Theo dữ liệu của Ngân hàng Thế giới (WB), năm 1986, thu nhập bình quân của Việt Nam chỉ cao hơn Myanmar (40 USD). Trong đó, thu nhập bình quân của Philippines đạt khoảng 620 USD, gấp 4 lần thu nhập bình quân của Việt Nam. Còn thu thu nhập bình quân của Campuchia đạt khoảng 289 USD, gấp 2 lần thu nhập bình quân của Việt Nam
Tuy nhiên, đến năm 1997, thu nhập bình quân của Việt Nam đã vượt qua Campuchia. Năm 1997, thu nhập bình quân của Việt Nam đạt khoảng 340 USD, còn của Campuchia đạt khoảng 320 USD. Theo đó, thu nhập bình quân của Việt Nam đã vượt qua Campuchia sau 11 năm khi từng chỉ bằng 1/2.
Đến năm 2020, thu nhập bình quân của Việt Nam đã vượt qua Philippines. Năm 2020, thu nhập bình quân của Việt Nam đạt khoảng 3.450 USD, còn của Philippines đạt khoảng 3.350 USD. Theo đó, thu nhập bình quân của Việt Nam đã vượt qua Philippines sau 36 năm khi từng chỉ bằng 1/4.
Giai đoạn 2020-2022, thu nhập bình quân của Việt Nam luôn xếp trên Philippines. Năm 2022, thu nhập bình quân của Việt Nam đạt khoảng 4.010 USD, còn thu nhập bình quân của Philippines đạt 3.950 USD.
Xét trong toàn bộ các nước trong khối ASEAN, thu nhập bình quân của Việt Nam có sự thay đổi rõ rệt trong giai đoạn 1986 - 2022.
Năm 1986, thu nhập bình quân của Việt Nam xếp thứ 9/10 trong khối ASEAN, chỉ cao hơn Myanmar (40 USD). Từ năm 1986 - 2022, thu nhập bình quân của Việt Nam đã vượt qua Philippines, Myanmar, Campuchia và Lào, xếp thứ 6/10 các quốc gia trong khối ASEAN.
Thu nhập bình quân các nước khối ASEAN giai đoạn 1986-2022. Nguồn: WB.
Hiện nay, thu nhập bình quân của Singapore, Brunei, Malaysia, Thái Lan, Indonesia vẫn xếp trên Việt Nam. Thu nhập bình quân của Singapore, Brunei, Malaysia, Thái Lan, Indonesia đang gấp lần lượt là 16,75 lần; 7,83 lần; 3 lần; 1,8 lần; 1,14 lần so với thu nhập bình quân của Việt Nam.
Đối với Việt Nam, sau 35 năm nỗ lực phát triển, thu nhập bình quân của Việt Nam đã tăng từ 150 USD năm 1986 lên 4.010 USD năm 2022.
Sau 35 năm, thu nhập bình quân của Việt Nam đã tăng gần 26,7 lần. Các quốc gia khác đều có sự cải thiện nhưng chậm hơn như: Lào (gấp 14,4 lần) Singapore (gấp 9,2 lần), Indonesia (gấp 9 lần), Thái Lan (gấp 8,4 lần), Philippines (gấp 6,37 lần), Malaysia (gấp 6,16 lần), Campuchia (gấp 5,84 lần) và Brunei (gấp 2,62 lần).
Theo Cổng thông tin điện tử Chính phủ, với mức thu nhập bình quân đầu người hiện nay, Việt Nam có khả năng gia nhập nhóm nước có thu nhập trung bình cao trước năm 2030 nếu không vướng bẫy thu nhập trung bình thấp.
Tuy nhiên, kinh nghiệm thế giới cho thấy, đa số các quốc gia khi chạm đến ngưỡng này thì tốc độ tăng trưởng chậm dần, nhiều vấn đề của nền kinh tế xuất hiện mang tính cơ cấu và gặp khó khi giải quyết dứt điểm.
Cùng với đó, nền kinh tế phải đối mặt với nhiều vấn đề về già hóa dân số, an sinh xã hội, môi trường, cạn kiệt tài nguyên… hệ quả là chỉ rất ít các quốc gia vượt qua được bẫy thu nhập trung bình để trở thành nước phát triển, có thu nhập cao.
Theo GS. Phạm Hồng Chương, trong số 101 quốc gia có mức thu nhập trung bình trong thập niên 1960, chỉ có 13 quốc gia trở thành nước có thu nhập cao vào năm 2008. Thực tiễn này cho thấy để biến khát vọng thành hiện thực, Việt Nam phải tiếp tục con đường đã chứng tỏ mang lại thành công trong hơn 30 năm qua, đó là phát triển kinh tế thị trường hiện đại và hội nhập quốc tế.
TS. Fred McMahon thuộc Viện Nghiên cứu Fraser Canada cho rằng, "đòn bẩy" cho hạ tầng kinh tế sẽ giúp nâng cao thu nhập đầu người đồng thời tăng năng suất và tăng trưởng kinh tế. Lợi thế khác, Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ với mức trung bình 6% trong vòng 10 năm qua, trong khi các quốc gia giàu hơn sẽ tăng trưởng chậm lại. Mặt khác, các quốc gia khác (như Indonesia, Malaysia, Philippines và Thái Lan) bắt kịp tốc độ tăng trưởng của Việt Nam nhưng "mờ nhạt" dần khi họ không thể cải thiện tự do kinh tế.