Ngày 31/3, thông qua trang blog cá nhân, nhà phân tích Hugo Kaaman xuất bản bài viết "Factories Of Destruction – How Up-Armored SVBIEDs Are Manufactured" (tạm dịch: Các nhà máy của sự hủy diệt - Cách mà SVBIED bọc thép được sản xuất).
Nhằm đem lại cho độc giả phân tích sâu về thứ vũ khí hủy diệt được phe đối lập Syria mệnh danh là "pháo đài bay B-52 mặt đất" trong bối cảnh một hoạt động quân sự của Nga-Syria sắp diễn ra ở tỉnh Idlib nhằm vào các nhóm khủng bố, chúng tôi xin được lược dịch bài viết.
SVBIED là gì?
SVBIED là viết tắt của "Vehicle-Borne Improvised Explosive Device" (tạm dịch: Thiết bị nổ tiên tiến cơ động bằng xe cơ giới) hay đơn giản hơn là "xe bom" được sử dụng bởi nhiều nhóm vũ trang trên khắp thế giới.
Được "phát minh" trong các hành động khủng bố - chống chính phủ nhằm vào dân thường hay các mục tiêu cố định, ngày nay SVBIED đã trở thành một thứ vũ khí không thể thiếu của các nhóm vũ trang thiếu hỏa lực hạng nặng trên chiến trường.
Do tầm quan trọng của SVBIED trong suốt cuộc chiến tranh Syria (cũng như khi nhóm khủng bố IS trỗi dậy ở Iraq) các nhóm khủng bố đã thiết lập một mạng lưới các nhà máy sản xuất SVBIED liên tục ở cấp độ công nghiệp.
Bài viết này cung cấp cái nhìn sâu vào quy trình sản xuất các SVBIED bọc thép của khủng bố ở tây bắc Syria.
Xe bọc thép chống mìn (MRAP) MR-31 trở thành SVBIED của nhóm khủng bố JaN năm 2014.
Vũ khí giúp HTS lên "ngôi vương" của các nhóm phiến quân Syria?
Thành lập vào cuối năm 2011, nhóm khủng bố Jabhat al-Nusra (JaN) đã nhanh chóng "khăn khít" với các nhóm phiến quân Syria do chúng cung cấp năng lực tấn công bằng các nhóm đột kích tinh nhuệ cũng như thứ vũ khí mạnh nhất trên chiến trường khi đó là SVBIED.
Trong hầu hết các đợt tấn công do các nhóm phiến quân thực hiện, JaN đóng vai trò then chốt của các "chiến thắng" khi thường xuyên tung SVBIED bọc thép và bộ binh xung kích nhằm áp đảo lực lượng phòng thủ của Quân đội Arab Syria (SAA).
Vào cuối năm 2016, JaN đã cắt đứt liên hệ với al-Qaeda và đổi tên thành Jabhat Fateh al-Sham (JFS) và không lâu sau chúng tiếp tục sáp nhập với các nhóm khủng bố khác ở tỉnh Idlib, tạo thành liên minh Hayyat Tahrir al-Sham (HTS) như hiện tại.
Trong những năm đầu chiến tranh, các SVBIED sẽ được lắp ráp ngoài trời và vào ban ngày. Ví dụ như vào năm 2014, JaN đã hoán cải một Xe bọc thép chống mìn (MRAP) MR-31 có ký hiệu của Liên Hiệp Quốc thành SVBIED gần Sheikh Miskeen ở tỉnh Daraa phía nam Syria.
Khám phá các "nhà máy của sự hủy diệt" ở Syria
Tính từ khi chiến tranh nổ ra ở Syria cho tới nay, JaN/HTS đã sử dụng hơn 250 SVBIED trong các hoạt động quân sự, khiến chúng cùng với nhóm khủng bố IS trở thành những kẻ sử dụng rộng rãi nhất thứ vũ khí này trên chiến trường Syria.
Trong quá trình "hoán cải" xe hơi trở thành SVBIED, nhằm tăng tải trọng cho xe (bổ sung giáp và chở thêm IED (vật liệu nổ tự chế) hầu hết nội thất đã bị tháo bỏ.
