Những tảng băng trôi tách ra từ sông băng Jakobshavn trôi nổi dọc theo vịnh Disko, tại Ilulissat, Greenland, ngày 10/3/2025 (Ảnh: Getty Images)
Theo nghiên cứu được công bố hôm 15/12 trên tạp chí Nature Climate Change, số lượng sông băng biến mất sẽ đạt đỉnh từ 2.000 - 4.000 sông băng mỗi năm vào thời điểm đó, tùy thuộc vào kịch bản ấm lên toàn cầu.
Các nhà nghiên cứu đã phân tích hơn 200.000 sông băng theo nhiều kịch bản ấm lên toàn cầu khác nhau để đưa ra khái niệm "đỉnh điểm tuyệt chủng sông băng" - năm mà tốc độ tan chảy của sông băng dự kiến sẽ đạt đỉnh và số lượng sông băng biến mất nhiều nhất. Ông Lander Van Tricht - nhà nghiên cứu sông băng tại ETH Zurich và là tác giả chính của nghiên cứu - cho biết mô hình bao gồm thể tích của mỗi sông băng và cách nó dự kiến sẽ tan chảy trong tương lai dựa trên quỹ đạo nhiệt độ toàn cầu.
Theo kịch bản Trái đất ấm lên 1,5°C, 2.000 sông băng có thể biến mất mỗi năm vào năm 2041. Đỉnh điểm sẽ xảy ra muộn hơn trong kịch bản ấm lên 4°C do liên quan đến sự suy giảm diện tích và thể tích của các sông băng dài hơn và mạnh hơn - tương đương với việc mất đi 4.000 sông băng vào giữa những năm 2050.
Các khu vực chủ yếu là sông băng nhỏ - như dãy Alps ở châu Âu và dãy Andes cận nhiệt đới - có thể trải qua đỉnh điểm sớm hơn. Các sông băng ở những khu vực này có khả năng biến mất trong 2 thập kỷ tới.
Tuy nhiên, các khu vực có sông băng lớn hơn - như Greenland và vùng ngoại vi Nam Cực - có thể trải qua đỉnh điểm biến mất của sông băng muộn hơn trong thế kỷ này.
Sông băng Morteratsch đang bị thu hẹp, bao gồm cả một phần bị sụp đổ, gần Pontresina, Thụy Sĩ, ngày 21/5/2023 (Ảnh: Getty Images)
Những khối băng khổng lồ đã gặp nguy hiểm trong những thập kỷ gần đây. Từ năm 2000 đến năm 2023, các sông băng đã mất đi ước tính 7.211 tỷ tấn băng, tương đương với mức tổn thất trung bình hàng năm là 301 tỷ tấn - theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature vào tháng 2.
Ngay cả khi nhiệt độ duy trì ở mức hiện tại, các sông băng trên toàn thế giới có thể sẽ mất ít nhất 39% khối lượng băng - Diễn đàn Kinh tế Thế giới cho biết.
Tình trạng các sông băng và thềm băng tan chảy là những nguyên nhân chính dẫn tới mực nước biển dâng cao. Nếu tất cả các sông băng trên Trái đất tan chảy, mực nước biển sẽ tăng thêm khoảng 70 m - Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ dự báo.
Tuy nhiên, việc hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5°C có thể làm tăng gấp 2 lần số lượng sông băng còn lại vào năm 2100, so với kịch bản nóng lên 2,7°C.
Những phát hiện này làm nổi bật một "bước ngoặt" trong quá trình tiến hóa của sông băng. Các nhà nghiên cứu cho biết điều này có thể ảnh hưởng đến hệ sinh thái, nguồn nước và di sản văn hóa.
Theo ông Van Tricht, nghiên cứu chỉ ra sự cần thiết phải kiềm chế, giảm lượng khí thải nhà kính nhằm ngăn chặn kịch bản xấu nhất về sự biến mất của các sông băng.