Mưa là một phần của chu trình nước, một chuỗi các quá trình phức tạp mà qua đó nước bốc hơi vào khí quyển trước khi ngưng tụ và rơi trở lại bề mặt. Trung bình trên bề mặt Trái Đất, khoảng 99cm mưa rơi mỗi năm - tuy nhiên, trên thực tế, nó chưa bao giờ phân bố đều như vậy.
Theo Cục Cải tạo Hoa Kỳ, trong khi phần lớn bề mặt Trái Đất được bao phủ bởi nước, chỉ có 3% tổng lượng nước trên Trái Đất là nước ngọt, tuy nhiên hầu hết lượng nước ngọt này lại nằm trong vùng không thể tiếp cận được. Rất nhiều sự sống trên Trái Đất, bao gồm cả nhân loại, chỉ dựa vào 0,5% tổng lượng nước trên Trái Đất để tồn tại và mưa là một nguồn thiết yếu trong số đó.
Một bài báo được xuất bản trên tạp chí Nature Communications giải thích các mô hình thời tiết thay đổi do biến đổi khí hậu dài hạn đang ảnh hưởng đến sự sẵn có của nước trên thế giới như thế nào. Lượng mưa giảm có thể có tác động nghiêm trọng đến những vùng đất rộng lớn, nhưng nếu bằng cách nào đó mưa ngừng rơi hoàn toàn, thì hậu quả sẽ như thế nào? Một thế giới không có mưa sẽ nhanh chóng trở thành một nơi cực kỳ khô hạn và không thể sinh sống được?
Hạn hán và sa mạc hóa trên diện rộng?
Nếu mưa vĩnh viễn ngừng rơi khỏi bầu trời Trái Đất, điều đầu tiên xảy ra sẽ là những đợt hạn hán khủng khiếp trên toàn thế giới. Mùa hè năm 2022 đã cho cả thế giới nếm thử việc thiếu mưa sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như thế nào. Các khu vực của châu Phi đã phải trải qua nạn đói nghiêm trọng trong khi các con sông và hồ chứa bắt đầu cạn kiệt trên khắp Châu Âu, Đông Á và Bắc Mỹ. Kết quả là những cánh đồng chết, cỏ úa vàng và cháy rừng ngày càng xảy ra thường xuyên và nghiêm trọng.
Cũng như các tác động sinh thái, hạn hán có thể làm trầm trọng thêm tình trạng khan hiếm nước do toàn bộ cộng đồng ngày càng gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn nước sạch để tồn tại. Như UN Water giải thích, khan hiếm nước đã là một vấn đề ở nhiều nơi trên thế giới, và trong một thế giới không có mưa, vấn đề đó sẽ trở nên tồi tệ hơn nhiều.
Hạn hán nghiêm trọng có thể trở nên phổ biến vào năm 2050, ngay cả khi mưa vẫn rơi. Nếu không có mưa, tình hình sẽ nhanh chóng trở thành một cuộc khủng hoảng. Nhưng trên một Trái Đất mà mưa không còn rơi nữa, thì ngay cả những đợt hạn hán tồi tệ nhất cũng chỉ là sự khởi đầu của những tai ương trên thế giới.
Sông sẽ cạn?
Nếu mưa ngừng rơi hoàn toàn, hạn hán sẽ tiếp tục tồi tệ hơn. Rất nhanh chóng, các con sông sẽ bắt đầu cạn kiệt, và cả quần thể con người và động vật hoang dã sống dựa vào chúng để sinh tồn sẽ bị đe dọa nghiêm trọng.
Theo báo cáo của The Guardian, Châu Âu đã phải hứng chịu những trận hạn hán nghiêm trọng nhất trong nửa thiên niên kỷ, khiến ngay cả một số con sông lớn nhất trên lục địa cũng khô cạn đến mức có thể đi bộ qua được ở nhiều nơi. Các con sông cạn kiệt đã có tác động lớn đến ngành công nghiệp và xã hội của con người, vì các tuyến đường vận chuyển đường thủy quan trọng đột ngột không hoạt động khiến nguồn cung bị cắt đứt.
