Hôm 20/12, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mattis, một trong những chuyên gia dạn dày kinh nghiệm ở cấp cao nhất của chính quyền Tổng thống Trump tuyên bố từ chức sau khi bất đồng với quyết định rút quân khỏi Syria và Afghanistan của tổng thống.
Tới ngày 22/12, chính phủ Mỹ phải tạm thời đóng cửa do tranh cãi giữa Quốc hội và Nhà Trắng về bức tường biên giới mà Tổng thống Trump đòi 5 tỷ USD chi phí xây dựng.
Vài ngày trước đó, thị trường chứng khoán Mỹ bước sang tuần tồi tệ nhất kể từ năm 2011 khi các nhà đầu tư lo ngại về quan điểm cứng rắn của nhà lãnh đạo Mỹ với cuộc chiến thương mại với Trung Quốc.
Theo Bloomberg, tất cả những diễn biến ảm đạm này đều có một mẫu số chung: Cách tiếp cận hỗn loạn và nghiêng về mặt cảm xúc của Tổng thống Trump trong việc giải quyết các vấn đề.
Các chuyên gia cảnh báo quyết định rút quân khỏi Syria của Tổng thống Trump sẽ gây nguy hiểm cho trận chiến quan trọng chống lại IS đang đi vào hồi kết. Việc Mỹ rời đi, bỏ lại người Kurd, đồng minh đã sát cánh cùng Mỹ chiến đấu loại bỏ IS “bơ vơ” cũng bị quy là hành động phản bội.
Bộ trưởng Mattis là người hiện thực rõ nhất sự phẫn nộ với quyết định này bằng lá đơn từ chức khiến ông bị đẩy khỏi Nhà Trắng sớm hơn 2 tháng so với dự định. Lá đơn này cũng đánh dấu lần đầu tiên người đứng đầu Lầu Năm Góc từ bỏ chức vụ sau mâu thuẫn với Tổng thống kể từ khi vị trí này được thiết lập vào năm 1947.
Trong thư, ông Mattis nhấn mạnh: “Mặc dù Mỹ là một quốc gia không thể thiếu trong thế giới tự do, chúng ta không thể bảo vệ lợi ích của mình hoặc phục vụ vai trò đó một cách hiệu quả mà không duy trì liên minh mạnh mẽ và thể hiện sự tôn trọng với các đồng minh.
Tôi tin rằng chúng ta phải kiên quyết và rõ ràng trong cách tiếp cận với các quốc gia mà lợi ích chiến lược của họ đang ngày càng xung đột với lợi ích của chúng ta”.
Ông Mattis hơn ai hết hiểu rằng 2 nguyên tắc được Mỹ áp dụng hiệu quả kể từ Thế chiến II là không thể tách rời. Nhưng, Tổng thống Trump có vẻ không muốn duy trì điều đó.
Thực tế là một những người có sức ảnh hưởng lớn nhất tới ông Trump đã rời đi. Không may, gần như không có thành viên nào của đảng Cộng hòa trong Quốc hội tỏ ra hứng thú với công việc đó. Thay vào đó, một số ủng hộ Tổng thống trong cuộc tranh luận về bức tường biên giới với đảng Dân chủ.
Hệ lụy giờ đã nhãn tiền, chính phủ Mỹ đóng cửa. Nhiều chuyên gia cho rằng dù người Mỹ đã quá quen với việc chính phủ ngừng hoạt động nhưng đóng cửa chính phủ cho thấy chính một sự quản lý yếu kém.
Đặc biệt lần đóng cửa thứ 3 trong năm thứ 2 ông Trump lên nắm quyền cảnh báo những viễn cảnh không mấy tươi sáng với chính quyền của ông khi đảng Dân chủ lên nắm quyền kiểm soát Hạ viện vào ngày 3/1/2019 tới.
Bên cạnh những mối lo về tình hình chính trị rối ren trong nước, người Mỹ cũng đang ngóng chờ những diễn biến mới về đàm phán thương mại với Trung Quốc. Cuộc chiến thương mại mà Tổng thống Trump đang theo đuổi với Bắc Kinh đã giúp Mỹ giành lấy những nhượng bộ nhất định từ Bấc Kinh nhưng lại khiến công nhân, người tiêu dùng, doanh nghiệp và nông dân Mỹ phải trả một cái giá không hề nhỏ.
Nhiều quốc gia kêu gọi Mỹ phải hết sức tỉnh táo trong khi một số tổ chức như Quỹ Tiền tệ Quốc tế hay Tổ chức Thương mại Thế giới cảnh báo hậu quả nghiêm trọng có thể xảy đến nếu các lệnh trừng phạt thương mại của Mỹ vượt quá tầm kiểm soát. Họ thậm chí còn lo ngại về một viễn cảnh tăm tối khi bóng ma suy thoái kinh tế đang quay lại.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump dường như vẫn đang quyết tâm “chơi tới cùng” với Trung Quốc.
Theo Bloomberg, trừ khi một điều gì đó thay đổi, nếu không 2 năm tới sẽ là thời điểm người Mỹ tiếp tục chứng kiến chính quyền Trump có thể vận hành tồi tới mức nào.
“Trong tuần vừa qua, chúng ta đã có cái nhìn thoáng qua về sự khởi đầu của một sự sụp đổ và nó có thể khiến chúng ta trả giá như thế nào”, cây viết Michael R. của Bloomberg viết.