Theo The Independent, các nhà khoa học từ Đức, Anh, Hà Lan, Mỹ và Ethiopia đã kiểm tra dữ liệu từ trầm tích hồ ở Kenya, Malawi, Ethiopia và Ghana, cùng trầm tích đáy biển từ ngoài khơi bờ biển Tanzania, Namibia, Congo, Maurtainia, Libya và Ai Cập.
Khai quật tàn tích một loài người cổ tại hang động ở Kenya - Ảnh: THE CONVERSATION
Nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi nhà cổ sinh học Stefanie Kaboth-Bahr từ Đại học Postdam đã khoan sâu vào những vùng này để lấy lên một lõi trầm tích gồm nhiều lớp được bồi tụ trong suốt 600.000 năm qua để chứng minh mối tương quan giữa sự tiến hóa của loài người và những thay đổi khí hậu nhiệt đới. Họ cũng đang mở rộng nghiên cứu ở các lõi trầm tích mang dữ liệu của 3 triệu năm.
Bài công bố mới trên tạp chí khoa học PNAS khẳng định chính những thay đổi chu kỳ trong khí hậu nhiệt đới – được biết đến như hiện tượng El Niño và La Nina - đã thúc đẩy sự thúc đẩy của loài Homo sapiens chúng ta (người tinh khôn, hay còn gọi là người hiện đại) vào khoảng 300.000 năm về trước.
Mở rộng nghiên cứu, họ cũng tin rằng những thay đổi lớn trong khi hậu nhiệt đới châu Phi vào khoảng 2,4 triệu năm trước, 2 triệu năm trước và 800.000 năm trước đã lần lượt giúp các loài người cổ xưa hơn được ra đời. Theo nhiều nghiên cứu trước đây cho thấy, "loài người" ngày nay chỉ còn Homo sapiens, nhưng trong thế giới cổ đại, Trái Đất có cả một chi Người phong phú với rất nhiều loài, trong đó loài chúng ta "sinh sau đẻ muộn" nhất.
Sự thay đổi khí hậu nhiệt đới mang tính chu kỳ trong quá khứ có thể dẫn đến những lần đảo ngược "vùng có thể sinh sống" ở châu Phi cổ đại một cách triệt để ít nhất 8 lần trong 3,5 triệu năm: Tây Phi khô cằn, Đông Phi tươi tốt; hoặc ngược lại; chứ không đơn giản là sự thay đổi giữa những năm hạn hán và mưa bão.
Sự thay đổi khi hậu đã dẫn đến di cư trên diện trộng, tăng dòng gene, tiến hóa nhanh hơn để sinh tồn, thậm chí tạo ra những loài người hoàn toàn mới.
Trong đó, cú đảo ngược 2,4 triệu năm trước đã tạo nên loài người đầu tiên biết sử dụng công cụ đá tinh vi Homo habilis; cú đảo ngược 2 triệu năm trước tạo ra Homo erectus thông minh hơn đến 80%; cú đảo ngược 800.000 năm trước sinh ra Homo heidelnergens là loài tổ tiên trực tiếp của chúng ta; cú đảo ngược 300.000 năm trước đã sinh ra loài chúng ta.
Phát hiện này đi ngược lại suy nghĩ phổ biến trước đây rằng chính những kỷ băng hà mới tạo nên những bước nhảy vọt tiến hóa.