Trong ảnh: Cựu Tổng tư lệnh quân đội Ukraine Valery Zaluzhny, Tổng thống Zelensky và thị trưởng Kiev Vitali Klitschko - người đã cảnh báo ông Zelensky về mối nguy hiểm với Ukraine khi sa thải ông Zaluzhny. Nguồn: Telegraph
Nhân vật quyền lực sau lưng ông Zelensky
Theo tờ The Times (Anh), các quan chức cấp cao ở Ukraine đang "gia tăng báo động" trước sự phụ thuộc của nhà lãnh đạo Volodymyr Zelensky vào ông Andriy Yermak (52 tuổi) - Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine.
Ông Yermak - theo cách gọi của tờ The Times - "là người tượng trưng cho khuyết điểm lớn nhất của ông Zelensky". Nhân vật bí ẩn này "đang bị cáo buộc thâu tóm quyền lực cá nhân và xâm phạm các tiến trình dân chủ".
Tờ báo Anh cho biết, kể từ khi thiết quân luật được ban hành tại Ukraine vào năm 2022 (trong đó cho phép ông Zelensky tại vị tới khi chiến tranh kết thúc), quyền lực của ông Yermak đã vượt qua quyền lực của tất cả các quan chức dân cử của Ukraine, ngoại trừ Tổng thống.
Ông Yermak đi phía sau ông Zelensky trong một sự kiện gần đây. Nguồn: EPA
Các nguồn tin ngoại giao nói rằng, ông Yermak kiểm soát hoàn toàn việc tiếp cận Tổng thống. Các đại sứ G7 muốn gặp ông Zelensky lại chỉ có thể gặp ông Yermak.
Trong khi đó, các quan chức quân sự Ukraine cáo buộc ông Yermak "đã ngăn cản Tướng Valery Zaluzhny (cựu Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine) tiếp xúc với Tổng thống, và cuối cùng sắp đặt việc sa thải ông Zaluzhny vào tháng 2 năm nay".
"Họ (các quan chức quân sự Ukraine) khẳng định ông Yermak đã coi ông Zaluzhny là đối thủ cạnh tranh quyền lực của mình" - The Times cho hay.
Một số chính trị gia Ukraine có cùng quan điểm với các quan chức quân sự nước này. Họ đồng thời cho rằng ông Yermak đứng sau quyết định sa thải cựu Phó Thủ tướng Ukraine Oleksandr Kubrakov vào tháng trước, sau khi ông Kubrakov báo cáo về việc một số nghị sĩ trong Đảng của ông Zelensky có ý định hối lộ ông.
Theo The Times, ông Valery Zaluzhny và ông Ukraine Oleksandr Kubrakov vốn được nhiều người tôn trọng vì sự liêm chính, năng lực và tính độc lập.
Các quan chức quân sự Ukraine cho rằng ông Yermak đứng sau quyết định sa thải cựu Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine Valery Zaluzhny. Ảnh: The Times
Các quan chức cấp cao Ukraine hiện gia tăng lo ngại rằng, ông Zelensky ngày càng phụ thuộc vào những tiếng nói "xu nịnh" trong nước. Nỗi lo sợ của họ ngày càng trở nên cấp bách hơn khi "số lượng quan chức có quyền tiếp cận trực tiếp với ông Zelensky giảm xuống, trong khi phe cánh của ông Yermak ngày càng tăng lên".
Ông Oleh Ustenko - cựu cố vấn kinh tế của Tổng thống Zelensky vừa bị sa thải vào tháng 3 mà không có lý do - cho biết:
"Tôi nằm trong số khoảng 5 người được tiếp cận trực tiếp với Tổng thống, số lượng cố vấn trong nhóm này cực kỳ hạn chế.
Trong khi đó, có lẽ có tới vài chục người đang cố vấn cho ông Yermak. Đó là chưa kể tới những người đang đảm nhiệm các công việc cơ bản dưới quyền người đứng đầu Văn phòng Tổng thống, và ông Yermak còn có thêm một số cấp phó".
Đáng lưu ý, theo The Times, hai trong số những cấp phó đó - gồm ông Oleh Tatarov (người nắm rõ hệ thống tư pháp hình sự Ukraine) và Kyrylo Tymoshenko (cố vấn chủ chốt của Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov) đang vướng vào các cáo buộc liên quan tới bê bối hối lộ.
Mỹ cảnh báo Kiev về cuộc chiến chống tham nhũng
Theo The Times, tham nhũng ngày càng trở thành nguồn cơn gây xích mích giữa Nhà Trắng và Kiev. Trong chuyến thăm Ukraine vào tháng trước, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cảnh báo rằng, "Kiev nên đảm bảo rằng cuộc chiến chống tham nhũng trong nước tiếp tục được duy trì cùng với cuộc chiến chống lại các bước tiến của Nga ngoài tiền tuyến".
Việc Ukraine chậm trễ xây dựng tuyến phòng thủ được cho là do ông Yermak bố trí cựu cấp phó của mình vào Bộ Quốc phòng. Ảnh: Alamy
Các binh sĩ Ukraine đang vội vã đào chiến hào để chống đỡ các đợt tiến công của Nga tại Kharkiv đã thắc mắc tại sao công sự phòng thủ không được xây dựng sớm hơn.