Nhưng một số tác động nghiêm trọng nhất, như The Rivers Trust giải thích, là môi trường. Việc thiếu nước khi một con sông cạn kiệt có thể tàn phá toàn bộ hệ sinh thái, đồng thời làm suy giảm nghiêm trọng chất lượng của bất kỳ nguồn nước nào còn sót lại.
Rừng nhiệt đới chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng nếu các con sông trên Trái Đất bắt đầu khô cạn. Như Mongabay lưu ý, rừng nhiệt đới có liên quan đến một số con sông lớn nhất và nổi tiếng nhất thế giới, như Congo, Orinoco, Mekong và Amazon. Nếu những con sông này ngừng chảy, toàn bộ khu rừng mà chúng hỗ trợ sẽ bắt đầu chết, và sẽ không có rừng nhiệt đới trên Trái Đất nếu không có mưa.
Mức oxy sẽ giảm?
Nếu không có mưa, sẽ không có thực vật. Và nếu không có thực vật, Trái Đất sẽ không có oxy. Khi mưa biến mất, thực vật sẽ bắt đầu chết hàng loạt, bầu không khí sẽ sớm bắt đầu cảm nhận được hiệu ứng.
Các loài thực vật biển trên Trái Đất sản xuất từ 50% đến 80% lượng oxy trên thế giới, trong khi thực vật trên cạn, chủ yếu là rừng nhiệt đới, sản xuất khoảng 28% (theo National Geographic ) - có nghĩa là nồng độ oxy trong không khí sẽ giảm mạnh nếu không có chúng.
Động vật sẽ chết!
Khi thực vật bắt đầu khô héo và chết vì thiếu nước mưa, nó sẽ khiến Trái Đất thiếu lương thực một cách nghiêm trọng. Theo National Geographic giải thích, thực vật là cơ sở của chuỗi thức ăn. Được gọi là sinh vật tự dưỡng, chúng là một trong số ít những sinh vật sống trên Trái Đất có thể thu hoạch trực tiếp năng lượng thô, dưới dạng ánh sáng Mặt Trời. Nếu không có chúng, toàn bộ chuỗi thức ăn sẽ sụp đổ. Một khi thực vật chết đi, động vật ăn cỏ cũng theo đó mà chết dần.
Động vật ăn thịt có thể tồn tại bằng chế độ ăn chỉ có thịt, nhưng nếu thiếu động vật ăn cỏ để làm mồi cho chúng, số lượng của các loài động vật ăn thịt sẽ giảm mạnh. Một số có thể tồn tại trong một khoảng thời gian đáng kể bằng cách săn bắt lẫn nhau. Nhưng sự tuyệt diệt là điều chắc chắn sẽ xảy ra.
Các đại dương sẽ từ từ bốc hơi!
Cho đến nay, có vẻ như các đại dương sẽ là nơi trú ẩn an toàn cho sự sống trong một thế giới không có mưa. Thật không may, chúng sẽ không tồn tại mãi mãi. NASA lưu ý rằng các đại dương trên Trái Đất có mối liên hệ mật thiết với lượng mưa. Khoảng 86% lượng bốc hơi toàn cầu đến từ các đại dương và 78% lượng mưa giúp chúng liên tục được bổ sung. Nếu không có lượng mưa đó, mực nước biển sẽ bắt đầu giảm. Theo Đài quan sát Trái đất của NASA, khoảng 108.000 dặm khối nước bốc hơi từ các đại dương trên Trái Đất mỗi năm.
Khi nước của các đại dương tiếp tục bốc hơi, chúng sẽ ngày càng trở nên mặn hơn. Như Scientific American đã đề cập, nhiều loại cá chỉ có khả năng chịu mặn ở một phạm vi hẹp. Nói cách khác, nếu độ mặn của nước thay đổi quá nhiều so với những gì chúng sống tự nhiên, cá sẽ bắt đầu chết. Cuối cùng, khi các đại dương tiếp tục khô cạn và không có nước mưa để phủ lên, chúng sẽ trở nên siêu kiềm.