"Theo số liệu, năm 2017 là một năm nhiều khó khăn đối với thị trường ô tô Việt. Nhu cầu thị trường có nhiều biến động so với giai đoạn tăng trưởng ổn định trước đó từ năm 2013-2016...".
Đó là khẳng định của ông Lê Ngọc Đức, Tổng Giám đốc Tập đoàn Thành Công, tại hội nghị tổng kết Bộ Công Thương, diễn ra ngày 15-1.
Nguyên nhân theo ông Đức chủ yếu là do tâm lý chờ đợi của khách hàng về mua xe giá rẻ khi thuế về 0% từ năm 2018. Bên cạnh đó là viễn cảnh ngành công nghiệp ô tô Việt Nam.
Theo ông Đức, hiện nay Việt Nam tham gia rất nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó phải kể tới một số hiệp định tác động trực tiếp tới ngành ô tô như Hiệp định Thương mại tự do ASEAN, các hiệp định song phương Việt Nam với Nhật Bản, Hàn Quốc, Hiệp định Thương mại tự do ASEAN-Trung Quốc.
Tuy nhiên, xét về tầm ảnh hưởng trực tiếp tới thị trường ô tô trong nước, có thể thấy rõ Hiệp định Thương mại tự do ASEAN (AFTA) đang cho thấy tác động rõ rệt nhất.
Cụ thể, với việc đưa các dòng thuế nhập khẩu ô tô về 0% trong năm 2018, các sản phẩm ô tô nguyên chiếc (CBU) sẽ được nhập khẩu từ ASEAN về Việt Nam với mức giá rất cạnh tranh khiến cơ hội doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp trong nước bị thu hẹp.
Trong khi đó, ông Đức cho rằng bản thân ngành công nghiệp ô tô Việt Nam rất khó khăn vì công nghiệp phụ trợ chưa phát triển.
Nền tảng sản xuất ô tô mới chỉ dừng lại lắp ráp CKD đơn giản hoặc sản xuất các linh kiện còn ở quy mô rất nhỏ. “Khi hiệp định AFTA có hiệu lực toàn phần thì ngành công nghiệp ô tô trong nước vô cùng khó khăn” - ông Đức nhận định.
Đáng lưu ý với một loạt chính sách ban hành tại Nghị định 116 hay như các ưu đãi đưa ra (cụ thể theo Nghị định 125), ông Lê Ngọc Đức cho rằng vẫn “chưa đủ mạnh” để tạo ưu thế đáng kể cho các sản phẩm sản xuất lắp ráp trong nước so với các sản phẩm nhập khẩu nguyên chiếc từ ASEAN.
“Thay vào đó, mới chỉ thu hẹp khoảng cách về khả năng cạnh tranh giữa sản phẩm ô tô lắp ráp trong nước với ô tô nhập khẩu nguyên chiếc” - ông Đức nói.
Ông Đức cho rằng theo tính toán của doanh nghiệp, mức giảm giá bán lẻ cho các sản phẩm sản xuất lắp ráp theo cơ sở từ Nghị định 125 tối đa chỉ dao động 12%-15 %, trong khi đó nếu được giảm thuế 30%-40%, các sản phẩm nhập khẩu nguyên chiếc sẽ có thể giảm 23%-25% giá bán lẻ so với hiện nay.
Theo số liệu từ Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), năm 2017 toàn thị trường ô tô đạt doanh số 278.600 xe (bao gồm các dòng xe du lịch, xe tải, xe khách/bus và một số loại xe khác), giảm khoảng 9,3% so với năm 2016.
Trong đó, các sản phẩm xe du lịch chiếm tỷ trọng 62% (tương đương với 173.485 xe), giảm 9,9% so với năm 2016; các dòng xe tải, xe khách/bus chiếm gần 35% (khoảng 99.082 xe) trong cơ cấu xe bán ra trong năm 2017.
Từ những số liệu trên, có thể thấy năm 2017 là một năm nhiều khó khăn đối với các hãng xe khi nhu cầu thị trường có sự biến động so với giai đoạn tăng trưởng ổn định trước đó từ năm 2013-2016.