Theo thông tin từ Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), hai tháng đầu năm 2024, xuất khẩu thủy sản của nước ta đã tăng 13% so với cùng kỳ năm ngoái.
Nhiều mặt hàng chính có mức tăng trưởng dương trong 2 tháng qua, trong đó tôm thẻ chân trắng tăng 18%, cá ngừ tăng 21%, cá tra tăng 6,5%, tôm sú tăng 9%. Đặc biệt, xuất khẩu mặt hàng tôm hùm đã tăng vọt gấp 18 lần so với cùng kỳ năm ngoái.
Tính tới cuối tháng 2/2024, xuất khẩu tôm hùm đạt gần 30 triệu USD, tăng 1.746% so với mức 1,6 triệu USD cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, xuất khẩu tôm hùm xanh (tôm hùm đá) chiếm hơn 90% với 27,6 triệu USD, tăng gấp 80 lần, tiếp đến là tôm hùm bông đạt 2,15 triệu USD, tăng gấp 45 lần so với cùng kỳ.
Trung Quốc vẫn là thị trường nhập khẩu lớn nhất đối với sản phẩm tôm hùm của Việt Nam, với giá trị gần 29 triệu USD, cao gấp 27 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Hiện Việt Nam có 46 cơ sở bao gói được xuất khẩu tôm hùm vào thị trường này.
Tuy vậy từ tháng 10/2023, Trung Quốc đã ngừng nhập khẩu tôm hùm bông của Việt Nam, vì quy định liên quan đến Luật bảo vệ động vật hoang dã của nước này.
Theo đó, để xuất khẩu tôm hùm bông sang Trung Quốc, các doanh nghiệp phải chứng minh là tôm giống không được đánh bắt trực tiếp từ biển, minh chứng quá trình nuôi rõ ràng, không sử dụng giống khai thác từ tự nhiên; đơn vị nhập khẩu phải có giấy phép...
Ngoài Trung Quốc, Việt Nam còn xuất khẩu tôm hùm xanh và tôm hùm bông sang Thái Lan, Malaysia và Singapore, xuất khẩu tôm hùm đất sang Mỹ.
Tôm hùm là đối tượng nuôi có giá trị cao, mang lại thu nhập lớn cho người dân các tỉnh Nam Trung Bộ, đặc biệt 2 tỉnh Khánh Hòa và Phú Yên. Khánh Hòa là địa phương nuôi và xuất khẩu tôm hùm lớn nhất cả nước. Hiện nay, địa phương này đã xây dựng được 3 chuỗi liên kết giữa người nuôi với doanh nghiệp thu mua xuất khẩu tôm hùm chính ngạch.
Tại thị trường trong nước, tôm hùm bông size từ 0,9 – 2,5kg có giá bán dao động trong khoảng từ 1,9 - 3,3 triệu đồng/kg.
Năm 2023, Indonesia, Thái Lan và Việt Nam chiếm khoảng 6,8% thị phần nhập khẩu tôm hùm của Trung Quốc, tăng gấp đôi so với năm 2019. Bên cạnh hiệu ứng từ lệnh cấm nhập khẩu thủy sản từ Nhật Bản, sự gia tăng thị phần này cũng đến từ việc Trung Quốc xích lại gần hơn các nước láng giềng Đông Nam Á nhằm giảm tác động từ căng thẳng địa chính trị với phương Tây.
Trung Quốc cũng đang tìm phương án tự nuôi nhiều loại tôm hùm để đáp ứng nhu cầu trong nước. Từ năm 2019, nước này bắt đầu nuôi tôm hùm bông – giống loại của Australia – ở khu tự trị Tân Cương với việc xây dựng các ao nuôi có môi trường giống nước biển. Giống tôm hùm Đông Âu nuôi ở Tân Cương cũng đã được chuyển tới Chiết Giang và Giang Tô để nhân giống.
