"Cơn địa chấn" đối với nước Pháp
Tuần báo Le Journal du Dimanche (JDD) của Pháp ngày 8/6 đăng bài viết cho hay, vụ việc Nga bắt giữ công dân Pháp "do tình nghi thu thập thông tin về quân đội Nga" vào ngày 6/6 vừa qua đang tạo ra hiệu ứng giống như một "cơn địa chấn" đối với nước Pháp. Nỗi sợ hãi đang bao trùm người Pháp, nhất là những người chưa rời khỏi Moscow.
Đoạn video do Ủy ban điều tra Nga công bố cho thấy nhân viên an ninh Nga xộc vào một quán cafe ở Moscow và bắt giữ công dân Pháp mang tên Laurent Vinatier (48 tuổi), sau đó áp giải lên xe. JDD cho biết, vụ bắt giữ diễn ra rất bất ngờ, khiến Vinatier kinh ngạc tới mức "không hề phản kháng".
Nga bắt giữ công dân Pháp bị nghi thu thập thông tin tình báo quân sự
Theo cơ quan điều tra Nga, Vinatier bị cáo buộc vi phạm luật về "đặc vụ nước ngoài" trên lãnh thổ Nga, vì không đăng ký và nộp đầy đủ giấy tờ cần thiết.
Bên cạnh đó, người này bị tình nghi thu thập dữ liệu kỹ thuật quân sự và thông tin về các hoạt động quân sự của Nga trong nhiều năm qua. Chính quyền Nga cho rằng, những thông tin này - nếu bị lộ ra ngoài - có thể được sử dụng để chống lại an ninh quốc gia của Nga.
Trong thời gian chờ đợi phiên xét xử, Vinatier sẽ bị tạm giam cho tới ngày 5/8 và có nguy cơ phải ngồi tù 5 năm.
Theo trang tin Topwar (Nga), Vinatier bị buộc tội theo Khoản 3 Điều 330.1 của Bộ luật Hình sự Liên bang Nga (trốn tránh nhiệm vụ theo quy định của pháp luật Liên bang Nga đối với các "đặc vụ nước ngoài").
Thông tin trên website của Duma Quốc gia Nga cho biết, "đặc vụ nước ngoài" được định nghĩa là những cá nhân hoặc tổ chức nhận được sự hỗ trợ/chịu ảnh hưởng từ nước ngoài và tham gia vào các hoạt động chính trị ở Nga, nhằm mục đích thu thập thông tin về các hoạt động quân sự, kỹ thuật quân sự của Nga, hoặc phổ biến các thông điệp, tài liệu cho người khác, với số lượng không giới hạn.
Theo ghi nhận của JDD, kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine vào tháng 2/2022 cho tới trước vụ bắt giữ, các công dân Pháp cho biết họ không cảm thấy bất cứ sự thù địch đặc biệt nào từ phía người Nga, bất chấp quan hệ căng thẳng giữa Paris và Moscow tăng lên.
Tuy nhiên, những ngày qua, mối lo sợ đã đấy lên không chỉ tại Pháp và còn trong cộng đồng người nói tiếng Pháp ở nước ngoài. Một phụ nữ Pháp kết hôn với chồng người Nga và sinh sống tại Nga 20 năm qua cảm thấy "chấn động" trước thông tin Vinatier bị bắt giữ.
"Mối quan hệ giữa Paris và Moscow đang xấu đi, và chúng tôi là người phải trả giá" - Người này nói.
Bình luận về vụ việc, tờ Le Monde (Pháp) cho rằng, vụ bắt giữ chớp nhoáng này chính là "một thông điệp" được Moscow gửi tới Pháp trong bối cảnh quan hệ song phương ngày càng căng thẳng.
"Vụ bắt giữ ẩn chứa tất cả dấu hiệu của một sự kiện ngoại giao có khả năng làm căng thẳng hơn nữa quan hệ song phương. Tổng thống Emmanuel Macron gọi đó là sự 'đe dọa' và 'khiêu khích' mà Điện Kremlin tiến hành để chống lại Pháp" - Le Monde cho hay.
Laurent Vinatier có nguy cơ đối diện mức án 5 năm tù. Ảnh: m24
Ông Macron yêu cầu thả người - Nga phát tín hiệu "cảnh cáo nóng"
Tờ EuroNews ngày 8/6 cho biết, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã yêu cầu Nga phải trả tự do cho công dân Pháp Laurent Vinatier.
