Tờ Liberty Times Net (Đài Loan) ngày 29/7 dẫn nguồn tin tiết lộ, do tầm quan trọng của quan hệ Mỹ-Đài nên sau khi Viện Mỹ ở Đài Loan chính thức đi vào hoạt động (tháng 9/2018), Mỹ sẽ gửi lính Thủy quân lục chiến tới Đài Bắc.
Đây là lần đầu tiên sau gần 40 chấm dứt quan hệ ngoại giao, Mỹ gửi lính thủy đánh bộ tới Đài Loan, tờ này viết.
Ông Dương Tô Đệ - cựu Chủ nhiệm văn phòng AIT Đài Bắc tiết lộ, trụ sở AIT mới sẽ trở thành "ngôi nhà của lính Thủy quân lục chiến Mỹ". Ông này cho biết thêm, AIT sẽ trở thành trung tâm của tình hữu nghị ngoại giao, và tòa trụ sở mới đại diện cho cam kết của Mỹ với Đài Loan.
Theo báo Đài, Mỹ sẽ không cử số lượng lớn lính thủy đánh bộ Mỹ tới Đài Loan và sẽ đưa ra con số cuối cùng dựa trên mức độ an toàn an ninh của bản địa.
Trước thông tin trên, người phát ngôn của chính quyền bà Thái Anh Văn hôm qua cho biết: "Vấn đề triển khai an ninh liên quan đến AIT là công tác nội bộ, tôi không có bình luận nào".
Trong khi đó, trả lời truyền thông ngày hôm nay 29/7, ông Mạnh Vũ Hà - người phát ngôn AIT không xác nhận cũng như không phủ nhận thông tin nhưng cho biết, công tác bảo vệ an toàn cho trụ sở mới vẫn đang được áp dụng phương án an ninh hiện nay - đội ngũ an ninh gồm một số nhân viên quốc tịch Mỹ và các nhân viên bản địa.
Trước đó, trước dự đoán Mỹ sẽ cử lực lượng lính thủy đánh bộ tới đảm bảo công tác an ninh cho AIT, tờ Takungpao (Hồng Kông) cho rằng, động thái này có thể sẽ là ngòi nổ dẫn tới cuộc chiến tranh ở eo biển Đài Loan.
Ông Lý Phi - Giáo sư Trung tâm nghiên cứu Đài Loan, Đại học Hạ Môn trả lời Thời báo Hoàn cầu nhận định, Mỹ đang dùng chiến thuật "đánh bóng ra đường biên của đối phương".
"Khi thiết lập quan hệ ngoại giao, hai nước đã đạt được thỏa thuận, Mỹ không được cử quân tới Đài Loan nhưng nếu quân đội Mỹ được triển khai ở AIT thì họ sẽ dùng danh nghĩa quân đội hay vệ sĩ đây? Đây là một động thái không rõ ràng", ông Lý nói.
Ông này cũng cho rằng, Mỹ đang có ý kiểm tra sự phản ứng của Trung Quốc. Theo đó, nếu Trung Quốc phản ứng ở mức độ bình thường, Washington có thể vượt qua ranh giới của Bắc Kinh.
Lý Phi nói: "Rõ ràng, đây là một bước đi trong loạt chính sách liên quan tới Đài Loan của chính phủ Tổng thống Donald Trump... Thực tế, 'thẻ bài Đài Loan' không thực sự quan trọng đối với Mỹ nhưng đối với Trung Quốc, đây là lợi ích cốt lõi.
Mỹ muốn lợi dụng Đài Loan để buộc Trung Quốc nhượng bộ ở một số vấn đề như cuộc chiến thương mại, vấn đề Triều Tiên... Logic này luôn không thay đổi".
Viện Mỹ ở Đài Loan là cơ quan ngoại giao không chính thức của chính quyền Washington.
Với tư cách là một tổ chức phi lợi nhuận nhưng chức năng lại tương tự như đại sứ quán nên tại văn phòng ở Đài Loan, các quan chức ngoại giao Mỹ vẫn có thể cấp visa và thực hiện hầu hết các chức năng của cơ quan ngoại giao thông thường.
Theo nguyên tắc ngoại giao, chỉ những nước có quan hệ ngoại giao chính thức mới cho phép nhân viên quân sự đồn trú tại các cơ sở ngoại giao.