Thông qua các tác phẩm cung đấu lấy bối cảnh Thanh triều nổi lên trong những năm gần đây như "Chân Hoàn truyện", "Như Ý truyện", "Diên Hi công lược"… hậu thế càng đem lòng hiếu kỳ nhiều hơn về cuộc sống thực sự của những con người bên trong Tử Cấm Thành.
Đa số các ý kiến đều cho rằng, cuộc sống nhung lụa không phải lo cơm ăn áo mặc, ngày ngày thưởng thức sơn hào hải vị có lẽ chỉ dành cho tầng lớp thống trị ở hoàng cung mà thôi. Còn những người mang thân phận nô tài như cung nữ lại ngậm đắng nuốt cay mà sống qua ngày.
Thế nhưng sự thực là cuộc sống của các cung nữ Thanh triều trong Tử Cấm Thành lại không quá bi thảm như nhiều người tưởng tượng, ít nhất là trên phương diện ăn uống.
Thực tế là thực đơn của các cung nhân nhà Thanh chẳng những vượt xa tầng lớp thường dân bách tính mà còn khiến cho không ít người hiện đại cũng phải ngưỡng mộ.
Phúc lợi đặc biệt trên phương diện ăn uống của các cung nữ trực đêm
Ảnh minh họa: Nguồn Internet.
Nếu dựa theo cách nói của thời hiện đại thì các cung nữ thời xưa sẽ được xếp vào nhóm ngành nghề của các nhân viên phục vụ. Thế nhưng thứ bậc trong xã hội cũng như thời gian biểu làm việc của họ lại khác xa ngày nay.
Giờ đây, một nhân viên phục vụ dù phải đảm đương công việc vất vả tới đâu thì vẫn sẽ được làm việc trong một khoảng thời gian hành chính hoặc ca kíp cố định. Tuy nhiên điều này vốn là đãi ngộ không tưởng đối với các cung nữ thời xưa.
Bởi một khi chấp nhận nhập cung làm nô tỳ, những người này sẽ phải cống hiến gần như toàn bộ quỹ thời gian trong ngày của mình để hầu hạ các vị chủ tử. Thậm chí tới cả ban đêm khi chủ nhân đã an giấc, các cung nữ vẫn phải thay phiên nhau túc trực.
Vì vậy mà việc có thể dùng cơm đúng giờ vào mỗi bữa và được ăn cơm cùng bạn bè dường như là cảnh chỉ có thể thấy ở những cung nữ mới nhập cung và cấp bậc còn thấp. Một khi đã quen với tiến độ làm việc trong hoàng cung, nhóm người này thậm chí còn chẳng có lấy khung giờ dùng bữa cố định.
Tuy nhiên Thanh triều vào giai đoạn ổn định cũng không đến nỗi bạc đãi những người ở tầng lớp này. Theo đó, mỗi cung nữ sẽ được phát cho một chiếc nồi đất nhằm giữ nhiệt cho cơm canh để có thể tranh thủ dùng bữa vào những khoảng thời gian rảnh rỗi ít ỏi.
Một số quy luật bất thành văn đối với thói quen ăn uống của cung nhân
Ảnh minh họa: Nguồn Internet.
Trên thực tế, quy củ nghiêm khắc của Thanh cung vốn có yêu cầu rất khắt khe đối với thói quen ăn uống của cung nữ.
Cụ thể, nhóm người này không thể ăn những món nặng mùi như hải sản, hành, tỏi… Bởi nếu để cơ thể phát ra mùi khó chịu khi đang hầu hạ chủ nhân thì họ sẽ phạm vào tội "Đại bất kính".
Ngoài ra, tầng lớp cung nhân còn có một quy luật "bất thành văn" mà ai cũng phải tuân thủ. Đó chính là chỉ được phép ăn tám phần no.
Điều này sẽ được các cung nữ lớn tuổi huấn luyện nghiêm khắc ngay từ khi họ mới nhập cung. Nguyên nhân là bởi một khi ăn quá no, cung nhân có thể vô tình ợ hoặc xì hơi trước mặt chủ tử.