"Chúng tôi yêu cầu Nga làm rõ mọi tình tiết và trả tự do cho công dân Vinatier càng sớm càng tốt" - Ông Macron nói.
Phát biểu trên truyền hình Pháp, ông Macron lên tiếng chỉ trích đây là một phần trong chiến dịch "bóp méo thông tin" của Moscow, đồng thời phủ nhận thông tin Vinatier làm việc cho chính quyền Paris.
Hãng thông tấn RIA Novosti (Nga) gọi những phát ngôn trên của ông Macron là những phát ngôn "táo bạo" nhằm chống lại Nga.
Ông Macron yêu cầu Nga trả tự do cho công dân Pháp. Ảnh: Le Monde
Le Monde cho biết, Vinatier làm việc cho "Trung tâm đối thoại nhân đạo (HD)" - một tổ chức phi chính phủ của Thụy Sĩ, do cựu Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Kofi Annan sáng lập.
Theo thông tin trên website của HD, tổ chức này bắt đầu hoạt động từ năm 1999 nhằm giúp "ngăn chặn, giảm thiểu và giải quyết xung đột vũ trang thông qua hình thức đối thoại và hòa giải" tại các quốc gia như Tây Ban Nha, Philippines và Libya.
Bộ Ngoại giao Thụy Sĩ cho biết, HD là tổ chức phi chính phủ "được tài trợ bởi một số quốc gia", tuy nhiên, Thụy Sĩ "không tài trợ cho các hoạt động liên quan tới Nga".
Trong khi đó, theo giới thiệu trên tài khoản LinkedIn cá nhân, Vinatier là cố vấn cho Chương trình Á-Âu/Nga tại HD trong 10 năm qua, đồng thời thực hiện công tác giảng dạy về quan hệ quốc tế - kinh tế chính trị tại nhiều trường đại học châu Âu. Ông cũng là tác giả của nhiều cuốn sách về Nga, vùng Kavkaz và Trung Á.
Tuy nhiên, Topwar cho biết, ông Vinatier còn từng làm cố vấn cho NATO và một số tổ chức khác, với phạm vi hoạt động bao gồm thu thập thông tin về các quốc gia trong không gian hậu Xô Viết.
Theo nhà báo Pháp Natalya Marshalkovich, vụ bắt giữ Vinatier là một tín hiệu cảnh báo gửi tới Paris. Ảnh: Actu.fr
Về phía Nga, truyền thông nước này cho hay, trong phiên điều trần sơ bộ tại tòa án Nga ngày 7/6, luật sư của Vinatier nói rằng ông này đã thừa nhận tội lỗi của mình, nhưng khẳng định vi phạm luật vì "không nắm rõ các yêu cầu". Báo cáo về phiên điều trần cho biết thêm rằng, Vinatier đã xin lỗi về hành vi của mình.
Bình luận trên đài Radio Liberty, nhà báo Pháp Natalya Marshalkovich cho biết, vụ bắt giữ Vinatier diễn ra chỉ vài ngày sau khi một công dân Nga gốc Ukraine bị bắt giữ tại Pháp. Công tố viên Pháp phụ trách các hoạt động chống khủng bố cho biết, người này bị giam giữ với cáo buộc "tham gia vào âm mưu khủng bố nhằm chuẩn bị các tội ác chống lại nhân dân Pháp".
Đáng nói, theo Marshalkovich, mặc dù 2 vụ việc diễn ra cách nhau vài ngày nhưng thông tin công bố lại dường như "đến cùng 1 ngày". Nói một cách nhẹ nhàng, đây rõ ràng "là dấu hiệu cho thấy sự căng thẳng trong quan hệ hệ Nga-Pháp". Song, bên cạnh đó, đây còn là "tín hiệu cảnh báo gửi tới Paris".
"Tương tự như vào ngày 4/6 vừa qua, tại một trạm xe buýt gần Đại sứ quán Pháp ở Moscow đã xuất hiện các tấm poster mô phỏng Edgard Puhaud - chỉ huy sư đoàn SS Charlemagne của Pháp từng tham gia trận chiến chống lại Liên Xô và bị đánh bại.
Tất cả những điều này được xem là một tín hiệu cảnh báo rằng Pháp chớ nên nhúng tay vào việc của Nga" - Nhà báo Marshalkovich nhận định.