Hành vi này thường được sử dụng như một cách để đạt được quyền lực và kiểm soát các mối quan hệ. Tuy nhiên, việc phải những lời nói thao túng từ người khác có thể gây tổn hại đến lòng tự trọng của bạn, thậm chí dẫn đến chứng lo lắng hoặc trầm cảm.
Là một nhà tâm lý học chuyên nghiên cứu về các mối quan hệ được đào tạo tại Harvard, tiến sĩ Cortney Warren, đã trực tiếp quan sát hiện tượng này. Bằng kinh nghiệm của mình, Warren khuyến cáo rằng nếu ai đang nói với bạn 9 câu này, có thể họ đang cố gắng thao túng tâm lý của bạn.
1. "Bạn có bình thường không?"
Những người muốn thao túng tâm lý chắc chắn sẽ cố đặt câu hỏi về sự tỉnh táo của bạn. Trong đó chiến thuật phổ biến nhất là đưa ra những nhận xét trực tiếp nhằm làm suy yếu quan điểm của bạn.
Cách để trả lời cho những lời nói như thế này là hãy mạnh mẽ đáp lại rằng: "Đừng nghi ngờ khả năng tư duy rõ ràng của tôi" hoặc "Dù có thể không được tán đồng, nhưng đây vẫn là suy nghĩ thực tế của tôi".
2. "Bạn đang phản ứng một cách thái quá đó"
Bằng cách buộc tội bạn đang làm quá mọi việc, kẻ thao túng đang cố bác bỏ những lo lắng của bạn, khiến bạn tin rằng những lo lắng đó phi lý và vô căn cứ.
Trước những tình huống này, có hai cách mà bạn có thể dùng để đáp lại: "Cho dù bạn có đồng ý hay không, đây vẫn là điều tôi lo lắng hiện tại" hoặc "Tôi sẽ rất vui nếu bạn dừng đánh giá những cảm xúc của tôi. Chúng hoàn toàn là việc của tôi và chẳng có gì phải bàn luận về điều đó cả".
3. "Tôi chỉ nói đùa thôi mà"
Kẻ thao túng thường cố gắng phủ nhận những lời chỉ trích hay sự ác ý của bản thân bằng cách ngụy biện rằng họ chỉ đang nói đùa. Điều này có thể khiến bạn tự hỏi rằng liệu có phải bản thân đang quá nhạy cảm hay không, ngay cả khi thực tế không phải như vậy.
Để trả lời cho câu nói này, bạn nên trực tiếp yêu cầu sự tôn trọng từ kẻ muốn thao túng: "Nhận xét đó có thể khiến bạn cảm thấy buồn cười, nhưng nó đang làm tổn thương cảm xúc của tôi đấy", hoặc "Tôi cảm thấy bạn không giống như đang đùa, và tôi sẽ đánh giá cao hơn nếu bạn không nói chuyện với tôi theo cách đó".
4. "Là bạn bắt tôi phải làm thế"
Khi có điều gì đó không diễn ra như kế hoạch, những kẻ thao túng thường cố gắng trốn tránh trách nhiệm bằng cách đổ lỗi cho bạn. Trong tình huống này, bạn có thể nói với họ rằng: "Tôi không thể bắt bạn làm bất cứ điều gì" hoặc "Hành vi của bạn phản ánh lựa chọn của bạn, không phải là tôi".
5. Nếu bạn yêu tôi, bạn sẽ để tôi làm những gì tôi muốn
Khi bạn cố gắng đặt ra ranh giới với kẻ thao túng, họ có thể cảm thấy bị xúc phạm và cố gắng khiến bạn cảm thấy tội lỗi bằng cách cáo buộc rằng bạn không quan tâm đến họ. Để đáp lại, bạn có thể cân nhắc 2 lựa chọn: "Những ranh giới này phản ánh giá trị của tôi và cách tôi chọn sống cuộc đời của mình" hoặc "Tôi không cảm thấy thoải mái với hành động của bạn, vì vậy tôi đang đề nghị bạn tôn trọng ranh giới của tôi".
6. "Tôi nói với bạn điều này là vì tôi có cảm tình bạn"
Kẻ thao túng tâm lý thường cố gắng biện mình cho những lời nói thô lỗ, thậm chí đôi khi mang tính lạm dụng của mình, bằng cách nhân danh tình yêu thương. Điều này có thể khiến bạn nghi ngờ về cảm xúc của bản thân, cho rằng bản thân đã quá khắt khe và khó tính.
Trong tình huống này, bạn nên sử dụng hai cách trả lời sau: "Tôi rất vui vì bạn thích tôi, nhưng tôi cảm thấy không ổn với cách nói chuyện của bạn" hoặc "Đó không phải là cách yêu thương đối với tôi".
7. "Tất cả là lỗi của bạn"
Một kẻ thao túng có thể cố gắng buộc tội bạn về những hành vi độc hại, ngay cả khi có bằng chứng rõ ràng rằng họ đang thực hiện những hành vi tương tự. Vì vậy đừng ngần ngại bày tỏ quan điểm của bạn với họ.
"Có lẽ tôi cũng góp phần tạo nên sự khó khăn trong mối quan hệ giữa hai chúng ta, nhưng rõ ràng là bạn cũng vậy. Để mọi chuyện tốt hơn, tôi nghĩ tốt nhất là hai chúng ta nên cùng thay đổi" hoặc "Tôi sẵn sàng chịu trách nhiệm về vai trò của mình trong việc này, nhưng tôi sẽ không chịu trách nhiệm cho những hành động của anh".
8. "Mọi người đều đồng ý với tôi, chỉ có bạn mới khó tính thôi"
Bằng cách lôi kéo người khác về phía mình, kẻ thao túng có thể cố gắng khiến bạn tin rằng là bản thân bạn cần họ. Mục tiêu của những kẻ này là khiến bạn nghĩ rằng bạn chỉ có một mình.
Nếu gặp trường hợp này, bạn nên trả lời rằng: "Tôi sẽ đánh giá cao nếu bạn chỉ nói về chính bản thân chứ không phải là nói thay lời của người khác" hoặc "Là bạn thấy tôi khó khăn, không phải người khác".
9. "Vấn đề thực sự là…"
Khi bị gọi tên, những kẻ thao túng thường cố gắng chuyển hướng sự chú ý của người khác. Điều này khiến bạn dễ quên mất những lỗi sai của họ. Với tình huống này, bạn có thể cân nhắc câu trả lời như: "Xin đừng thay đổi chủ đề" hoặc "Có vẻ bạn không muốn thừa nhận rằng bạn cũng là người tạo ra vấn đề này".