Thương vụ Mỹ bán vũ khí cho Nhật Bản
Theo scmp, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chấp thuận yêu cầu của Nhật Bản về việc mua máy bay tàng hình F-35. Thỏa thuận vũ khí mới có thể tiếp thêm vào kho vũ khí Nhật Bản trong bối cảnh các nước gia tăng phát triển vũ khí quân sự.
Các nhà phân tích cảnh báo, quyết định của Nhật Bản về việc mua tiêm kích tàng hình F-35B hiện đại từ Mỹ có thể tiếp thêm cho cuộc chạy đua vũ khí tại châu Á.
Vào tháng 12 năm ngoái, thỏa thuận này đã được thông qua trong suốt chuyến thăm Nhật Bản 4 ngày của Tổng thống Donald Trump.
"Nhật Bản đã thông báo mong muốn mua 105 tiêm kích tàng hình F-35 mới. Việc hoàn tất mua máy bay tàng hình sẽ giúp Nhật Bản có được hạm đội F-35 lớn nhất của Mỹ", Tổng thống Trump nói tại Cung điện Akasaka, Nhật Bản.
Thỏa thuận F-35 dường như giúp Nhật Bản thiết lập vai trò đảm bảo an ninh đứng đầu, tuy nhiên cũng đối mặt với thách thức mới từ Trung Quốc và tiềm ẩn tiềm năng cho một cuộc chạy đua vũ khí tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương trong những năm gần đây.
Gần đây, các đồng minh khác của Mỹ cũng liên tục đề nghị mua F-35 của Mỹ. Australia đã chi khoảng 17 tỷ đôla mua 72 máy bay của Mỹ. Trong khi đó, Hàn Quốc đã yêu cầu mùa 40 máy bay F-35As. Tập đoàn Lockheed Martin chuyên sản xuất F-35 cũng đang hi vọng Seoul sẽ mua thêm 20 máy bay khác.
Washington và Tokyo liên tục lo ngại về việc mở rộng hiện diện quân sự của Bắc Kinh. Nhật Bản thông báo sẽ có chính sách ngoại giao mới ""Free and Open Indo-Pacific" (Tự do và mở cửa tại Ấn Độ - Thái Bình Dương) cách đây 3 năm nhằm thúc đẩy tự do hàng hải và thương mại tự do.
Các lo lắng của Washington phản ánh định hướng trong báo cáo Quốc hội hàng năm, cảnh báo rằng:
"Trong các thập kỷ tiếp theo, các nhà lãnh đạo Trung Quốc tập trung vào việc thúc đẩy mạnh mẽ quyền lực và thịnh vượng trong lĩnh vực quan sự nhằm nỗ lực trang bị quân sự đẳng cấp thế giới, đảm bảo vị thế Trung Quốc là một quốc gia quyền lực thúc đẩy ảnh hưởng lớn tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương".
Giới quan sát quân sự cho biết, thỏa thuận F-35, cùng với kế hoạch của Tokyo thúc đẩy hiện đại hóa phi đội tàu sân bay lớp Izumo để tối ưu với các máy bay phản lực nhằm trấn áp mối đe dọa kế hoạch của Bắc Kinh.
Lo ngại sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc
Ông Zhou Chenming, một chuyên gia quân sự Bắc Kinh cho biết: "F-35 có thể giúp Nhật Bản đối phó cân bằng với các thách thức từ Trung Quốc và điều này có thể xem là một phần thiết yếu trong chiến lược toàn cầu của Mỹ.
Điều này có thể làm giảm đi sự cân bằng quyền lực tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương trước thách thức số lượng lớn của vũ khí Nhật Bản".
Các nhà phân tích chỉ ra rằng, mặc dù tiêm kích thế hệ thứ 5 của Trung Quốc là J-20 có thể giúp quân đội Trung Quốc đi đầu trong cuộc chạy đua máy bay tàng hình nhưng tàu sân bay của Trung Quốc lại từng được biết gặp phải các vấn đề về động cơ sau khi đưa vào sử dụng năm 2017.
Thỏa thuận F-35 giữa Mỹ và Nhật Bản tiếp tục tạo sức ép thêm cho Trung Quốc nhằm tạo động lực phát triển chương trình vũ khí J-20.
Ông Zhang Baohui, giám đốc trung tâm nghiên cứu châu Á – Thái Bình Dương tại Đại học Lĩnh Nam tại Hong Kong cho biết: "Nếu Nhật Bản mua thêm F-35B thì điều này sẽ gây căng thẳng cho khu vực".
Giáo sư Ryo Hinata-Yamaguchi tại Đại học quốc gia Pusan, Hàn Quốc cho biết: "Khi Nhật Bản chuyển sang tàu sân bay lớp Izumo có khả năng khởi động tính năng hạ cánh thẳng đứng thì F-35B là lựa chọn tối ưu duy nhất".
Thỏa thuận F-35 thúc đẩy việc tăng cường khả năng đạt được ưu thế trên không và hải quân. Đây là điều quan trọng để bảo vệ quần đảo Nhật Bản đồng thời thúc đẩy quan hệ quân sự giữa Washington và Tokyo nhằm cải thiện khả năng phối hợp chung.
Chuyên gia quân sự Hong Kong - Song Zhongping cho biết:
"Việc mua hệ thống F-35 sẽ gia tăng khả năng cho một cuộc đua vũ khí tại khu vực, thúc đẩy Trung Quốc làm điều tương tự thông qua việc phát triển và triển khai máy bay tàng hình tối tân trong khu vực nhằm ngăn chặn sự hiện diện quân sự của Mỹ và các đồng minh.
Chuyên gia an ninh hàng hải Collin Koh tại Đại học Công nghệ Nam Dương cho biết, hệ thống F-35 là một bước ngoặt cho quân sự Mỹ trong cuộc đua máy bay tàng hình.
"Nhật Bản vẫn giữ lập trường tiếp tục là một trong số lực lượng không quân được trang bị tốt nhất trong khu vực và thế giới", ông Collin Koh nói thêm.
Ông Collin Koh gợi ý rằng, trong khi Trung Quốc là mối lo ngại với Nhật Bản thì Hàn Quốc cũng bày tỏ nhiều lo lắng.
"Động thái này được xem là phản ứng của Nhật Bản gần đây trước các căng thẳng về an ninh đất nước đồng thời bày tỏ lo ngại về sự phát triển quân sự mạnh mẽ của Trung Quốc", ông Koh cho biết.