Hạt quả mãng cầu.
Hoạt chất gây ức chế hoạt động của sâu
Sản phẩm thuốc trừ sâu sinh học của nhóm sinh viên La Quốc Anh, Ngô Ngọc Tuyền, Nguyễn Thị Mai, Nguyễn Xuân Kỳ, khoa Nông học, Đại học Nông Lâm TPHCM nghiên cứu trong gần 2 năm. Sinh viên La Quốc Anh, trưởng nhóm cho biết, hạt thầu dầu có chất Ricin gây ức chế hoạt động của sâu.
Từ những nghiên cứu này, nhóm tiến hành thí nghiệm thu thập bốn loại nguyên liệu trên, xay nhuyễn và chiết xuất thành các dịch chiết dạng thô. Để thu được dịch chiết, nhóm sử dụng hai phương pháp là ngâm nguyên liệu trong dung dịch ethanol với tỷ lệ khác nhau trong 24 giờ.
Phương pháp khác là trộn nguyên liệu với nước cất rồi đặt trong tủ sấy ở nhiều nhiệt độ khác nhau trong 30 phút. Nguyên liệu sau đó được lọc bằng giấy và thu dịch chiết.
Thử nghiệm ở vườn trồng cải, nhóm tiến hành cấy giống, chăm sóc rau trong 19 - 20 ngày, sau đó đưa sâu kéo màng (tên khoa học Hellula undalis) vào cho phát triển. Lý do nhóm chọn sâu này bởi khả năng gây hại mạnh, sâu ăn ngay phần ngọn khiến cây không phát triển được.
Nhóm sử dụng dịch chiết của bốn loại nguyên liệu tưới lên cây ở nhiều nồng độ khác nhau nhằm so sánh hiệu lực. Kết quả, với dịch chiết hạt thầu dầu bằng dung môi ethanol 60% phun ở nồng độ 4 phần nghìn, làm giảm tỷ lệ cây bị sâu hại 2,4 lần so với vườn đối chứng không sử dụng thuốc.
Dịch chiết hạt mãng cầu với dung môi nước cất ở nhiệt độ 80 độ C phun ở nồng độ 4 phần nghìn làm giảm số lượng sâu 1,7 lần.
Dựa trên kết quả thử nghiệm, hai loại dịch chiết từ thầu dầu và mãng cầu có thể phát triển thành thuốc trừ sâu thảo mộc, kiểm soát sâu hại trên cây cải theo hướng thân thiện môi trường. Các chế phẩm sinh học này chủ yếu có tác dụng xua đuổi sâu bệnh, chứ không phải tiêu diệt chúng.
La Quốc Anh chia sẻ, sự phát triển của nền nông nghiệp nước ta đang đi vào mức độ thâm canh cao với việc sử dụng ngày càng nhiều phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật hóa học…
Canh tác như vậy làm cho đất đai ngày càng thoái hóa, dinh dưỡng bị mất cân đối, mất cân bằng hệ sinh thái trong đất, hệ vi sinh vật trong đất bị phá hủy, tồn dư các chất độc hại trong đất ngày càng cao, nguồn bệnh tích lũy trong đất càng nhiều dẫn đến phát sinh một số dịch hại không dự báo trước.
Xu hướng quay trở lại nền nông nghiệp hữu cơ với việc tăng cường sử dụng chế phẩm sinh học, phân bón hữu cơ trong canh tác cây trồng đang là xu hướng chung của Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung.
Sẽ thử nghiệm trên các loại rau khác
Chế phẩm trong thí nghiệm đang ở dạng thô cần tiếp tục thí nghiệm cô đặc, quay chân không để tăng đậm đặc dịch chiết trong quy trình tạo chế phẩm, Quốc Anh chia sẻ. Nhóm mong muốn tiếp tục đánh giá hai loại dịch chiết này ở quy mô lớn hơn và thử nghiệm trên các loại rau ăn lá khác, cũng như đánh giá mức độ an toàn hai loại dịch chiết này với sức khỏe con người.
Để làm được điều đó, nhóm dự định sẽ cần đến một khoản kinh phí nhất định để nghiên cứu, đồng thời tìm đầu vào ổn định để sản xuất chế phẩm trên quy mô lớn.
Theo TS Bùi Minh Trí, Trưởng Bộ môn Sinh lý - Sinh hóa, Đại học Nông Lâm TPHCM (giảng viên hướng dẫn nhóm), việc sử dụng các loại thực vật, phế phẩm nông nghiệp để làm thuốc trừ sâu sinh học là nghiên cứu không mới. Tuy nhiên, nghiên cứu của nhóm được thực hiện bài bản, từ giai đoạn ý tưởng, xác định loại nguyên liệu để đánh giá tính hiệu quả trong phòng thí nghiệm và cả thực tế.
Đây là nghiên cứu hướng đến nông nghiệp hữu cơ, tái sử dụng những phế phẩm nông nghiệp thành sản phẩm có giá trị. Tuy nhiên, thử nghiệm của nhóm đang ở quy mô nhỏ cần thực hiện ở những quy mô rộng hơn để đánh giá về khả năng ứng dụng thực tế.
Việc xây dựng giải pháp kỹ thuật tạo chế phẩm trừ sâu bằng thảo mộc không những diệt trừ sâu bệnh hại rau, củ quả mà còn giúp cho người tiêu dùng an tâm khi sử dụng các sản phẩm, đặc biệt không gây ô nhiễm môi trường.
Từ hiệu quả này, các cơ quan chuyên môn cần đánh giá, khuyến cáo và phổ biến nhân rộng để người nông dân thay đổi thói quen lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật trong trồng trọt; tiến tới áp dụng biện pháp an toàn sinh học cho cây trồng, góp phần cung cấp cho thị trường nông sản sạch, an toàn.