Mặc dù đây chỉ là những phản ứng sinh lý thông thường, thế nhưng chúng lại bị tầng lớp thống trị coi là điều đại kỵ. Và một khi làm ra bất cứ hành động bất nhã nào như vậy, cung nữ có thể bị trách phạt nặng nề, thậm chí còn có nguy cơ vong mạng.
Về những kiêng kỵ trong thói quen ăn uống của tầng lớp cung nhân nói trên, cuốn "Cung nữ đàm vãn lục" đã từng ghi lại:
"Nếu như khi hầu hạ mà trên người đột nhiên toát ra mùi hương không sạch sẽ thì sẽ bị coi là tội đại bất kính. Biện pháp duy nhất là nghiêm khắc khống chế việc ăn uống, mỗi bữa cơm chỉ cho phép ăn no tám phần, cô cô cùng chưởng sự liếc mắt một cái là lập tức phải đem chén cơm đặt xuống. Đến ca trực đêm, mặc dù có điểm tâm nhưng chẳng ai dám ăn, vì vậy mà cứ để bụng đói túc trực cho tới khi trời sáng…".
Thực đơn phong phú dành riêng cho các cung nữ: Hơn xa thường dân thời bấy giờ
Ảnh minh họa: Nguồn Internet.
Mặc dù bị ràng buộc bởi không ít quy củ và phép tắc ngặt nghèo, thế nhưng chế độ ăn uống của các cung nữ Thanh triều nhìn chung cũng không thể coi là khổ sở.
Họ thường xuyên có cơ hội được ban thưởng những món sơn hào hải vị mà chủ nhân không dùng đến trong bữa ăn. Đây vừa là một loại ân huệ, vừa là cách để giảm bớt sự lãng phí của cung đình.
Vào thời cổ đại, cổ nhân xưa thường đề cao quan niệm thuận theo tự nhiên, các món ăn trong hoàng cung cũng vì vậy mà thường "mùa nào thức nấy". Bởi thế mà vào 24 khí tiết cùng các ngày lễ lớn nhỏ trong năm, Ngự thiện phòng đều sẽ chế biến ra những món ăn truyền thống phù hợp với thời tiết và lễ nghi.
Ví dụ như mùa xuân thường ăn sủi cảo, nguyên tiêu thưởng chè trôi nước, đoan ngọ ăn bánh chưng, trung thu dùng bánh nướng bánh dẻo… Và tầng lớp cung nữ hiển nhiên cũng sẽ được hưởng những thực đơn phong phú, đa dạng này.
Cuộc sống của các cung nữ Thanh triều không đến nỗi quá khổ cực như nhiều người vẫn nghĩ. (Ảnh minh họa: Nguồn Internet).
Chưa dừng lại ở đó, chế độ ăn uống của các cung nhân trong Tử Cấm Thành vào thời nhà Thanh cũng không hề đạm bạc.
Lấy ngày mùng một đầu năm làm ví dụ, mỗi cung nữ đều sẽ được ban cho một "xuân mâm". Những "xuân mâm" này đa số đều có tới hơn chục món ăn tinh tế và thanh đạm, thích hợp dùng cho dịp lễ Tết.
Vào những ngày nóng bức, các cung nữ đều được ban cho những món ăn để thanh nhiệt như canh đậu xanh, cháo lá sen, hạnh nhân, đậu hũ… hoặc những loại hoa quả giải nhiệt như dưa hấu, lê, đào…
Từ những minh chứng trên đây có thể thấy, cuộc sống của các cung nữ bên trong Tử Cấm Thành dù cho bị nhiều quy củ ràng buộc thế nhưng riêng phương diện ăn uống lại không thể coi là bạc đãi.
Thậm chí có ý kiến còn cho rằng, dẫu sao hoàng cung cũng là nơi phú quý nhất cả nước, đãi ngộ của cung nữ vì vậy mà tốt hơn rất nhiều nếu so với những thường dân, bách tính đang chật vật từng ngày vì cuộc sống mưu sinh ở bên ngoài…
*Dịch từ báo nước ngoài