Theo tờ báo Anh, câu trả lời có thể nằm ở việc ông Yermak đã bố trí ông Tymoshenko vào Bộ Quốc phòng Ukraine và cho ông này chịu trách nhiệm giám sát việc xây dựng công sự trị giá 647 triệu USD.
Năm ngoái, Cơ quan Phòng chống tham nhũng quốc gia Ukraine đã phát hiện ông Tymoshenko lái chiếc xe sang Porsche Taycan và tới một khu nghỉ dưỡng sang trọng, đồng thời lạm dụng quyền lực để cho cấp dưới đi du lịch nước ngoài, vi phạm luật huy động của Ukraine.
Cơ quan này đồng thời phát hiện ra rằng, ông Tymoshenko "đã xuất trình các tài liệu giả mạo nhằm che giấu hành vi phạm tội", từ đó đặc ra câu hỏi: "Làm thế nào nhân vật này lại được giao một vai trò quan trọng đến vậy trong an ninh quốc gia Ukraine?".
Phản hồi từ Văn phòng ông Zelensky
Trả lời tờ The Times, Văn phòng Tổng thống Zelensky đã đưa ra phản hồi với các cáo buộc liên quan.
Đầu tiên, Văn phòng Tổng thống Ukraine gọi những lời phàn này của các đại sứ G7 là "tấn công tuyên truyền", đồng thời nhấn mạnh ông Zelensky thường xuyên gặp đại diện ngoại giao các nước, nhưng ông cũng thường xuyên phải đi công du ở nước ngoài hoặc có những công việc khác cấp bách hơn.
Chính quyền Kiev cho rằng, những lời chỉ trích trên xuất phát từ việc ông Yermak có phong cách quản lý trực tiếp nhưng hiệu quả, đồng thời viện dẫn sự thành công của ông này trong các sáng kiến như kêu gọi các đối tác quốc tế tham gia Hội nghị thượng đỉnh hòa bình ở Thụy Sĩ vào tuần tới.
Văn phòng Tổng thống Ukraine phủ nhận các cáo buộc liên quan tới ông Yermak. Ảnh: The Times
"Ở cương vị này, thật khó để làm hài lòng tất cả mọi người" - Đại diện phát ngôn Văn phòng ông Zelensky cho hay - "Tuy nhiên, Tổng thống Zelensky mới là người đưa ra tất cả những quyết định quan trọng".
Liên quan tới cáo buộc của các quan chức quân sự Ukraine, phát ngôn viên của Tổng thống Zelensky cho biết, "những người mặc quân phục hiếm khi hài lòng với các quyết định chính trị".
"Ông Valery Zaluzhny không bị sa thải, mà được bổ nhiệm làm đại sứ tại Vương quốc Anh, điều này thể hiện mức độ tin cậy cao" - Nữ phát ngôn viên nói.
Cũng theo người này, tất cả các hoạt động của Văn phòng Tổng thống Ukraine trong thời gian áp dụng thiết quân luật đều phải tuân theo các quy trình an ninh đặc biệt. Do đó, ông Yermak có vai trò hợp pháp trong trụ sở của Tổng tư lệnh quân đội, cũng như trong Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Ukraine, phù hợp với phạm vi quyền hạn đề cập trong Hiến pháp.
Về các cáo buộc tham nhũng đối với 2 cấp phó của ông Yermak, Văn phòng Tổng thống Ukraine cho biết, các phía chỉ trích chưa đưa ra bằng chứng cụ thể cho các cáo buộc này, tuy nhiên, "các cơ quan chống tham nhũng độc lập ở Ukraine đang điều tra hoạt động của các quan chức liên quan".
Niềm tin với ông Zelensky vẫn còn
Theo The Times, mặc dù chỉ trích sự phụ thuộc của ông Zelensky vào vai trò của ông Yermak nhưng người dân Ukraine vẫn coi ông Zelensky là nhà lãnh đạo hợp pháp của đất nước.
Ông Yarema Dukh - người từng là nhân viên của Văn phòng Tổng thống Ukraine dưới thời ông Petro Poroshenko cho biết:
"Không có cách nào an toàn để tổ chức một cuộc bầu cử - người Nga chỉ cần đưa vài chiếc MiG lên trên không và cả nước sẽ báo động không kích, các trung tâm mua sắm và không gian công cộng phải đóng cửa, và các địa điểm bỏ phiếu rõ ràng cũng không ngoại lệ" - Ông Dukh nói.
Ngay cả những người chỉ trích ông Zelensky gay gắt nhất cũng nói rằng vẫn còn thời gian để ông thay đổi đường lối.
"Chúng tôi thấy ông Zelensky là một Tổng thống hoàn toàn khác tùy thuộc vào việc ai là chánh văn phòng của ông ấy. Sai lầm lớn của ông Zelensky hiện nay là giao quá nhiều quyền lực cho Yermak - một con người đam mê quyền lực" - Bà Daria Kaleniuk, Giám đốc điều hành Trung tâm Hành động Chống Tham nhũng của Ukraine cho hay.