Một nhà máy lọc dầu ở Mỹ. Ảnh: AP
Theo bài phân tích của Viện Poynter mới đây, những người chỉ trích tại Mỹ đã công kích Tổng thống Joe Biden vì đã bán dầu từ Cục Dự trữ Dầu mỏ Chiến lược của nước này cho một công ty thuộc sở hữu của Trung Quốc. Một số còn ám chỉ mối liên hệ giữa doanh số bán hàng và các khoản đầu tư của Trung Quốc có liên quan đến Hunter Biden, con trai của ông Biden.
Tuy nhiên, các chuyên gia trên thị trường dầu mỏ quốc tế cho rằng việc mua bán được điều chỉnh bởi luật pháp Mỹ và họ không thấy rằng gia đình ông Biden có thể ảnh hưởng hoặc hưởng lợi từ việc bán dầu này. Patrick De Haan, Phó Chủ tịch của GasBuddy, chuyên theo dõi giá năng lượng cho biết: “Nếu nói đó là một vấn đề chính trị thì là điều nực cười".
Cục Dự trữ Dầu mỏ Chiến lược của Mỹ ra đời từ lệnh cấm vận dầu mỏ của OPEC vào năm 1973 và 1974, khi một cú sốc giá dầu ảnh hưởng đến nền kinh tế Mỹ. Nó được thành lập để giảm thiểu tính dễ bị tổn thương của Mỹ trước sự gián đoạn nguồn cung năng lượng.
Tổng thống Biden đã cho phép bán một số dầu thô của kho dự trữ để đối phó với tình trạng thiếu hụt nguồn cung, đặc biệt là khi phương Tây quyết định cắt giảm nhập khẩu dầu của Nga sau xung đột ở Ukraine. Quá trình này được thực hiện thông qua một quy trình đấu thầu cạnh tranh lâu dài và ai trả nhiều tiền nhất sẽ nhận được dầu.
Một lô dầu, tổng cộng 950.000 thùng, đã được bán vào ngày 21/4 cho Unipec America, công ty thuộc sở hữu của Trung Quốc có trụ sở tại Houston. Các lô dầu thô khác, lên tới khoảng 4 triệu thùng, đã được bán cho những công ty ở các quốc gia khác.
Hơn hai tháng sau, những lời chỉ trích ông Biden bắt đầu nổi lên. Người dẫn chương trình Tucker Carlson của kênh Fox News thậm chí cho rằng "ông Biden nên bị luận tội vì đã bán dầu dự trữ".
Về phần mình, Nghị sĩ Drew Ferguson đã tweet rằng "Tổng thống Biden bán dầu từ Cục Dự trữ Dầu khí Chiến lược ra nước ngoài với lợi nhuận cao, trong khi người Mỹ đang phải trả giá cao kỷ lục cho xăng, dầu ở trong nước. Chính quyền đã quyết định cung cấp dầu của chúng tôi cho EU và Trung Quốc”.
Lý do Mỹ bán dầu từ kho dự trữ cho các công ty nước ngoài
Các chuyên gia cho rằng có lý khi đặt câu hỏi tại sao trong khi Mỹ đang tìm cách hạ giá dầu trong nước, nhưng lại bán dầu cho các công ty nước ngoài. Nhưng các chuyên gia này đã đưa ra một câu trả lời thẳng thắn: Đó là luật, và đó là cách hoạt động của thị trường dầu mỏ quốc tế.
Giáo sư Hugh Daigle tại Khoa Dầu khí và Kỹ thuật Địa chất thuộc Đại học Texas cho biết: "Khi chính quyền ra lệnh giải phóng dầu từ nguồn Dự trữ Dầu mỏ Chiến lược, Bộ Năng lượng Mỹ đưa ra một thông báo bán hàng cho các công ty biết rằng dầu sẽ có sẵn để mua. Các công ty sau đó đấu thầu cạnh tranh và những người trúng thầu sẽ nhận được dầu. Công ty thắng cuộc sẽ thảo luận với Bộ Năng lượng khi nào và bằng cách nào họ sẽ sở hữu dầu".
Theo Giáo sư Daigle, đôi khi các nhà thầu thắng thầu có thể là các nhà máy lọc dầu của Mỹ, trong trường hợp này, sẽ nhanh chóng thúc đẩy nguồn cung của Mỹ. Nhưng trong các trường hợp khác, các công ty nước ngoài thắng thầu. Điều này làm tăng nguồn cung dầu thô toàn cầu và cuối cùng, giúp hạ giá tại Mỹ.
Bên cạnh đó, luật pháp Mỹ không cấm các công ty nước ngoài có địa vị tốt cạnh tranh trong các cuộc đấu giá như vậy. “Các công ty muốn đấu thầu dầu phải đăng ký với Chương trình chào bán dầu thô thông qua Bộ Năng lượng và bất kỳ công ty nào được phép kinh doanh với Chính phủ Mỹ đều có thể đăng ký. Trong trường hợp một công ty Trung Quốc nộp hồ sơ và trúng thầu, không có hạn chế nào đối với việc bán và giao dầu cho công ty đó với điều kiện họ đăng ký hợp lệ”, Giáo sư Daigle nêu rõ.
Doanh số bán cho các công ty nước ngoài thường chiếm một phần nhỏ lượng dầu được bán tại các cuộc đấu giá của Cục Dự trữ Dầu mỏ Chiến lược. Các tính toán do hãng AFP thực hiện cho thấy trong số 30 triệu thùng được giải phóng từ nguồn dự trữ vào tháng 6/2022, chỉ có khoảng 5,35 triệu thùng được xuất khẩu.
Trong khi đó, thị trường dầu mỏ hoạt động ở cấp độ toàn cầu, đặc biệt là kể từ năm 2015, khi Mỹ chấm dứt lệnh cấm xuất khẩu dầu thô do nước này sản xuất. Điều này góp phần làm thay đổi nguồn cung và nhu cầu toàn cầu. Cầu thấp hơn hoặc cung nhiều hơn sẽ làm giảm giá dầu. Clark Williams-Derry, một nhà phân tích tài chính năng lượng của Viện Kinh tế Năng lượng và Phân tích Tài chính, nhận định rằng việc đấu giá dầu từ nguồn dự trữ chiến lược cho người trả giá cao nhất nhằm thực hiện mục tiêu chính sách là hạ giá dầu.