúng tôi xin được đưa ra một số ý kiến pháp lý để bạn tham khảo.
Do bố mẹ chồng bạn mất đi không để lại di chúc nên về nguyên tắc, di sản của ông bà để lại sẽ được chia theo luật cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất.
Bộ luật Dân sự có quy định:
Điều 676. Người thừa kế theo pháp luật
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Bố mẹ chồng bạn có ba người con trai, tuy nhiên, chồng bạn đã mất từ năm 2006, trước khi bố mẹ chồng bạn qua đời. Vợ chồng bạn có hai người con trai, hiện đang sống cùng với bạn.
Bộ luật Dân sự có quy định:
Điều 677. Thừa kế thế vị
Trong trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.
Vậy theo quy định của pháp luật, thì trong trường hợp chồng bạn đã mất trước bố mẹ chồng thì khi bố mẹ chồng mất, hai người con trai của vợ chồng bạn có quyền được hưởng phần di sản mà bố các cháu lẽ ra sẽ được hưởng nếu còn sống (theo nguyên tắc thừa kế thế vị).
Do đó, về nguyên tắc, khi chia thừa kế, phần di sản của bố mẹ chồng bạn phải được chia làm ba phần bằng nhau, hai con trai bạn sẽ được hưởng một phần ba, phần của bố các cháu sẽ được hưởng nếu còn sống.
Việc hai người anh chồng của bạn tự ý chia cho mẹ con bạn 40 m2 vì cho rằng bạn chỉ là con dâu là không đúng quy định của pháp luật.
Để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình, bạn nên trao đổi với những người anh trai của chồng bạn để họ hiểu quy định của pháp luật và tiến hành chia lại thừa kế. Trong trường hợp họ cố tình không chịu, hai người con trai của bạn có quyền khởi kiện ra Tòa án để nhờ Tòa án giải quyết.
Luật sư Chu Mạnh Cường -Trưởng văn phòng LS Danh Chính từng tham gia nhiều vụ án lớn, tạo nên uy tín như vụ Tiên Lãng, vụ Phương Ninh hột...
