Khói quá dày. Thi thoảng, chiếc máy bay Cassna phải bay lên cao để tránh những cột khói bốc lên từ đám cháy phía dưới. Mắt bạn cay xè và bạn buộc phải đóng tất cả các cửa kính của máy bay để có thể thở. Cháy rừng ở Amazon đang tồi tệ chưa từng có và nhìn từ máy bay, bạn sẽ thấy nó tồi tệ gấp nhiều lần so với quan sát dưới mặt đất.
Bay trên khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất của cháy rừng, bang Rondonia, là điều gì đó thật khó diễn tả. Sự tàn phá quá khủng khiếp và những cánh rừng đang biến mất dần vì chay. Lúc đầu, khói bao phủ mặt đất. Tuy nhiên, khi chúng ta ra, chẳng có gì bên dưới ngoài màu tro tàn. Đâu đó, những đám cháy nhỏ vẫn còn âm ỉ. Chẳng còn gì ngoài cái chết.
"Đây không chỉ là một khu rừng đang cháy. Nó chẳng khác gì một nghĩa trang. Chính vì vậy, tất cả những gì bạn nhìn thấy là cái chết", Rosana Villar của Tổ chức Hòa Bình Xanh nói với CNN trên chuyến bay lướt qua những khu vực bị lửa thiêu rụi.
Con người được cho là nguyên nhân chính khiến cháy rừng ở Amazon trở nên tồi tệ. Được gọi là lá phổi xanh của hành tinh, Amazon cung cấp 20% lượng khí ô xy trên trái đất.
Khung cảnh hủy diệt phía dưới khiến bạn như đang ở một thế giới khác. Nó thực sự là hồi chuông cảnh tỉnh cả thế giới về tầm quan trọng của việc giải quyết biến đổi khí hậu ở thời điểm hiện tại. Nó không còn là viễn cảnh tồi tệ con người vẫn nhắc tới mà đã trở thành sự thật không thể chối cãi.
Theo Viện nghiên cứu Không gian Quốc gia Brazil, có 6.236 vụ cháy rừng hoặc hơn xảy ra ở bang Rondonia trong năm nay. NASA cho biết Rondonia chính là một trong những bang chịu thiệt hại nặng nề nhất của cháy rừng. Chưa hết tháng 8, số vụ cháy rừng ở Brazil đã cao hơn 85% so với cùng kỳ năm ngoái. Tính đến tối 25/8, có tới 80.626 vụ cháy rừng trên khắp Brazil.
Sau những lời chỉ trích, thậm chí là khinh miệt, Tổng thống Jair Bolsonaro cuối cùng cũng tuyên bố đưa 43.000 binh sĩ tham gia chiến đấu với cháy rừng Amazon. Những lời đe dọa của lãnh đạo G7, trong đó có cả việc trừng phạt thương mại nhằm vào Brazil, trở thành chất xúc tác lớn cho ông Bolsonaro, người không đề cao tầm quan trọng của rừng già Amazon.
Trước đây, ông Bolsonaro đã sa thải Giám đốc Viện nghiên cứu Không gian Quốc gia Brazil vì công bố số liệu mà ông ấy không đồng ý về cháy rừng. Trong bài phát biểu ngày 23/8, ông Bolsonaro vẫn nói rằng Amazon nên được sử dụng để làm giàu cho người dân Brazil.
Tuy nhiên, 43.000 binh sĩ mà ông Bolsonaro triển khai dường như ở đâu đó rất xa. Thành phố Amazon Porto Velho vẫn đang quay cuồng trong khói. Dập cháy rừng là một nhiệm vụ hết sức khó khăn. Ở những nơi cháy dữ dội nhất, ánh nắng mặt trời không thể len lỏi để chiếu xuống mặt đất.
Ngọn lửa di chuyển khắp nơi và nuốt chửng những gì nằm trên đường đi của nó. Thi thoảng, có vài ngôi nhà nằm chơ vơ giữa một vùng đất nông nghiệp mà người ta phá rừng để tạo nên. Không có sự hiện diện của con người nhưng đám gia súc vẫn còn ở đó. Chúng chẳng có cơ hội nào để thoát thân khi lửa bao trùm.
Những nông trại như thế này được cho là một phần của tình trạng cháy rừng đang diễn ra. Người ta ồ ạt phá rừng để canh tác nông nghiệp, trong đó có chăn nuôi bò, nhằm đáp ứng như cầu tăng mạnh của cả thế giới. Cuộc chiến thương mại với Mỹ khiến Trung Quốc chuyển hướng tới thịt bò và đậu nành của Brazil.
Chặt phá rừng khiến đất khô cằn, dễ cháy. Càng dễ cháy thì số lượng rừng càng suy giảm. Vòng luẩn quẩn đang đẩy con người tới với thảm họa.
Lý do của cháy rừng vẫn đang gây tranh cãi. Tổng thống Bolsonaro cho rằng rừng Amazon cháy bởi mùa khô hàng năm. Tuy nhiên, các nhà phê bình, trong đó có nhiều nhà khoa học, chỉ trích chính sách phát triển kinh tế mà không quan tâm đến rừng của Chính quyền Bolsonaro. Kể từ khi nhậm chức, số rừng bị phá để lấy đất nông nghiệp đã tăng mạnh trong khi nông dân ít bị hạn chế hơn trong việc xin phép đốt rừng.
Với tốc độ cháy tương đương 1,5 sân bóng đá mỗi phút, nhiều người đang hình dung tới những tương lai đen tối phía trước. Rừng càng bị chặt phá, độ ẩm được giữ dưới tán rừng càng ít và đất càng khô hơn. Nó không chỉ là điều kiện lý tưởng cho các vụ hỏa hoạn mà còn tác động nghiêm trọng tới hệ sinh thái khu vực.
"Amazon cực kỳ quan trọng với hệ thống nước trên khắp lục địa. Vì vậy, nếu chúng ta chặt phá rằng, sẽ có những năm không mưa ở miền nam đất nước", đại diện của Tổ chức Hòa Bình Xanh nói về cách hệ sinh thái của Brazil đang bị thay đổi mãi mãi.
Những đường chân trời bị bao phủ bởi khói, lửa cháy như nham thạch đang tràn qua khiến người ta không thể thờ ơ với kết cục tồi tệ đang ở phía trước. Những lời nói, chẳng phải của chuyên gia, mà của chính những người dân sống gần rừng có thể cho thấy một sự nghiêm trọng khác. Họ chưa từng nhìn thấy điều gì tồi tệ đến thế.
Tương lai tận thế, có lẽ cũng chẳng ở đâu xa.