Trong những hình ảnh được ghi lại vào năm 2014, ngoài 2 IED lớn, phần lớn vật liệu nổ trên xe được tạo thành bằng cách quấn băng dính và bổ sung kíp nổ điện cho một số lượng lớn mìn chống tăng (AT).
Thú vị hơn, nhóm khủng bố đã chủ động cắt xẻ trên thân chiếc xe bọc thép của LHQ để tạo điều kiện cho các mảnh văng có thể phân tán theo nhiều hướng.
Xe bọc thép chở quân BMP-1 đã được JaN hoán cải thành SVBIED với các vết cắt xẻ biến vỏ giáp của xe thành mảnh văng sát thương năm 2017 tại Daraa.
Việc cắt xẻ này đã được thấy trên nhiều loại phương tiện bọc thép được hoán cải thành SVBIED.
"Rập khuôn" những gì Jabhat al-Nursa đã làm, một đồng minh khác của chúng ở Idlib là tổ chức khủng bố Đảng Hồi giáo Turkistan (TIP) cũng tham gia tích cực vào các hoạt động "sản xuất" này.
Đầu năm 2017, TIP đã phát hành một video cho thấy một số thành viên của chúng hoán cải một SVBIED từ một chiếc BMP-1.
Toàn bộ nội thất được thiết kế cho việc chở quân đã bị tháo bỏ để nhường chỗ cho IED.
Không rõ chính xác TIP đã sở hữu công nghệ sản xuất SVBIED bằng cách nào nhưng có thể chúng đã thu nhận kinh nghiệm từ Jabhat al-Nursa để biến chúng thành một đồng minh mạnh mẽ hơn.
Chiếc BMP-1 do TIP tiến hành hoán cải năm 2017.
Các đoạn phim được HTS phát hành vào năm 2018 và 2019 đã cho thấy cách một cơ sở sản xuất SVBIED quy mô "công nghiệp" trên thực tế ở tỉnh Idlib.
Trên thực tế, việc sản xuất được cho là khá dễ dàng (bất cứ ai có bản thiết kế và kiến thức cơ khí và điện cơ bản đều có thể thực hiện được).
HTS và các đồng minh đã và đang vận hành một số xưởng sản xuất SVBIED bọc thép, và với cách sản xuất phân tán cũng như việc chế tạo (bao gồm công cụ) đơn giản này, chúng có thể tiến hành ở bất cứ đâu tại Idlib mà không e ngại việc bị tấn công (bởi máy bay Nga-Syria-Mỹ).
Một chiếc xe (được cho là xe bán tải Toyota Hilux) được hoán cải trong xưởng sản xuất của HTS năm 2018.
Đoạn phim cho thấy các thành viên của nhóm khủng bố HTS triển khai sản xuất các IED dành cho SVBIED.
Đoạn phim cho thấy công nhân đo các phần giáp bằng thước và cắt bằng cưa .
Đoạn phim cho thấy công nhân hàn các chi tiết thép vào thân xe.
Cảnh quay cho thấy công nhân sơn một lớp sơn màu nâu để ngụy trang lên xe.
Đoạn phim cho thấy công nhân hoàn thiện việc lắp đặt các trái IED vào trong xe.
Nhóm khủng bố HTS tiến hành lắp đặt các công tắc kích nổ điện trên xe bọc thép.
Hugo Kaaman cũng là một diễn giả tại Triển lãm An ninh và Chống khủng bố năm 2019 đồng thời là cây viết cho tạp chí quân sự Jane.
Theo Viện Trung Đông (MeI), Hugo Kaaman là một nhà nghiên cứu độc lập, tập trung vào vấn đề sử dụng SVBIED của nhóm vũ trang phi chính phủ (cụ thể là IS và HTS).
Trong những năm qua, Hugo Kaaman đã nghiên cứu sâu vào bản chất của việc sử dụng SVBIED của các nhóm khủng bố và cách chúng biến đổi và thích nghi với những thay đổi trên chiến trường Trung Đông.
Nhóm khủng bố người Uzbekistan Tawheed al-Jihad (được nhóm lớn HTS bảo trợ) sử dụng xe bom trong các đợt công kích tại mặt trận Saraqeb, Idlib tháng 3/2020.